publikacje

Wróć do listy

Relacja Marleny Wolisch

Marlena Wolisch opisała przesiedlenie rodziny z domu przy Starym Rynku do lwowskiego getta w 1941 r. Wszyscy mieli „aryjskie papiery” i „nikt nie był podobny do Żyda”, dlatego mogli schronić się poza gettem, aby uniknąć akcji likwidacyjnej. Jednak ojciec i brat autorki zostali wysłani do obozu w Bełżcu. Wolisch przebywała w miejscu, gdzie „mieszkali sami Żydzi”. Przeprowadzono tam rewizję, aresztowano matkę i wywieziono do obozu pracy przy ul. Janowskiej.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys

Relacja z datą dzienną 25 marca 1965 roku, dotyczy wydarzeń z okresu od 1888 do 1949 roku.

Tytuł nieuwzględniony w inwentarzu archiwalnym "Życiorys".

Autorka rozpoczęła od opisania swojego życia w okresie przedwojennym. Uwzględniła kwestię pochodzenia, wykształcenia, wykonywanego zawodu. Dość dokładnie opisała pracę i zainteresowania Jerzego Guranotwskiego, swojego męża. Dodała też, że mieli dwójkę dzieci, z których jedno zmarło mając 2,5 roku.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sabiny Gantz

Relacja z 9 października 1945 roku, dotyczy wydarzeń z okresu od 1939 do 1944 roku.

Tekst otwiera informacja o przejściu Autorki do getta w grudniu 1939 roku i adnotacji, że 26 stycznia 1940 roku getto zostało zamknięte. Kobieta mieszkała razem z dwiema bratowymi, siostrzenicą, siostrą i szwagrem. Większość mężczyzn z jej rodziny prawdopodobnie zginęła w czasie kampanii wrześniowej. Dodała, że z ulicy Elektoralnej przeniesiono ich na Chłodną, a stamtąd pół roku później na Smoczą.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rozalii Folman

Relacja bez daty, dotyczy wydarzeń z okresu od 1941 do 1945 roku.

Tekst otwierają informacje dotyczące rodziny Autorki. Zapisała, że jej młodszy syn w 1941 roku przedostał się do Będzina, gdzie "prowadził grupę młodocianą Chaluca". Starszy, dostawszy "papiery aryjskie", znalazł mieszkanie po "aryjskiej stronie" i pracował jako architekt w Społecznym przedsiębiorstwie Budowlanym. Udało mu się też zdobyć papiery dla córki Autorki, która została zatrudniona w Chalucu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Temy Kapłan

Relacja z datą dzienną 19 października 1945 roku, dotyczy wydarzeń z okresu od 1942 do 1945 roku.

Tekst rozpoczynają informacje z 1942 roku (brak dokładnej daty), opisujące otoczenie Knyszyna przez wojska niemieckie. Autorka zapisała, że poszła na stację, by zobaczyć co się działo. Tam dowiedziała się, że miejscowym Żydom nakazano wracać do domów tłumacząc, że jest "święto żydowskie". Zapisała, że rozumiejąc, że nie oznaczało to nic dobrego, ludzie zaczęli uciekać.

publikacje

Wróć do listy

[Eilėraščiai]

Pod powyższą sygnaturą znajduje się zeszyt będący zbiorem wierszy autorki. Tematyka utworów jest różna – od wojennej aż po teksty osobiste, odnoszące się do tęsknoty za mężem. Jednym z najciekawszych utworów jest wiersz Močiutė [pol. Babcia] traktujący o relacji z babcią. Prócz wierszy, zeszyt zawiera również drobne notatki, które nie mają charakteru literackiego.

publikacje

Wróć do listy

Czerwone róże

Utwór przysłany na konkurs literacki „Dnia Polskiego” z 1936 r. Jest to opowiadanie o dworskim życiu. Młoda hrabina – głowna bohaterka utworu – przyjechała do podmiejskiego dworu swojej rodziny. Po kilku dniach zatęskniła za miastem i postanowiła się do niego wybrać – lecz w tajemnicy przed domownikami. Okazuje się, że jej zmartwieniem jest, że nie potrafi zakochać się w mężczyźnie, który ma zostać jej mężem. Ma ona z tego powodu wyrzuty sumienia, gdyż – jak twierdzi – jest on dobrym i szlachetnym człowiekiem. Cały czas jednak rozmyśla nad sensem małżeństwa z rozsądku.

publikacje

Wróć do listy

Mróz

Utwór przysłany na konkurs literacki „Dnia Polskiego” z 1936 roku. Jest to opowiadanie o relacji matki i córki. Córka niedawno straciła pracę, nie dostaje pensji za którą utrzymywała się zarówno ona jak i matka. Dodatkowo, matka jest ciężko chorą, niewstającą z łóżka osobą, która wymaga ciągłej opieki i kosztownych leków. Autorka przedstawia codzienność bohaterki. Opisuje ją jako zaradną osobę, starającą się utrzymać siebie i matkę. Kobieta podejmuje różne prace, lecz nie są w stanie zapewnić one niezbędnego do życia minimum.

publikacje

Wróć do listy

Nam ubiwać nielzia

Genowefa Juchum-Motyka opisuje losy swojej rodziny w czasie II wojny światowej. W pierwszych dniach września jej mąż poszedł do wojska, zostawiając ją z czteroletnią córeczką. Wtedy widzieli się po raz ostatni. Wkrótce okazało się, że Genowefa jest w ciąży. Zamieszkała wówczas z rodzicami i bratem w Borysławiu. Nad ranem 13 kwietnia 1940 r. do domu przyszli żołnierz radziecki i Ukrainiec, kazali im się ubierać. Zawieziono ich na stację w Borysławiu, gdzie stał pociąg towarowy. Podróż w trudnych warunkach trwała miesiąc. Gdy dotarli do obw. Kustanaj, rejon Uryck, wszyscy mieli wszawicę.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Stefanii Jurewicz

Stefania Jurewicz opisuje losy swojej rodziny w czasie II wojny światowej. Przed wojną jej rodzice posiadali duże gospodarstwo na Wileńszczyźnie, w majątku Sejmany, pow. trocki. Wszystkiego dorobili się ciężką pracą. Mieszkali z babcią i dwojgiem dzieci (Stefania i Olgierd). Mieli duży, piękny dom, nazywany przez miejscowych „pałacem”. Stefania wyszła za mąż, mając 18 lat (1938 r.) i przeniosła się do domu męża w pobliskich Pienkienikach. Po wybuchu wojny i wkroczeniu wojsk radzieckich na polskie ziemie zaczęły się prześladowania. Rosjanie nękali ojca jako „kułaka” i wroga ludu.

Strony