publikacje

Wróć do listy

Relacja Sali Herman

Relacja dotyczy wydarzeń z lat 1941-1942.

Autorka rozpoczyna od wspomnienia mordu dokonanego na inteligencji stanisławowskiej w 1941 roku. Opisuje ona szczegółowo przebieg akcji. Wspomina również, że w połowie 1941 roku żołnierze ukraińscy dopuszczali się gwałtów. Opis jest jednak lakoniczny i nie wraca ona więcej do tego tematu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rozalii Bornstein

Relacja obejmuje wydarzenia z lat 1939-1945.

Autorka rozpoczyna wspomnienie od informacji, że w momencie wybuchu wojny, wraz z dzieckiem, przebywała poza Katowicami (w których wówczas mieszkała) i nie mogąc tam wrócić, zdecydowała się udać do rodziców do Krakowa.

publikacje

Wróć do listy

W sprawie denuncjanta i szantażysty JB

Relacja dotyczy wydarzeń z lat 1939-1945.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Franciszki Mandelbaum

Franciszka Mandelbaum opisała sytuację ludności żydowskiej po wkroczeniu Niemców do Lublina – żołnierze Wehrmachtu zabierali wszystko, co znaleźli i opróżniali nawet portmonetki. Autorka straciła pierścionek. W mieście utworzono getto, represje nasilały się, a granice getta ścieśniały. Zbiegła z getta wraz z córką, potem pomagał im miejscowy ksiądz. Mandelbaum wspomina o obozie żołnierzy polskich żydowskiego pochodzenia i transporcie Żydów ze Szczecina, którzy zamarzli w wagonach. Przez dwa i pół roku mieszkała na wsi, gdzie nikt jej nie znał.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Bach

Anna Bach przypomina okres po wybuchu II wojny światowej. W jej lubelskim domu zatrzymywali się Żydzi uciekający z Warszawy. Po wkroczeniu Niemców do Lublina, zgromadzono ludność żydowską na ulicy Lipowej i spisano. Autorka próbowała podać mężowi paczkę z jedzeniem, ale niemiecki żołnierz rzucił pakunek w jej stronę, mówiąc, że gdyby Żydzi wiedzieli, co ich czeka, to już teraz powinni popełniać samobójstwa. W mieście wprowadzono ustawy antyżydowskie. Sprawy przybrały zły obrót, kiedy pojawiły się oddziały SS.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Hanny Wróblewskiej z powstania wielkopolskiego

Helena Wróblewska wspomina kilka wydarzeń z okresu powstania wielkopolskiego (1918–1919), m.in. opisuje przemarsz wojsk niemieckich przez ulicę, przy której mieszkała. Odnotowuje odgłosy wystrzałów rozlegające się w okolicy. Podczas opisywanych wydarzeń autorka miał dziesięć lat, mieszkała w Inowrocławiu z wujkiem, dziadkiem i babcią. Napisała, że 19 listopada 1918 r. zmarł jej dziadek. Przypomina, że wuj jeszcze przed wybuchem powstania kupił strzelbę. W listopadzie 1918 r. wyszedł z domu ze sztandarem, na którym namalował orła białego, i recytował polskie wiersze na rynku w Inowrocławiu.

publikacje

Wróć do listy

Fragmenty wspomnień z terenu Inowrocław Złotniki Kujawskie Powstania Wielkopolskiego 1918/19

Wspomnienia Kazimiery Ostrowskiej dotyczą walk prowadzonych w Inowrocławiu i Złotnikach Kujawskich podczas powstania wielkopolskiego (1918-1919), w których brała udział ona oraz jej rodzina. Na początku I wojny światowej (1914) ojciec Kazimiery wynajął mieszkanie w Złotnikach, „osadzie kolonistów niemieckich", ponieważ sądził, że rodzina będzie tam bezpieczna. Kazimiera nie czuła się dobrze w nowym miejscu, ponieważ była szykanowana przez niemieckich rówieśników.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Gieni Wileńskiej

Gienia Wileńska przebywała w getcie w Słonimiu wraz z mężem i synem, a potem znaleźli schronienie po tzw. aryjskiej stronie. Wileńska wykupiła syna, który miał być wysłany do obozu w Wołkowysku, a potem Baruch do końca okupacji ukrywał się przebrany za dziewczynkę. Wileńscy dołączyli się do partyzantów działających w okolicach Białegostoku. Autorka opisuje kilka akcji oddziału, najwięcej miejsca poświęciła walkom, podczas których zginął jej mąż. Po jego śmierci ukrywała się w Białymstoku i tam doczekała wyzwolenia.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rozalii Spiss

Relacja dotyczy wydarzeń z lat 1941-1945.

Autorka rozpoczyna od opisu jednej z akcji wysiedleńczej z getta tarnowskiego. Wspomina ona o egzekucjach w sąsiadujących lasach Janówki. Pisze też o ciągłych łapankach i wysiedleniu ludzi do obozu w Bełżcu.

Opisuje ciągłe wysiedlenia i „łapanki”, których udaje jej się uniknąć.

Autorka wspomina swoją pracę poza gettem oraz możliwość ukrywania się w miejscu pracy (podczas łapanek w getcie) jaką daje jej pracodawca.

Relację kończy informacja o śmierci jej męża tuż przed wyzwoleniem.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Moszkowicz

Estera Moszkowicz opisała powstanie getta w Pabianicach i panujące tam warunki życia, a także późniejszą likwidację getta, podczas której zginął jej młodszy brat, natomiast matka trafiła „w agonii” do szpitala. Autorka została wywieziona wraz z siostrą do łódzkiego getta. Przypomina postać Chaima Rumkowskiego oraz działalność Judenratu. Po likwidacji getta w Łodzi Moszkowicz znalazła się w Auschwitz. Po pierwszej selekcji została przeniesiona do „obozu cygańskiego”. Wspomina o szykanach, biciu i znęcaniu się blokowych nad więźniarkami.

Strony