publikacje

Wróć do listy

Jak należałam do tajnego harcerstwa

Waleria Solińska zdaje relację z działalności tajnego harcerstwa prowadzonego przez Hoppe-Przybyszewską w Inowrocławiu. Autorka została harcerką przed wybuchem powstania wielkopolskiego (1918-1919). Przeszła przeszkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy, uczyła się języka polskiego i historii, a także, jak podkreśla, przyswoiła wiedzę na temat patriotyzmu. Według niej Polacy i Polki stawiali w tym czasie sprawy kraju nad interesy osobiste.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Hanny Wróblewskiej z powstania wielkopolskiego

Helena Wróblewska wspomina kilka wydarzeń z okresu powstania wielkopolskiego (1918–1919), m.in. opisuje przemarsz wojsk niemieckich przez ulicę, przy której mieszkała. Odnotowuje odgłosy wystrzałów rozlegające się w okolicy. Podczas opisywanych wydarzeń autorka miał dziesięć lat, mieszkała w Inowrocławiu z wujkiem, dziadkiem i babcią. Napisała, że 19 listopada 1918 r. zmarł jej dziadek. Przypomina, że wuj jeszcze przed wybuchem powstania kupił strzelbę. W listopadzie 1918 r. wyszedł z domu ze sztandarem, na którym namalował orła białego, i recytował polskie wiersze na rynku w Inowrocławiu.

publikacje

Wróć do listy

Fragmenty wspomnień z terenu Inowrocław Złotniki Kujawskie Powstania Wielkopolskiego 1918/19

Wspomnienia Kazimiery Ostrowskiej dotyczą walk prowadzonych w Inowrocławiu i Złotnikach Kujawskich podczas powstania wielkopolskiego (1918-1919), w których brała udział ona oraz jej rodzina. Na początku I wojny światowej (1914) ojciec Kazimiery wynajął mieszkanie w Złotnikach, „osadzie kolonistów niemieckich", ponieważ sądził, że rodzina będzie tam bezpieczna. Kazimiera nie czuła się dobrze w nowym miejscu, ponieważ była szykanowana przez niemieckich rówieśników.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 1)

W pierwszym zeszycie swojego pamiętnika Antonina Górska opisuje członków rodziny i innych mieszkańców pałacu w Turwi (obecnie Turew, Wielkopolska), m.in. wuja Wacława Gutakowskiego i dziadka Dezyderego Chłapowskiego – „reprezentantów dwóch różnych typów tej samej epoki”. Skupia uwagę także na codziennym życiu w Turwi. Portretuje kobiety, np. szlachciankę Długołecką, która jest dla niej, w okresie dzieciństwa, najważniejszą osobą. Długołęcka była sierotą. Zajmowała się nią babka autorki, Antonina Chłapowska. Autorka znała babkę tylko z opowieści.

publikacje

Wróć do listy

[List Marii Ilnickiej do Michała Hórnika]

Ilnicka pisze list do księdza Michała Hórnika w rocznicę ich spotkania. Podkreśla, że znajomość z kanonikiem ma dla niej do dziś bardzo duże znaczenie - dzięki niemu poznała Łużyce i okolice Budziszyna, które wydają się jej miejscami szczególnie pięknymi i ważnymi dla kultury. Nazywa Łużyczan ludźmi szlachetnymi i wiernymi swojej ziemi. To stwierdzenie jest o tyle istotne, że można doszukać się w nim aluzji do politycznej koncepcji repolonizacji tych obszarów i odkryć przeświadczenie autorki, że Serbołużyczanie, jako lud słowiański, musieli mierzyć się z żywiołem niemieckim.

publikacje

Wróć do listy

Przedwiośnie

Przedwiośnie Urszuli Jankowskiej to wiersz podzielony na osiem strof. Autorka opisuje w nim konną przeprawę partyzantów przez Bug w marcu 1944 r.

publikacje

Wróć do listy

Poległym 27-mej dywizji

Wiersz Poległym 27-mej dywizji Urszuli Jankowskiej jest hołdem oddanym poległym żołnierzom, walczącym w czasie drugiej wojny światowej w 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.

publikacje

Wróć do listy

Przygoda

Opowiadanie Przygoda jest rozwinięciem niektórych zdarzeń opisanych w Kronice dwudziestolatki, rok 1944 – zapiskach autorki z okresu walk podczas akcji „Burza”. Fabuła została osnuta wokół zajść utrwalonych pod datami 13 i 15 czerwca 1944 r., jest jednak tylko pretekstem do szerszego ukazania głównej bohaterki – Hanki, której pierwowzorem jest sama Jankowska.

publikacje

Wróć do listy

Lech

Głównym wątkiem opowiadania Lech jest literacka wersja walki o przetrwanie por. „Lecha”, Jerzego Fiedorowa, zastępcy dowódcy kompanii „Motyla”, jednostki należącej do jednego z batalionów 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Akcja rozpoczyna się wydarzeniami z maja 1944 r., kiedy podczas ciężkiego ostrzału sił niemieckich podjęta została próba przetransportowania ciężko rannego „Lecha” w bezpieczniejsze miejsce.

publikacje

Wróć do listy

Tak było naprawdę (Kronika dwudziestolatki, rok 1944)

Zapis przeżyć wojennych autorki z 1944 r. Urszula Jankowska, „Zula”, służyła jako sanitariuszka w kompanii „Motyl” – oddziale dowodzonym przez por. Zbigniewa Ścibor-Rylskiego „Motyla”. Kronika jest świadectwem walk w tym okresie, m.in. obrony Sztunia, oraz relacją z kolejnych miejsc potyczek, w których autorka przebywała wraz ze swoim oddziałem (Ossa, Świniarzyn, Czmykos, Dominopol, Zamłynie, Sztuń, Lasy Kruszynieckie, Dubica, Krasne, Uścinów, Maśluchy, Lasy Parczewskie, Kozłówka).

Strony