publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Klary Dolniak

Wychowywana w patriotycznym domu autorka wspomnień od dziecka inspirowała się losami i działalnością Klaudyny z Działyńskich Potockiej, Emilii Plater, Emilii Szczanieckiej, autorytetem był również dziadek, uczestnik powstania styczniowego. Początek wspomnień dotyczy wybuchu I wojny światowej, w której brał udział ojciec Klary, muzykolog. 26 sierpnia 1939 roku autorka otrzymuje kartę mobilizacyjną do punktu sanitarnego (m.in. do szpitala w Wildze, następnie do szpitala na ul. Polnej w Poznaniu) wystawioną przez Pogotowie Harcerskie.

publikacje

Wróć do listy

Wrześniową nocą

Wiersz Wrześniową nocą odnosi się do ukrywania w czasie wojny dwóch młodych Żydówek, którym udało się uciec z transportu, oraz do starań związanych z uzyskaniem dla nich fałszywych dokumentów. Mężczyzna – podmiot liryczny – wysyła ukrywane kobiety na roboty do Niemiec. Uważa, że tam będą bezpieczne, a po zakończeniu wojny dostaje od nich list, że przeżyły. Ostatnie dwie strofy zmieniają ton. Podmiot liryczny twierdzi, że jego przykład powinien wszystkim rzucającym oskarżenia o współudział Polaków w Zagładzie zamknąć usta.

publikacje

Wróć do listy

Liga Kobiet Pogotowia Wojennego

Tekst Leokadii Śliwińskiej stanowi zwięzły zapis dziejów Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego  w latach 1914-18. Początkowo na ziemiach zaboru rosyjskiego działało zaledwie 6 kół: w Warszawie, Ząbkowicach, Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Kielcach i Końskich. Po ustąpieniu wojsk rosyjskich koła Ligi zawiązują się wszędzie. Na lata 1915-18 przypada okres największego rozwoju Ligi Kobiet PW na terenie b. Kongresówki.

publikacje

Wróć do listy

O „rozłamie” w Kole Warszawskim Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego. Wrzesień 1915 -sierpień 1916

Autorka opisuje genezę i przebieg tzw. „rozłamu” w Kole Warszawskim Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego (LKPW), który trwał od września 1915 r. do sierpnia 1916 r. Rozdźwięk, o którym mowa powstał w Zarządzie Głównym Ligi warszawskiej, na skutek działań dwóch spośród trzech członków Zarządu: Izabeli Moszczeńskiej i Heleny Ceysingerówny (3. członkiem była, opisująca te wydarzenia, Joanna Nieniewska), dążących do uzależnienia Ligi Kobiet, wbrew jej statutowi, od Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN), prowadzącego politykę proaustriacką.

publikacje

Wróć do listy

Ze wspomnień więźniarki

Barbara Tylińska rozpoczyna swoje wspomnienie od pobytu na Pawiaku, gdzie była więziona w drugiej połowie 1942 r. – w 24-metrowej celi przebywało ok. 30–40 więźniarek. Autorka relacjonuje, jakie aktywności wykonywały więźniarki, by wytrzymać w więziennych warunkach, np. jedna z nich wyglądała za okno i opowiadała innym kobietom, co się działo na zewnątrz. Również sama Tylińska wybiera z pamięci obrazki, które wskazują na jej ówczesną ucieczkową strategię przetrwania w więzieniu: opisuje wygląd wieży kościoła św.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Heleny Winogrodzkiej, b. przewodniczącej Ligi Kobiet, Koło Oświęcim, wdowy po lek. pow. w Oświęcimiu

Helena Winogrodzka z d. Weigel urodziła się 7 X 1880 r. we Lwowie, jako córka Ignacego i Teresy Wieglów, mieszkających następnie w Oświęcimiu. Jej mężem był Alfred Winogrodzki, syn Piotra – powstańca styczniowego.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Zofii z Sienkiewiczów Wójcikowskiej

Zofia Wójcikowska z d. Sienkiewicz urodziła się w 1872 r. w Hrubieszowie, szkołę średnią kończyła w Lublinie na tajnych kompletach. Potem została nauczycielką. Pochodziła z rodziny o tradycjach niepodległościowych. Jej dziad - Michał Sienkiewicz walczył w Powstaniu Listopadowym, zaś ojciec - Ignacy Sienkiewicz w Powstaniu Styczniowym, po czym obaj byli zesłani na Sybir. Jej wuj, brat matki – Władysław Łatwiński zginął w walkach pod Krakowem w 1863 r.

publikacje

Wróć do listy

Udział w pracy społecznej i narodowej Janiny Wrzesińskiej

Janina Wrzesińska należała do Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego (LKP PW) w Kielcach przez cały czas funkcjonowania tej organizacji, tj. w latach 1914–1921. Pracowała najpierw w sekcji intendentury, szyjąc i reperując bieliznę w schronisku dla Legionistów, a po zlikwidowaniu tej placówki w latach 1916–1917 – w sekcji szpitalnej, gdzie opiekowała się rannymi i chorymi. Pracowała także w sekcji opieki nad rodzinami Legionistów. W latach 1918–1919 wraz z innymi członkiniami LKP pełniła dyżury w utrzymywanej przez Ligę herbaciarni dla żołnierzy w koszarach przy ul.

publikacje

Wróć do listy

[Urodziłam się we wsi Soczewka…] b.t.

Jadwiga Witczyńska z d. Turowska urodziła się we wsi Soczewka pod Płockiem. Jej ojciec zajmował się asekuracją budynków oraz prowadził gospodarstwo, dzierżawiąc ziemię. Jej wykształceniem zajmowała się przyjęta do domu rodziców nauczycielka.  Rodzice starali się wpoić swoim siedmiorgu dzieciom patriotyzm, m.in. poprzez literaturę i opowiadania dziadka –powstańca styczniowego.  Osierocona w młodym wieku, zmuszona była wraz z bratem i starszą siostrą pracować na utrzymanie rodziny.

publikacje

Wróć do listy

[Urodziłam się na wsi w Dziewczopolu…] b.t.

Stanisława Waśniewska z d. Kossowska urodziła się we wsi Dziewczopol w rodzinie szlachecko-obywatelskiej. Nauki pobierała w Łodzi, kończąc najpierw 4-klasową pensję prywatną, a potem gimnazjum rządowe, po czym dawała lekcje w prywatnej pensji. Po wyjściu za mąż starała się brać udział w ruchu niepodległościowym - oboje z mężem sympatyzowali z PPS. Jako że mieszkali niedaleko granicy, często ukrywali prześladowanych przez  rząd rosyjski, ich dom był także punktem przerzutu bibuły. Później zatrzymywali się u nich Legioniści.

Strony