Wspomnienia Heleny Szczurowskiej z pierwszych trzech lat pracy w zawodzie nauczycielki na tzw. Ziemiach Odzyskanych, od roku szkolnego 1945–46 do 1947–1948. Autorka zaczęła pracę w przedszkolu i szkole w Wołczynie na Opolszczyźnie, nie mając jeszcze formalnych kwalifikacji. Opisała m.in. wysiłki, aby odbudować szkolnictwa w mieście, zorganizować pracę i naukę. W 1946 r. z własnej inicjatywy ukończyła w Oleśnie pięciomiesięczny wstępny kurs pedagogiczny dla czynnych niewykwalifikowanych nauczycieli.

Napisany na malutkiej karteczce liścik do Mistrza Andrzeja Towiańskiego przekazany zapewne w czasie pobytu w jego domu, w Zurychy List zawiera pisane w patetycznym i egzaltowanym stylu podziękowanie za udzielone nauki, wraz z obietnicą stosowania się do nich. Autorka pisze także o pracy duchowej odbytej po niedawnej chorobie. Prosi także o ponowne spotkanie, potrzebne dla „gruntownego poznania i rozwinięcia tych materi”.

Wspomnienia nauczycielki Albiny Knap, w których opisuje doświadczenia i przeżycia z okresu pracy w małej wiejskiej szkole we wsi Bogdanówka, gdzie trafiła w 1952 r., mając 18 lat. Autorka rozpoczyna od wzmianki na temat okoliczności, które sprawiły, że została wiejską nauczycielką, a w dalszych częściach często podkreśla istotną rolę, jaką w jej życiu – zawodowym i prywatnym – odegrała pierwsza praktyka nauczycielska. Wspomnienia zawierają kulturowy obraz powojennej polskiej wsi: jej zwyczaje, uroczystości, przesądy, wierzenia ludowe i obyczaje (np.

Wspomnienia Anny Pabiszowej dotyczą początków jej pracy jako nauczycielki, przypadających na lata 1945–1955, i są ciekawym obrazem kształtującego się szkolnictwa na Ziemiach Odzyskanych. Autorka opisuje zapał oraz entuzjazm, który towarzyszył wszystkim – nie tylko nauczycielom – w pierwszych latach po wojnie. Obraz ówczesnych warunków pracy jest jednocześnie historią rozwoju zawodowego autorki: począwszy od pracy z dziećmi po ukończenie studiów pedagogicznych.

Janina Paszkowska opisała pracę nauczycielki w podkrakowskim liceum (pracowała m.in. w Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym pp. Benedyktynek w Staniątkach pod Krakowem) w okresie stalinizmu. Na przykładzie własnego doświadczenia ukazała ówczesny system edukacji: przesiąknięty ideologią program nauczania, szeroki system kontroli nad nauczycielami (wizytacje, zebrania, egzaminy ideologiczne, obowiązek składania szczegółowych sprawozdań itp.).

Wspomnienia Stefanii Rząsy przedstawiają w skrócie jej losy: lata wojny, przesiedlenie na tzw. Ziemie Zachodnie i okres powojenny – naukę, rozwój zawodowy, pracę, życie rodzinne. W czasie wojny była łączniczką AK – dostarczała żywność do getta żydowskiego w rodzinnej Bóbrce. Wspomina także o prześladowaiach polskiej ludności przez ukraińskich nacjonalistów. Najwięcej uwagi autorka poświęciła swoim doświadczeniom powojennym, ukazując m.in. ścieżkę edukacji i awansu zawodowego. Po zakończeniu wojny zamieszkała z rodzicami w Miliczu na tzw. Ziemiach Odzyskanych, kontynuowała edukację.

Elżbieta Staw-Zielińska w swoich wspomnieniach z lat 1950–1956 opisuje drogę do zawodu nauczycielki i pierwsze powojenne lata pracy zawodowej w szkolnictwie, przede wszystkim z okresu nauczania w Technikum Leśnym w Warcinie. Dokument ukazuje głównie rodzaj i charakter pracy autorki, jej zaangażowanie i liczne pomysły, które z zapałem i sukcesem realizowała. Staw-Zielińska poświęca w tekście wiele miejsca swoim uczniom, którzy są ważnym elementem w jej opowieści. Niewiele dowiadujemy się o innych osobach – choćby z kadry nauczycielskiej – ani o życiu prywatnym autorki.

Janina Wysoczńska-Klawińsz poznała Marię Pelczarską na zesłaniu, podczas krótkiego pobytu w miejscowości Bolszaja Murta na Syberii. Autorka opisała m.in. okoliczności, w jakich trafiła na zesłanie, warunki obozowej egzystencji i zwięźle sportretowała osobę Maryli Pelczarskiej, która – obok Stefanii Borkowskiej, Anieli Dziewulskiej oraz Grażyny Sokołowskiej-Lipińskiej – została wymieniona jako aktywna działaczka i współorganizatorka edukacji w łagrze. Klawińsz, pomimo krótkiej znajomości (została przeniesiona do innego obozu), wspominała Pelczarską niezwykle ciepło – wiele jej zawdzięczała.

Anna Kaźmierczakowa wspomina powstańczą działalność Aleksandry Bukowieckiej. Przed wybuchem powstania w 1918 r. Bukowiecka współorganizowała w Cichowie tajne narady, w których brali udział m.in. księża, lekarze i przedstawiciele ziemiaństwa. Podczas tych spotkań omawiano plany przejęcia niemieckich placówek pocztowych, kolejowych i urzędów. W listopadzie 1918 r. w majątku Cichów zgromadzono i ukryto sporo broni oraz amunicji, które później przekazano na front. Bukowiecka brała czynny udział w organizacji walk powstańczych i zginęła podczas drugiej wojny światowej w Forcie VII w Poznaniu.

Drugi tom wspomnień Stefanii Gołaszewskiej otwiera wpis dotyczący pierwszego dnia po powrocie z więzienia do domu. Opieką otoczyła ją siostra Janina. Autorka próbowała leczyć szereg różnych dolegliwości – hemoroidy, anemię, nerwicę, bóle stawów, przewód pokarmowy. Dowiedziała się, że jej siostrzeniec Jurek był szykanowany przez kolegów należących do Związku Młodzieży Polskiej i musiał zmienić szkołę. Opisuje trudności związane z pracą nauczycielską w czasach ideologicznego i politycznego zniewolenia. Nie potrafiła zrezygnować ze swojej pracy, która była dla niej powołaniem.