Dziennik: 23.04.1875–10.09.1876
Pierwszy zeszyt dziennika panieńskiego Romualdy Bagnickiej. Autorka zaczyna pisać w wieku siedemnastu lat. Notuje średnio co kilka dni. Przyjechała z matką, Anną Bagnicką (z domu Głuchowską) i rodzeństwem (Dariuszem i Janiną) do Petersburga. Jest to okres "przełomu", moment wkraczania w dorosłe życie i spełniania marzeń o studiach. Z początku dość sentymentalny i fascynujący powrót do miasta znanego z dzieciństwa bardzo szybko zamienia się w okres wręcz tragiczny, ponieważ rodzina boryka się z coraz większymi problemami finansowymi. Pierwszy zeszyt dziennika autorki daje wgląd w realia i wydarzenia, jakie ją ukształtowały i były w jakiś sposób zaczątkiem jej późniejszych działań. Dziennik ukazuje wrażliwość autorki na biedę i nierówność społeczną oraz krzywdę niewinnych ludzi w wyniku wojen. Początkowo autorka relacjonuje wydarzenia, opisuje fakty, miejsca, w których przebywa, książki, które czyta itp. Pogarszająca się sytuacja rodziny sprawia jednak, że coraz częściej autorka pisze o swoich emocjach, poczuciu krzywdy, lęku, frustracji z powodu braku możliwości podjęcia jakichkolwiek działań.
Pierwszy wpis pochodzi z 23 kwietnia 1875 roku, ostatni z 10 września 1876 r. Autorka notuje dzień po przyjeździe do Petersburga, że nie była tu od blisko dziesięciu miesięcy, a mimo to ma wrażenie, jakby w ogóle nie wyjeżdżała – jak pisze, to domena miejsc, które miło się pamięta. Od razu poszła z matkąą do biblioteki, wzięła swoją ulubioną „Niwę” (dwutygodnik naukowy i literacki). Opisuje wrażenia z lektury – czasopismo zawierało irytujący artykuł Pozytywizm i negatywizm, więc autorka komentuje zawarte tam „intrygi” dotyczące również „Przeglądu Tygodniowego”. Odwiedza znajomych, uczestniczy – na tyle, na ile to możliwe – w życiu kulturalnym, bywa na koncertach, w operze. Wspomina o seansach spirytystycznych, w których brała udział. Najwięcej pisze o rozterkach związanych z nauką i krótkim czasem przygotowania się do wstąpienia na Kursy Bestużewskie. Martwi ją zła sytuacja materialna rodziny, nie chce być bezużyteczna: „Ciężko, ciężko, ciężko, źle i smutno, taka ciemna, niepewna przyszłość nas wszystkich w mieście […]. bardzo trudno iść zawsze o własnych siłach, bywają chwile, gdy przy najlepszych chęciach ludzie, znajdujący się w takim jak my położeniu, potrzebują jakiejś pomocy, porady […]. A tymczasem środków nie ma i zarobić nie wiadomo jak” (s. 4). Ojciec-lekarz wysyła listy, ale nie ma w nich mowy o obiecanych pieniądzach, a oszczędności nie starczy na długo. Ostatecznie dochodzi do tego, że Romualda i jej matka muszą wyjechać z Petersburga do mniejszej miejscowości, Peterhof, ale często odwiedzały stolicę, by załatwiać różne sprawy. Autorka opisuje zespół pałacowo-parkowy w Peterhofie, pisze o przewidywaniach rychłej wojny Rosji z Turcją, co napawa ją lękiem o przyszłość. Bywa, że matka zmusza ją do pisania do wuja Apollona, by poprosić o pomoc. Razem piszą również do ojca, który przebywa we Władywostoku, i brata Dariusza, który miał już pracę. Autorka wyraża swój żal spowodowany tym, że sytuacja kobiet jest bardzo zła ze względu na ograniczenia zawodowe i ekonomiczne. Skarży się, iż ona sama właściwie niczego nie jest w stanie zrobić, ponieważ jedyną możliwością zarobku jest dla niej udzielanie korepetycji. Jednak, jak przyznaje, niczego jeszcze gruntownie nie potrafi, ponieważ dopiero przygotowuje się do wstąpienia na Kursy Bestużewskie, dlatego też każdy student jest od niej lepszy. Autorka zwierza się, że jej marzeniem jest mieć pracę – jakieś stałe zajęcie, a wieczorami rozmawiać ze światłymi, życzliwymi ludźmi.
