publikacje

Wróć do listy

Rok 1943, lipiec, Wołyń

Dokument przedstawia wspomnienie autorki z wydarzeń na Wołyniu w 1943 r. Historie, które przedstawia, miały miejsce w Kisielinie i pobliskich wsiach. W niedzielę 11 lipca miejscowa ludność zebrała się na mszy św. Była to druga eucharystia od czasu otwarcia kościoła; przedtem Niemcy nie pozwalali na organizację zgromadzeń. Pod koniec nabożeństwa do budynki weszli uzbrojeni Ukraińcy i odczytali (autorka nie podaje, z jakiego dokumentu), że Polacy są coś winni Niemcom i ponoszą za to karę. Zaraz potem napastnicy zaczęli strzelać do wiernych.

publikacje

Wróć do listy

Jedno z moich wspomnień

Autorka opowiada o losach swojej rodziny w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu. Przed wojną autorka mieszkała z rodzicami i czworgiem rodzeństwa w Starym Oleksińcu koło Wiśniowca. Ojciec pracował w policji państwowej, ale rok przed wojną na prośbę matki wystąpił z instytucji. Przenieśli się wówczas w okolice Żwowa, skąd pochodził. W chwili wybuchu wojny autorka miała prawie trzynaście lat. Wspomina te czasy ze zgrozą. Najgorsze, według niej, przyszło w kwietniu 1940 r. W nocy 9 kwietnia Rosjanie aresztowali ojca, a rodzinę załadowali do pociągu towarowego i wywieźli na Syberię.

publikacje

Wróć do listy

List Magdaleny Kozerzewskiej do Archiwum Wschodniego

List kierowany jest do Janusza Opawki z Archiwum Wschodniego. Autorka pisze w sprawie wspomnień Hanny Hugon z d. Królikowskiej zatytułowanych Ostatni tydzień przed Powstaniem Warszawskim. Informuje, że Hugon była narzeczoną jej ciotecznego brata Piotra Schucha. Zaginął on w powstaniu i nie został odnaleziony. Autorka obecnie mieszka we Francji, gdzie wyszła za mąż. Do listu dołącza także swoje własne wspomnienia, które napisała w języku francuskim dla swoich bliskich. Przesyła do Archiwum Wschodniego polskie tłumaczenie tekstu.

publikacje

Wróć do listy

Mój pamiętnik mojego przeżycia

Helena Haręza opisuje losy swojej rodziny. Mieszkają na Podbeskidziu, w dużej wsi Rycerka Górna, w dawnym województwie bielsko-bialskim. Autorka opowiada o powstaniu wsi i dziejach okolicznych miejscowości. Nawiązuje do dzisiejszych czasów, pisząc, że dużo młodych emigruje. Wieś była pod zaborem austriackim. Ojciec został wcielony do wojska austriackiego i walczył na froncie włoskim. Według jego przekazu w tym samym czasie Adolf Hitler był w drugiej kompanii w tym samym batalionie w stopniu kaprala. Dalej autorka pisze o planie Hitlera podboju Europy, o pakcie Ribbentrop–Mołotow.

publikacje

Wróć do listy

List Walentyny Długosz do Anny Dzienkiewicz

List kierowany jest do Anny Dzienkiewicz z Ośrodka Karta. Autorka opisuje w nim dzieje swojej rodziny zesłanej na Syberię. Podkreśla, że ich historia nie została dotychczas nigdzie opisana. Do korespondencji dołącza też ankietę, choć pozostawiła w niej luki. Była małym dzieckiem w trakcie zesłania i niewiele pamięta, natomiast rodzice, którzy wiedzieli więcej, już nie żyją, a rodzeństwo nie chce wspominać. Autorka wyjaśnia, że jej rodzice mieszkali przed wojną we wsi Znachary i posiadali gospodarstwo rolne. 10 lutego 1940 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja [Pani Janiny Gizickiej córki Józefa, ur. 4 kwietnia 1924 r. w Rytrze i zamieszkałej w Rytrze 192, woj. nowosądeckie]

W dokumencie autorka opisuje wydarzenia związane z zabójstwami Polaków popełnianymi przez Ukraińców zamieszkujących okolice Brzeżan (woj. tarnopolskie). Jak wspomina, w 1939 r. mieszkała z rodzicami i dwoma braćmi w Bielsku. Jej ojciec był zawodowym wojskowym w stopniu chorążego. Pełnił służbę w miejscowym 21 Pułku Artylerii Lekkiej. Tuż przed wybuchem wojny jej matka wraz z dziećmi (z innymi polskimi rodzinami) została ewakuowana z Bielska w obawie przed napaścią Niemców. W ten sposób rodzina znalazła się w Brzeżanach.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Zofii Gołębskiej

Jest to wspomnienie autorki o swoim mężu, Jerzym Gołębskim, oficerze rezerwy, poruczniku 9. pułku ułanów w Czortkowie, a potem w Trembwoli, pow. Tarnopol.

Autorka pisze, że jej mąż prowadził majątek jej rodziców w Dawidkowcach. Po szkole podstawowej ukończył gimnazjum Petelenca we Lwowie. Studiował w Akademii Rolniczej w Dublanach i na Kursach Ziemiańskich Turnau’a we Lwowie. Po studiach gospodarował w majątku swego ojca w Marianowie, a po ich ślubie w Dawidkowcach.

publikacje

Wróć do listy

List Marii Gumińskiej do Archiwum Wschodniego

Korespondencja Marii Gumińskiej z Archiwum Wschodnim. Autorka opisuje losy swojego ojca, Jerzego Gołębskiego, który jako oficer Wojska Polskiego został wywieziony na Syberię. Powołując się na informację w „Tygodniku Powszechnym”, zawiadamia, że jej ojciec był jednym z tych, którzy nie dotarli do gen. Andersa.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z pobytu w więzieniu w latach 1945-46 za pochodzenie niemieckie

Autorka opisuje moment aresztowania oraz pobyt w więzieniu za pochodzenie niemieckie. Była córką Edwarda Benke, pochodzącego z niemieckiej rodziny ewangelickiej, oraz Marii (vel. Marianny) z d. Mróz, Polki z rodziny katolickiej. W momencie aresztowania w dniu 28.03.1945 r. miała 16 lat.

publikacje

Wróć do listy

Przeżycie wojenne

Autorka opisuje po krótce swoje życie oraz zesłanie na Syberię.

Urodziła się w 1924 r. w Grudzielcu Nowym. Tam ukończyła 4 klasy szkoły podstawowej. W 1936 r. wyjechała do siostry, która mieszkała z mężem i synkiem w miejscowości Gliniszcze, pow. Kosów Poleski. Pomagała siostrze w gospodarstwie. W 1939 r. urodziła im się córka.

Strony