Autorka opisuje początkowe miesiące II wojny światowej, które przeżyła na Wołyniu pod okupacją radziecką. Mieszkała z rodzicami w Łucku. W 1939 r. przygotowywała się do egzaminów do gimnazjum. Autorka opisuje koniec edukacji w szkole podstawowej (VI klasa Szkoły Powszechnej im. Królowej Jadwigi w Łucku. Szkoła była wielonarodowościowa, ale większość uczniów była wyznania rzymsko-katolickiego. Żyli w zgodzie, a nawet się lubili. Krystyna podaje nazwiska swoich najbliższych koleżanek i z jakich rodzin pochodziły. Egzamin do wymarzonego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki zdała z wynikiem b.

Tekst opowiada o tajnym nauczaniu w Wilnie podczas okupacji niemieckiej. Lekcje odbywały się w mieszkaniach uczennic (autorka podaje nazwy ulic). Brakowało podręczników, więc uczennice  dzieliły się nimi. Na lekcje religii, które prowadził  ks. Chalecki, chodziły do kościoła pw. św. Katarzyny. W 1943 r. autorka zdała małą maturę i kontynuowała naukę w liceum o profilu matematyczno–fizycznym. W 1944 r., po zdaniu egzaminów, dziewczęta zostały przyjęte do polskiego gimnazjum przy ul. Ostrobramskiej. Nie posiadały żadnych świadectw z okresu tajnego nauczania. W 1945 r.

Ludwika Justyniak szczegółowo opisuje przejście przez tzw. zieloną granicę z Grodna do Warszawy wiosną 1940 r. W momencie pisania autorka ma 91 lat i opisuje wydarzenia, które zaważyły na jej późniejszych losach. W 1939 r. mąż autorki, major 76 Pułku Piechoty, wyjechał już 25 sierpnia na front, a 13 września resztki Wojska Polskiego opuściły Grodno. Kobieta już wiedziała, że jej mąż poległ w walce. Po wkroczeniu wojsk radzieckich 20 i 21 września rodziny wojskowe wyjeżdżały z miasta.

List kierowany jest do Ministra Edukacji Narodowej, Henryka Samsonowicza. Autorka opisuje w nim swoją aktywność nauczycielską i wojenne losy. Jednocześnie zwraca się o zadośćuczynienie doznanym w życiu krzywdom. Pochodzi ze Stryja k. Lwowa, ale w ostatnich dniach sierpnia 1939 r. przybyła do Krakowa, by odbyć studia na ostatnim roku na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybuch wojny pokrzyżował jej plany i już 4 września musiała opuścić dom studentek przy pl. Jabłonowskich. Został on przekształcony w szpital polowy.

List Karoliny Hrycaj do Archiwum Wschodniego. Autorka dołącza do listu swój pamiętnik z lat 1945–1990. Zaznacza, że przesyła z niego tylko dwa przepisane fragmenty, dotyczące jej dzieciństwa i czasów szkoły podstawowej. Informuje jednak, że jego dalsze partie zawierają opisy wielu ciekawych epizodów. Wymienia takie tematy jak przyjazd na Śląsk Opolski, pracę w Zakładach Azotowych Kędzierzyn-Koźle, pracę w Zakładach „Blachownia”. Wspomina tragedie, których była świadkiem, własne osiągnięcia zawodowe, nastroje społeczne w czasach PRL.

Tekst stanowi wspomnienie autorki z kilku lat spędzonych w szkole podstawowej w czasach stalinowskich. Relacja zaczyna się od przedstawiania pierwszego dnia w szkole (1948 r.) i trudnych warunków materialnych w domu. Autorka relacjonuje następnie swoje osiągnięcia w nauce, nakreśla także stosunek do edukacji wśród innych dzieci i dorosłych na wsi w województwie rzeszowskim, gdzie mieszkała. Hrycaj mówi też o sytuacji własnej rodziny – odejściu ojca, biedzie. Wspomina w związku z tym takie fakty, jak zakup nowej sukienki za pieniądze zarobione przy zbieraniu jagód.

 Autorka wychowała się na kresach wschodnich w okolicach Tarnopola. Urodziła się w 1912 r. we wsi Hukałowce. Po odzyskaniu niepodległości ojciec, wróciwszy z wojska austriackiego, zakupił, w ramach parcelacji majątków dworskich, plac pod młyn wodny w pobliskiej wsi Kabarowce. Miejscowa ludność ruska była bardzo wrogo nastawiona do polskich osadników. W tej wsi mieszkało ok. 60 rodzin polskich, pochodzących z okolic Żywca. Tworzyli oni zwarta grupę, dobrze zagospodarowaną. Wybudowali polską szkołę, w której uczyli polscy nauczyciele.

Zbiór listów dotyczących przebiegu studiów autorki. W 1968 r. była ona studentką piątego roku studiów zaocznych na historii i w ramach seminarium u profesor Kormanowej przygotowywała pracę magisterską pt. Powiat Koło w pierwszych latach władzy ludowej. Autorka przesyłała Kormanowej notatki z akt powiatu kolskiego, przechowywanych w archiwum w Koninie. Informowała też, że materiały dotyczące reformy rolnej znajdowały się w siedzibie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kole. Wspominała o wydanej w 1963 r. monografii Koła p.t.

List pisany przez uczennice szóstej klasy szkoły podstawowej w imieniu całej klasy. Postanowiły one napisać z podziękowaniami do Kormanowej, ponieważ bardzo podobała im się napisana przez nią czytanka, p.t. Panna Stefania. Autorki pytały Kormanową, czy znała osobiście Stefanię Sempołowską i czy jej zdaniem umierając wierzyła ona, że spełnią się jej marzenia o niepodległej i ludowej Polsce Chciały także wiedzieć, czy Kormanowa planowała coś jeszcze dla nich napisać. Prosiły, aby odwiedziła Kujawy i ich małe miasteczko.

Autorka listu dziękuje Kormanowej za opiekę nad jej córką, Ireną Spustek, która przybywała wówczas na studiach w Moskwie. Nie widziała jej od kilku miesięcy i martwiła się o nią. Gdy otrzymała radosny list od Kormanowej uspokoiła się. Dziękowała jej także za jej wysiłki włożone w wykształcenie i wychowanie jej córki oraz za serce i troskę okazywaną przez cały okres jej studiów.