publikacje

Wróć do listy

[List Marii Ilnickiej do Michała Hórnika]

Ilnicka pisze list do księdza Michała Hórnika w rocznicę ich spotkania. Podkreśla, że znajomość z kanonikiem ma dla niej do dziś bardzo duże znaczenie - dzięki niemu poznała Łużyce i okolice Budziszyna, które wydają się jej miejscami szczególnie pięknymi i ważnymi dla kultury. Nazywa Łużyczan ludźmi szlachetnymi i wiernymi swojej ziemi. To stwierdzenie jest o tyle istotne, że można doszukać się w nim aluzji do politycznej koncepcji repolonizacji tych obszarów i odkryć przeświadczenie autorki, że Serbołużyczanie, jako lud słowiański, musieli mierzyć się z żywiołem niemieckim.

publikacje

Wróć do listy

Przedwiośnie

Przedwiośnie Urszuli Jankowskiej to wiersz podzielony na osiem strof. Autorka opisuje w nim konną przeprawę partyzantów przez Bug w marcu 1944 r.

publikacje

Wróć do listy

Poległym 27-mej dywizji

Wiersz Poległym 27-mej dywizji Urszuli Jankowskiej jest hołdem oddanym poległym żołnierzom, walczącym w czasie drugiej wojny światowej w 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.

publikacje

Wróć do listy

Przygoda

Opowiadanie Przygoda jest rozwinięciem niektórych zdarzeń opisanych w Kronice dwudziestolatki, rok 1944 – zapiskach autorki z okresu walk podczas akcji „Burza”. Fabuła została osnuta wokół zajść utrwalonych pod datami 13 i 15 czerwca 1944 r., jest jednak tylko pretekstem do szerszego ukazania głównej bohaterki – Hanki, której pierwowzorem jest sama Jankowska.

publikacje

Wróć do listy

Lech

Głównym wątkiem opowiadania Lech jest literacka wersja walki o przetrwanie por. „Lecha”, Jerzego Fiedorowa, zastępcy dowódcy kompanii „Motyla”, jednostki należącej do jednego z batalionów 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Akcja rozpoczyna się wydarzeniami z maja 1944 r., kiedy podczas ciężkiego ostrzału sił niemieckich podjęta została próba przetransportowania ciężko rannego „Lecha” w bezpieczniejsze miejsce.

publikacje

Wróć do listy

Tak było naprawdę (Kronika dwudziestolatki, rok 1944)

Zapis przeżyć wojennych autorki z 1944 r. Urszula Jankowska, „Zula”, służyła jako sanitariuszka w kompanii „Motyl” – oddziale dowodzonym przez por. Zbigniewa Ścibor-Rylskiego „Motyla”. Kronika jest świadectwem walk w tym okresie, m.in. obrony Sztunia, oraz relacją z kolejnych miejsc potyczek, w których autorka przebywała wraz ze swoim oddziałem (Ossa, Świniarzyn, Czmykos, Dominopol, Zamłynie, Sztuń, Lasy Kruszynieckie, Dubica, Krasne, Uścinów, Maśluchy, Lasy Parczewskie, Kozłówka).

publikacje

Wróć do listy

Aresztowanie i proces młodzieży łomżyńskiej podczas okupacji sowieckiej (17.09.1939–2.06.1941)

Autorka krótko i rzeczowo opowiada o działaniach młodzieży szkolnej w Łomży w okresie okupacji sowieckiej po 17 września1939 r. oraz o późniejszych aresztowaniach w tym środowisku. Wejście wojsk radzieckich na terytorium Polski we wrześniu 1939 r. wywołało silne reakcje łomżyńskiej młodzieży, która przeciwstawiała się sowietyzacji kraju. Opór polegał na rozlepianiu afiszów i ulotek o treści patriotycznej i antysowieckiej, strajkach szkolnych w dniach rocznic i świąt państwowych (a także niektórych kościelnych), zakłócaniu przebiegu mityngów, zabaw, imprez sportowych.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Katarzyny Sali, 15.05.2002

List Haliny Martin do Katarzyny Sali, która miała odwiedzić ją w Londynie. Dom autorki od wielu lat był otwarty dla przybyszów z Polski, znajdowali tam schronienie bliżsi i dalsi znajomi, ich dzieci i znajomi, a w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej także działacze opozycyjni. Z listu nie dowiadujemy się w jakim celu Sala miała przybyć do Londynu, ale w liście jest mowa o szkole. Ze zgromadzonych w teczce materiałów można wywnioskować, że chodziło m.in.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, 25.04.1978

List dotyczący Dziennika pisanego nocą Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Odcinek wydrukowany w ostatnim numerze paryskiej „Kultury” był pełen smutku i czarnych myśli, Martinowa bardzo chciała do niego napisać, aby dodać mu otuchy, udowadniając, jak wiele jego twórczość znaczyła dla ludzi z całego świata. Bohaterowie Dziennika... byli czołowymi postaciami życia intelektualnego, doradcami, pomocnikami i nauczycielami.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Tadeusza Kaltenbacha, 25.02.1975

List dotyczący opracowania dokumentów i publikacji. Autorka cieszyła się, że Kaltenbach pracował i publikował wyniki swoich badań. Ona zebrała wszystkie dokumenty swojego zmarłego męża do teczki i czekają na ich opracowanie. Brakowało jej na to czasu. Książka o Michale Grażyńskim nie mogła wówczas się ukazać, ponieważ jej autorzy przegrali sprawę w sądzie. Martinowa nie poddawała się, zapowiadała, że jeśli nie uda się zebrać funduszy na druk, postara się wydrukować zebrane materiały w „Zeszytach Historycznych” Instytutu Literackiego w Paryżu.

Strony