Dwa listy do Marii Rutkowskiej-Mierzejewskiej.

Zbiór kilku listów do Marii Rutkowskiej-Mierzejewskiej w sprawie męża autorki, Wacława Perzyny, ps. „Olek”, „Aleksander”, który w czasie okupacji hitlerowskiej był drukarzem w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych (TWZW) w Warszawie.

Jest to brudnopis listu do żony „Olka” Wacława Perzyny, pisany po jego śmierci w 1978 r. „Olek” pracował w czasie okupacji w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych, jako maszynista w drukarni.

Mierzejewska pisze, że bardzo ich wszystkich, dawnych kolegów „Olka”, zasmuciła wiadomość o jego śmierci. Szczególnie przeżył to „Michał”, jej brat. Pisała kiedyś do nich dwukrotnie, ale nie otrzymała żadnej odpowiedzi, więc myślała, że nie życzą sobie kontaktu z nimi.

Autorka relacjonuje swoją działalność konspiracyjną w Tajnych Wojskowych Zakładach Wydawniczych, w których pracowała jako łączniczka, pod bezpośrednią komendą Jerzego Rutkowskiego ps. „Michał”.

Jest to relacja o działalności „Józefa” (Aleksandra Wąsowskiego), odpowiedzialnego za dostawy papieru i magazyny Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych.

Autorka opisuje okoliczności, jak dwaj bracia Mierzejewscy Czesław, ps. „Marek”, oraz Jerzy, ps. „Jacek” [mąż autorki], przystąpili do konspiracji.

Maria Rutkowska-Mierzejewska, pseud. „Janka” opisała ostatnie miesiące działalności Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych przed wybuchem powstania warszawskiego, a konkretnie wydarzenia związane z aresztowaniem jej brata, Jerzego Rutkowskiego, pseud. „Michał Kmita”, szefa TWZW, oraz wpadkę drukarni W-4, podczas której zginął „Kazio” Bieniewicz. Autorka napisała, że aresztowanie jej brata (18 kwietnia 1944 r.) było wynikiem zdrady Jana Sawki, pseud. „Zdzisław”, kierownika drukarni W-4.

Maria Rutkowska-Mierzejewska, ps. „Janka”, była w latach 1941-1944 kierowniczką sekretariatu Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych (TWZW), którym przez cały okres okupacji szefował jej brat Jerzy Rutkowski, ps. „Michał Kmita”.

Życiorys Marii Rutkowskiej-Mierzejewskiej. Urodziła się 18.03.1918 r. w Połubatówce (ZSRR). W chwili wybuchu wojny była dyplomantką psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W kampanii wrześniowej pracowała w zbiornicy telefonicznej Obrony Przeciwlotniczej, a następnie jako sanitariuszka w Szpitalu Ujazdowskim. Od grudnia 1939 r. do listopada 1940 r. łączniczka ZWZ, potem jako kurierka specjalna BIP (Biura Informacji i Propagandy) Komendy Głównej AK. Od 1.04.1941 r. do 1.08.1944 r. sekretarka i kierowniczka komórki legalizacyjnej Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych (TWZW).

Autorka w liście prosi Zofię Wisłocką o pomoc w załatwieniu karty kombatanta. Kuligowska była członkiem Narodowych Sił Zbrojnych, co przez wiele lat ukrywała. Do Wisłockiej pisze, że jej grupa miała ostatnią zbiórkę w lutym 1945 r. Otrzymano wówczas informację, by się nie ujawniać, ponieważ groziłoby to represjami. W tym samym roku autorka wyprowadziła się z Piaseczna i – z biegem lat – stopniowo traciła kontakt z członkami grupy. Przesyła Wisłockiej dokumenty, kwestionariusz, deklarację i życiorys. Prosi odbiorczynię listu o pomoc w załatwieniu sprawy.