publikacje

Wróć do listy

Aresztowanie i proces młodzieży łomżyńskiej podczas okupacji sowieckiej (17.09.1939–2.06.1941)

Autorka krótko i rzeczowo opowiada o działaniach młodzieży szkolnej w Łomży w okresie okupacji sowieckiej po 17 września1939 r. oraz o późniejszych aresztowaniach w tym środowisku. Wejście wojsk radzieckich na terytorium Polski we wrześniu 1939 r. wywołało silne reakcje łomżyńskiej młodzieży, która przeciwstawiała się sowietyzacji kraju. Opór polegał na rozlepianiu afiszów i ulotek o treści patriotycznej i antysowieckiej, strajkach szkolnych w dniach rocznic i świąt państwowych (a także niektórych kościelnych), zakłócaniu przebiegu mityngów, zabaw, imprez sportowych.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Katarzyny Sali, 15.05.2002

List Haliny Martin do Katarzyny Sali, która miała odwiedzić ją w Londynie. Dom autorki od wielu lat był otwarty dla przybyszów z Polski, znajdowali tam schronienie bliżsi i dalsi znajomi, ich dzieci i znajomi, a w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej także działacze opozycyjni. Z listu nie dowiadujemy się w jakim celu Sala miała przybyć do Londynu, ale w liście jest mowa o szkole. Ze zgromadzonych w teczce materiałów można wywnioskować, że chodziło m.in.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, 25.04.1978

List dotyczący Dziennika pisanego nocą Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Odcinek wydrukowany w ostatnim numerze paryskiej „Kultury” był pełen smutku i czarnych myśli, Martinowa bardzo chciała do niego napisać, aby dodać mu otuchy, udowadniając, jak wiele jego twórczość znaczyła dla ludzi z całego świata. Bohaterowie Dziennika... byli czołowymi postaciami życia intelektualnego, doradcami, pomocnikami i nauczycielami.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Tadeusza Kaltenbacha, 25.02.1975

List dotyczący opracowania dokumentów i publikacji. Autorka cieszyła się, że Kaltenbach pracował i publikował wyniki swoich badań. Ona zebrała wszystkie dokumenty swojego zmarłego męża do teczki i czekają na ich opracowanie. Brakowało jej na to czasu. Książka o Michale Grażyńskim nie mogła wówczas się ukazać, ponieważ jej autorzy przegrali sprawę w sądzie. Martinowa nie poddawała się, zapowiadała, że jeśli nie uda się zebrać funduszy na druk, postara się wydrukować zebrane materiały w „Zeszytach Historycznych” Instytutu Literackiego w Paryżu.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Ryszarda Przedpełskiego, 18.06.2005

List do Ryszarda Przedpełskiego, syna jej przyrodniego brata, Jana Przedpełskiego. Jest to odpowiedź na jego list z 22 maja 2005 r., pisana z Nowego Jorku. Ryszard załączył do listu wydruk internetowego wywiadu z Lechem Kaczyńskim, w którym została wspomniana należąca kiedyś do rodziny Przedpełskich willa przy ulicy Ikara 5 w Warszawie. Ryszard pisał, że jego ojciec był zbulwersowany faktem, że Kaczyński postanowił załatwić sprawę z generałem Wojciechem Jaruzelskim tylko połowicznie. Stwierdził że nie mógłby być politykiem. Prosił ciotkę o reakcję i wysłanie listu do Kaczyńskiego.

publikacje

Wróć do listy

Szare Szeregi

Halina Martin opisała historię Szarych Szeregów. Na początku września 1939 r. władze centralne Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP) przestały działać. 27 września odbyło się zebranie pod przewodnictwem Wandy Opęchowskiej. Pierwszym naczelnikiem konspiracyjnych harcerskich Szarych Szeregów został harcmistrz Florian Marciniak z Poznania. (Prawdopodobnie to on nadał konspiracyjnemu ZHP kryptonim „Szare Szeregi”). W organizacji tajnego harcerstwa pomagali mu harcmistrz Aleksander Kamiński, harcmistrz Lechosław Domański i Juliusz Dąbrowski. Nowe naczelnictwo ukonstytuowało się 16 stycznia 1949 r.

publikacje

Wróć do listy

Alina Janowska do Haliny Martin, 24.01.2005

List dotyczący Ilse Glinickiej, matki chrzestnej autorki. Matka Janowskiej poznała Ilse w Tallinie, jeszcze przed rewolucją październikową, a ich przyjaźń przetrwała długie lata. Autorka wspomina „ciocię” jako osobę dowcipną, błyskotliwą, inteligentną i odważną. Była też piękną, elegancką kobietą. W czasie wojny uratowała około stu osób, pomagała w wydobyciu ich z więzienia i obozów. Alinie również dwukrotnie ocaliła życie, podobnie jak jej ojcu.

publikacje

Wróć do listy

Wieczór poświęcony Generałowi Okulickiemu w dniu 25.04.1975

Janina Konopacka przygotowała tekst na wieczór poświęcony pamięci generała Leopolda Okulickiego, pseud. „Niedźwiadek”, którego była łączniczką. Opisała ostatnie tygodnie przed aresztowaniem generała od momentu wejścia Armii Czerwonej do Częstochowy, gdzie mieściła się wówczas Komenda Główna Armii Krajowej. W drugiej połowie stycznia 1945 r., kiedy Sowieci wkroczyli do Częstochowy, generał Okulicki przebywał w Krakowie na posiedzeniu Rady Jedności Narodowej. Wrócił bardzo szybko, z delegatem Rządu Janem Stanisławem Jankowskim.

publikacje

Wróć do listy

Historia obozu Ravensbrück. Schemat władz obozowych i funkcjonowanie. Wspomnienia

Wspomnienia dotyczą pobytu autorki w obozie Ravensbrück (1939–45) i zwierają szczegółowy opis niektórych aspektów rzeczywistości obozowej – nie mają jednak charakteru zapisu osobistych przeżyć. Są raczej próbą przekazania świadectwa za pomocą szczegółowych opisów faktograficznych.

publikacje

Wróć do listy

Prywatna inicjatywa 1945-1989

Tekst nadesłany w ramach konkursu Ośrodka Karta i Fundacji Bankowej im. L. Kronenberga. Temat konkursu: Na marginesie: „prywatna inicjatywa 1945-89.” Autorka w dosyć szczególny sposób potraktowała temat konkursowy, ponieważ opowiedziała nie o prywatnej działalności gospodarczej, lecz o swoich działaniach na rzecz pielęgnowania pamięci o lokalnych bohaterach związanych z ruchem harcerskim (głównie z Szarymi Szeregami). Swoją „prywatną inicjatywę” traktowała jako dowód wierności odziedziczonym wartościom chrześcijańsko-narodowym. 

Strony