publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik gospodyni wiejskiej powiatu Dobromil

Anonimowy pamiętnik z czasów II wojny światowej gospodyni wiejskiej z Wołczy Dolnej, która wraz z rodziną (mężem, dwoma synami i córką) została zesłana na Syberię. Wspomnienia rozpoczynają się opisem aresztowania i wywózki 10 lutego 1940 r., a kończą zapiskami dotyczącymi przeprowadzki ze wsi Znamienka do Omska – miasta w południowo-zachodniej Syberii – w 1943 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja z 1946 r.

Wspomnienia Elizy Bator dotyczą przesiedlenia w 1946 r. Rozpoczyna je opis dnia wyjazdu, kiedy 13-letnia autorka wraz z matką szykowały się do opuszczenia rodzinnego domu i Wilna. Bator opisuje przygotowania do podróży, refleksje towarzyszące wysiedleniu – smutek rozstania z bliskimi ludźmi i miejscami. Dokument zawiera również relację z podróży transportem na zachód: wymuszanie łapówek przez żołnierzy, incydenty w trakcie tułaczki, okoliczności dotarcia do Wrocławia oraz odniesienia do życia osobistego autorki.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z lat 1940–1945

Janina Gała opisała doświadczenia swojej mieszkającej w Truskawcu (obecnie Ukraina) rodziny – siostry, ojca i matki – oraz ciężkie dzieciństwo podczas II wojny światowej, m.in.: warunki egzystencji, prześladowania ze strony ludności ukraińskiej, aresztowanie ojca, ukrywanie się, wywózkę siostry do Niemiec. We wspomnieniach znalazły się wzmianki m.in. na temat UPA i mordów dokonywanych na ludności żydowskiej.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Janiny Grzywniak

Wspomnienia Janiny Grzywniak na temat losów autorki i jej rodziny po II wojnie światowej na podlwowskiej wsi. Autorka opisała m.in.: wysiedlenia polskiej ludności w 1946 r. i przymusową kolektywizację w 1948 r. Jej rodzina nie przesiedliła się wówczas na zachód, ponieważ czekała na powrót brata autorki. W 1957 r. Grzywniak wyjechała z bliskimi do Polski i zamieszkała w Gościęcicach Średnich nieopodal Strzelina (woj. dolnośląskie). Pracowała w Strzelinie, wyszła za mąż.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Wandy Kindy

Wanda Kinda, urodzona i mieszkająca na Podolu (obecnie Ukraina) opisała realia II wojny światowej na Kresach i akcję przesiedleń Polaków po II wojnie światowej. Wojna przerwała jej młodość. Aby uniknąć wywózki na roboty do Niemiec, pospiesznie wyszła za mąż. W obawie przed UPA, napadami i prześladowaniami kilkakrotnie zmieniała miejsce pobytu (Ludwikówka, Stanisławów).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Reginy Kozłowskiej

Regina Kozłowska po zakończeniu II wojny światowej w ramach akcji przesiedleńczej opuściła rodzinne Wilno i w grudniu 1945 r. wraz z matką znalazła się w Bydgoszczy. Autorka opisała losy rozdzielonej rodziny (ojciec pozostał w Wilnie, siostra i brat wyjechali dalej na Zachód) oraz pierwsze lata w nowej rzeczywistości: pracę (pracowała m.in. w Powiatowym Urzędzie Ziemskim w Bydgoszczy) i stosunek miejscowej ludności do przesiedleńców.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Bronisławy Ładygo

Krótki faktograficzny zapis historii rodziny Bronisławy Ładygo począwszy od 1944 r., kiedy ścieżki członków rodziny zaczęły się rozchodzić, a ich losy gmatwać. W ciągu kolejnych powojennych lat rodzina stopniowo zaczęła się rozdzielać i znikać z Wilna, na co złożyło się m.in. zesłanie na Syberię i wyjazdy w kolejnych akcjach przesiedleńczych. Ładygo wraz z matką opuściły Wilno podczas ostatnich transportów w ramach tzw. repatriacji i po kilku miesiącach podróży i oczekiwań na przydział mieszkania zamieszkały w Tychach.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Cecylii Łuciów z zesłania na Sybir

Wspomnienia Cecylii Łuciów z lat wojny, kiedy jako dziewczynka została wywieziona z rodziną na Syberię. Zachowując perspektywę dziecka, autorka opisała swoje i rodziny życie przed wojną, w jej trakcie i na zesłaniu. Miała troje starczego rodzeństwa. Matka prowadziła gospodarstwo rolne, ojciec był kierownikiem w spółdzielni mleczarskiej. Wojna rozłączyła rodzinę – ojciec został zmobilizowany, matkę autorki aresztowano i wywieziono wraz z dziećmi.

publikacje

Wróć do listy

Osadnictwo

Dokument jest streszczeniem losów autorki i jej rodziny na zesłaniu, gdzie spędzili łącznie sześć lat (1940–1946), oraz początków nowego życia po powrocie do Polski. Pękala opisuje m.in. straszne warunki, w jakich musieli przeżyć i pracować – zarówno dorośli, jak i dzieci, które też były wykorzystywane w charakterze darmowej siły roboczej. Zapiski kończą się wspomnieniem z pierwszych chwil na tzw. Ziemiach Zachodnich, gdzie autorka wraz z rodziną trafiła po przesiedleniu i krótko dzieliła dom i życie z mieszkającymi tam wciąż Niemcami.

publikacje

Wróć do listy

Osadnictwo polskie po roku 1945 na Ziemiach Zachodnich i Północnych – wspomnienia Marii Piszczek

Maria Piszczek we wspomnieniach szczegółowo opisuje wojenne losy swej rodziny i długą drogę, którą przebyła ze Lwowa do Krosnowic na tzw. Ziemiach Zachodnich, gdzie trafiła w ramach akcji przesiedleńczej w 1945 r. Autorka przedstawia m.in.: wydarzenia z życia rodzinnego, warunki egzystencji podczas okupacji we Lwowie – najpierw sowieckiej, następnie niemieckiej (aresztowania i wywózki, atmosferę panującą wśród Polaków mieszkających we Lwowie) oraz swoją wędrówkę po opuszczeniu Lwowa w 1942 r.

Strony