publikacje

Wróć do listy

Relacja Irmy Laksberger

Irma Laksberger w 1940 r. wyjechała wraz z mężem z Krakowa do Prokocimia, a następnie do Wieliczki. Jej mąż pracował w niemieckiej firmie, która od 1942 r. zaczęła zatrudniać kobiety, ale część z nich, powyżej trzydziestego piątego roku życia, odsyłano do krakowskiego getta. Autorka pracowała w kuchni. Opisuje egzekucje w Julagach (niemieckich obozach pracy dla Żydów na terenie Krakowa) w Płaszowie, Prokocimiu, Bieżanowie, a także przypomina sylwetki komendantów i strażników tych obozów.

publikacje

Wróć do listy

Zamknięta księga. Wspomnienia

Autobiograficzne teksty Krystyny Sarwińskiej-Ligęzy, podzielone na niewielkie rozdziały, obejmują okres od dzieciństwa do późnej starości autorki. Wspomnienia rozpoczynają się od opisu przyklasztornej szkoły, w której Sarwińska jako sierota spędziła wczesne lata życia. Autorka odkreśla, że lubiła lekcje muzyki oraz występy teatralne, nie lubiła zaś wakacji, podczas których dzieci pracowały w polu. Często modliła się o to, żeby matka po nią wróciła. Wojnę przeżyła w Warszawie, przy ul. Hożej, gdzie przewieziono sieroty z ośrodka w Kostowcu.

publikacje

Wróć do listy

W cieniu twierdzy brzeskiej. Wspomnienia z czasów wojny

Wspomnienia Marii Dyszlewskiej rozpoczynają się od opisu rodzinnej fotografii z 1926 r. Autorka przypomina, że majątek Dyszlewskich w Józefowie na Białorusi został utracony wskutek zmiany granic po wojnie polsko-bolszewickiej, a jej ojciec, inżynier rolnictwa, zaczął pracować jako urzędnik w Grudziądzu. Zachorował i zmarł w 1927 r. i rodzina znalazła się w trudnej sytuacji życiowej. Wtedy z pomocą przyszedł brat matki, Władysław Plejewski, który był pułkownikiem saperów i stacjonował w Brześciu nad Bugiem.

publikacje

Wróć do listy

Echa z przeszłości

Tekst podzielony na rozdziały: I. Wstęp, II. Z pomroki czasu, II. [sic] Owczary, III. Pisklęta wyfrunęły z gniazda, IV. Portrety rodzinne. We wstępie autorka pisze o swej fascynacji przeszłością oraz potrzebie ocalenia opowieści, których słuchała od najmłodszych lat. Jest to „próba spisania fragmentów dziejów naszej rodziny i związanych z nią ludzi”. Do maszynopisu załączona jest obszerna bibliografia – historyczna, heraldyczna etc. – mimo to autorka podkreśla, że praca „nie usiłuje być traktatem historycznym i nie wnosi /niestety/ niczego nowego do badań w tej dziedzinie”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o ewakuacji z matką P. Gojawiczyńską i Z. Nałkowską

Dokument jest opisem ewakuacji z Warszawy, a także związanych z nią refleksji, emocji i obaw Wandy Gojawiczyńskiej-Nadzinowej. Uwaga autorki często skupia się na postaci Zofii Nałkowskiej – wspomnienia te są interesującym uzupełnieniem relacji znanych chociażby z jej Dzienników czasu wojny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Amalii Bertgram

Relacja Amalii Bertgram składa się z trzech części (Kraków-Podgórze, SkarżyskoOświęcim) zapisanych na osobnych kartach. Pierwszy fragment zawiera informacje o rodzinie. Od 1941 r. przebywali w krakowskim getcie i niemal wszyscy zginęli (matka, ojciec, rodzeństwo, krewni). Po akcji likwidacyjnej autorka trafiła do obozu pracy w Skarżysku-Kamiennej. Towarzyszył jej syn, który uciekł z innego transportu. Autorka sądziła, że ich los został przesądzony, ale mimo wszystko miała nadzieję, że przeżyją. Była skłonna zrobić wszystko dla swojego dziecka.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ireny Kohn

Irena Kohn wraz z trojgiem dzieci została wywieziona w transporcie Żydów do Auschwitz-Birkenau. Opisuje bliźnięta poddawane eksperymentom pseudomedycznym i selekcje w obozie.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Zofii Kodis-Freyer

Zofia Kodis-Freyer spisywała swoje wspomnienia w wieku dojrzałym. Dysponowała wówczas pamiętnikiem matki, Józefy Kodis z Krzyżanowskich (1865–1940). Posiada również spuścizny swoich rodziców, w tym ich korespondencję z czasów ich pobytu w USA. Analizując pamiętnik matki i córki, można zauważyć wiele elementów wspólnych. We wspomnieniach Zofii widoczne jest przejęcie celu, dla którego podjęła się spisania wspomnień oraz struktury i zasad (jak pisanie pamiętnika z pozycji świadka dziejów). Zasadnicza część wspomnień zawiera historię najbliższej rodziny pamiętnikarki.

publikacje

Wróć do listy

Aneks nr 4: Losy rodziny córki Bronisławy i Felicjana Suligowskich Jadwigi

Nota biograficzna Jadwigi Lucht z Suligowskich rozpoczyna się od informacji o jej ślubie i historii poznania się małżonków. Następnie autorka podała podstawowe wiadomości dotyczące dzieci Jadwigi i Władysława Luchtów: Felicjana, Konrada, Alicji i Jadwigi. Spisała szlaki przeprowadzek, do których rodzina była zmuszona w wyniku wydarzeń historycznych i osobistych: ewakuacji rodzin wojskowych w głąb Rosji podczas I wojny światowej, kryzysu lat 30.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o rodzinie Suligowskich. Album fotografii rodzinnych

Pamiętnik zawiera wspomnienia dotyczące rodziny w linii żeńskiej. Autorka przywołuje osoby do czwartego pokolenia wstecz i zdarzenia dotyczące czasów od połowy XIX w. do drugiej połowy XX w. Z zebranych informacji wyłania się obraz rodziny drobnoszlacheckiej, której członkinie i członkowie zasilali później szeregi inteligencji, a także wizerunek rodu, który jest przywiązana do tradycji patriotycznych i idei pozytywistycznych. Maria Walewska tłumaczy się z rosyjskiego munduru dziadka pracującego w intendenturze, który pozostał jednak – jak twierdzi – dobrym Polakiem.

Strony