publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Heleny Kozickiej

Wspomnienia rozpoczynają się od fragmentów o domu rodzinnym, gościach w domu Gostkowskich (Leon Walewski, Stanisław Menarski, Alfred Sulima Deyma). Z matką łączyła Helenę Kozicką chłodna, zdystansowana relacja. O ojcu autorka pisze przychylnie. Wspomina m.in., że Roman Gostkowski z radością przyjął wiadomość o śmierci papieża Piusa IX, gdyż był przeciwnikiem Kościoła. Dzięki ojcu interesowała się nauką, kształciła umiejętność logicznego myślenia. Twierdzi, że to sprawiło, że już we wczesnej młodości straciła wiarę.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Teresy Wiktorii Daszkiewicz

Pamiętnik opatrzony jest datą dzienną – 11/23 października 1863 r. (w Orli) i jest to moment, w którym Daszkiewiczowa rozpoczęła spisywanie wspomnień, adresowanych do dzieci: syna Dymitra i córki Teresy. W krótkiej części poprzedzającej właściwą część wspomnień autorka pisze o motywach, które skłoniły ją do spisywania wspomnień: „Lecz ażeby tradycje rodowe wiernie przechowywać i nie zejść nigdy z drogi wiekami utorowanej, należy znać wspomnienia swojego rodu. Dlatego też skreślę Wam pokrótce to, com zdołała ze starych papierów lub tradycji ustnej się dowiedzieć” (k. 3v–4r).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Miry Marii Dzik z września i października 1939

Wspomnienia rozpoczynają się od wyjazdu autorki z Warszawy (5 września 1939 r.). Wspomnienia podporządkowane układowi chronologicznemu dotyczą przejazdu przez polskie miasta (Zamość, Szczebrzeszyn) i pobytu w Tarnopolu, gdzie 17 września weszły wojska rosyjskie. W październiku Dzikowie zdecydowali się na opuszczenie Tarnopola i wyjazd do Lwowa. Autorka opisuje m.in. poszukiwanie mieszkania, spotkanie z bratem i jego żoną, przygotowania do nielegalnego opuszczenia miasta, trudności aprowizacyjne, życie codzienne, warunki pracy.

publikacje

Wróć do listy

Jadwiga Smolkówna: Kilka słów o rodzinie. Wspomnienia z lat 1880–1939

Wspomnienia są historią rodziny Smolków spisaną przez Jadwigę Smolkównę. Pierwsze cztery rozdziały to portrety męskich przedstawicieli tego rodu. Ze strony ojca byli to: Wincenty Smolka – pradziad autorki, Franciszek Smolka oraz wybitny historyk Stanisław Smolka – ojciec Jadwigi. Po kądzieli dziadkiem autorki był Józef Kremer, profesor filozofii i historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Smolkówna z nostalgią wspomina dom babki (rozdział Stary dom), Marii z Mączyńskich Kremerowej: opisuje jego wnętrza, zwyczaje w nim panujące oraz licznych gości (m.in.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z powstania 1863 r. Włodzimiery z Jodłowskich Krąkowskiej, spisane na podstawie opowiadań autorki przez Felicję Krąkowską

Wspomnienia Włodzimiery z Jodłowskich Krąkowskiej, spisane przez jej córkę Felicję, dotyczą wydarzeń z okresu powstania styczniowego na terenie powiatu wieluńskiego. Po śmierci matki Włodzimiera Jodłowska zamieszkała u swego wuja Alberta Szusterskiego, właściciela majątku w Żytniowie i naczelnika powiatu wieluńskiego podczas powstania. Dom wuja był w tym czasie miejscem spotkań politycznych i obrad Rządu Narodowego w powiecie wieluńskim, w których autorka miała możliwość uczestniczyć – dzięki umiejętności szybkiego pisania została nieformalną sekretarką spotkań.

publikacje

Wróć do listy

Żart blokowej

Żart blokowej to jedno z opowiadań składających się na wspomnienia Hanny Znatowicz z okresu II wojny światowej, z czasu, kiedy była więźniarką w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. Autorka została wywieziona do obozu wraz z siostrą i jej córką z Warszawy w wyniku aresztowań podczas powstania warszawskiego. Opowiadanie dotyczy pierwszych wrażeń po uwięzieniu w Ravensbrück, kiedy siostry zostały rozdzielone zgodnie z obozowymi procedurami.

publikacje

Wróć do listy

Listy Ireny Solskiej do Tadeusza Białkowskiego

Listy do kolegi Tadeusza Białkowskiego (1888-1961), aktora teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, pochodzą z ostatnich lat życia artystki i zostały napisane w Schronisku Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie k. Warszawy. Ich treść odnosi się więc w większości do atomosfery panującej w Schronisku, m.in.: „Do mumijek przyzwyczajam – fantastyczna rozmaitość niedołęstwa ludzkiego” (9.12.1953), „W tym skolimowskim DOMU – tak mnie przerażała atmosfera złości, niechęci, że trzykrotnie stąd uciekałam [...] z tego braku życzliwości – niechęci – z nienawiści... trzeba uciec...

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Momot z Wołynia

Źródłem relacji autorki, która urodziła się w trzynaście lat po zakończeniu II wojny światowej, są opowieści rodzinne.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik z lat wysiedlonych do Niemiec od dnia 28-29 lutego 1941 roku

Autorka pisze o wywiezieniu jej rodziny na roboty do Niemiec. Miało to miejsce w końcu lutego 1941 r. Nad ranem do ich domu przyszli Niemcy i kazali się pakować. Barbarę z rodzicami i dwiema siostrami załadowali na ciężarówkę i zawieziono na dworzec PKP w Łodzi, do lagru (dwóm braciom udało się uciec). Następnie wysłano ich do Stuttgartu, gdzie czekał już na nich niemiecki chłop, tzw. Bauer. Po dwóch tygodniach ściągnięto do nich także braci. Musieli pracować w polu, a dziewczęta w oborze. Ponieważ mieli włosy blond i jasne oczy, to Niemcy chcieli z nich zrobić rasę niemiecką.

publikacje

Wróć do listy

27. Kresy Wschodnie pod okupacjami 1939-1945 r.

Autorka opowiada o latach okupacji na Kresach Wschodnich – sowieckiej, niemieckiej i ponownie sowieckiej – poprzez pryzmat własnych przeżyć i zapamiętanych wydarzeń. W momencie wybuchu wojny była już dorastającą dziewczyną, mieszkała w Stanisławowie z rodzicami, młodszą siostrą i dziadkiem. Ojciec był sędzią. Najpierw Krystyna Zawadzka opisuje przeżycia z pierwszych dni wojny, kiedy to słuchali w radiu informacji z frontu, mając nadzieję, że sojusznicy przyjdą z odsieczą i wojna szybko się skończy.

Strony