Działaczka społeczna, diarystka, polska historyczka, specjalistka od spraw polsko-rosyjskich, recenzentka i korespondentka czasopism, m.in. „Kraju”, „Prawdy”, „Ateneum”, „Krytyki”, „Życia”. Po powstaniu 1863 r. wraz z rodzicami, Anną Głuchowską i Romualdem Bagnickim (lekarzem), opuściła rodzinne strony, rodzina osiedliła się w guberni jekaterynosławskiej. Niepewna sytuacja materialna sprawiła, że Romualda została pod opieką krewnych: Eulalii Bojarskiej (córki chrzestnej Tadeusza Czackiego) i Oktawiana Głuchowskiego. O swoim domu rodzinnym pisała w życiorysie:
Od dziesiątego roku życia połączona z rodzicami na południu Rosji, szczerymi patriotami „skompromitowanymi” w udziale w powstaniu 1863 r., przebywa jednak stale w atmosferze „ojczystej”, dom doktorstwa Bagnickich był zawsze na obczyźnie centrum nielicznej kolonii polskiej, a w owych latach popowstaniowych codziennymi jego gośćmi byli nadzwyczaj zacni i wykształceni wygnańcy polscy, również z Ukrainy pochodzący.
Po przeniesieniu się rodziców do Tahanrogu Romualda Bagnicka rozpoczęła nauki w gimnazjum miejscowym. W 1870 r. razem z matką i dwójką rodzeństwa – Dariuszem i Janiną – wyprowadziła się do Petersburga, gdzie podjęła naukę w gimnazjum. W 1878 r. rozpoczęła studia na Wyższych Kursach dla Kobiet im. Bestużewa, jednocześnie pracowała jako korepetytorka. W 1882 r. wzięła ślub z profesorem językoznawstwa, Janem Baudouinem de Courtenay, z którym miała pięcioro dzieci: Cezarię, Zofię, Świętosława, Ewelinę i Marię. Razem z rodziną kilkakrotnie zmieniała miejsce zamieszkania (m.in. Warszawa, Kraków, Petersburg, Dorpat). Mieszkając w Krakowie, należała do kilku organizacji demokratycznych (szkoła ludowa, gimnazjum klasyczne dla kobiet, czytelnia itd.), oddawała się też stale pracy publicystycznej w czasopismach o podobnych poglądach. Podczas rewolucji 1904–1905 była jedną z inicjatorek i organizatorek polskich stowarzyszeń demokratycznych w Petersburgu: Związku Równouprawnienia Kobiet Polskich (współdziałając jednocześnie z Warszawą), następnie uniwersytetu ludowego (przeważnie robotniczego), w którym wykładała popularny kurs historii polskiej, a także tzw. herbaciarni z czytelniami, w których propagowano abstynencję – głównie wśród polskich żołnierzy gwardii. Po roku istnienia polskich oddolnych instytucji został wytoczony proces sądowy o polityczną propagandę wśród wojska i komórki polskie, pomimo różnych starań, zostały zamknięte. Baudouin de Courtenay brała aktywny udział w działalności społecznej na rzecz kobiet i jeńców wojennych. Należała do kilku organizacji, m.in. do Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny, Koła Pomocy Jeńcom, Stowarzyszenia Pomocy Naukowej dla Polek. Opublikowała rozprawy historyczne, m.in. poświęcone dziejom Litwy za czasów księcia Witolda, ponadto monografie: Korespondencja poufna ex-agenta dyplomatycznego z damą dworu i wyjątki z jej dziennika od r. 1813–1819 (Warszawa 1886), Nowe materjały do dziejów Kościuszki (archiwum księcia Woroncowa (Kraków 1888); przetłumaczyła na język rosyjski pracę Władysława Łozińskiego Djarjuszek moskiewski lwowianina z r. 1606.
