Kolekcja listów Krystyny Martin (Kai) do rodziców. Dziewczynka przebywa w elitarnej szkole z internatem - St. Felix w Southwold (hrabstwo Suffolk). Listy dotyczą głównie spraw związanych ze szkołą. Większość z nich pisanych jest w roku szkolnym 1951/52, kiedy Kaja przygotowuje się do egzaminów maturalnych. Omawia z rodzicami przedmioty, jakie ma wybrać do zdawania, bo z tym wyborem wiąże się możliwość późniejszego studiowania na Uniwersytecie (opcje: Oxford, Cambridge, Londyn).

Wiele listów, zebranych w tomie, zostało już w całości albo we fragmentach opublikowano w książce Juliusza Żuławskiego Z domu (Warszawa 1978), mimo tego zapoznanie się z całością korespondencji w sposób istotny poszerza wiedzę o autorce.

Autorka opisuje swoje życie, a w szczególności wywózkę na Syberię.

Urodziła się w 1925 r. w miejscowości Popioły, pow. Toruń. Ojciec był leśnikiem w lasach państwowych, w roku 1938 przeniósł się na Kresy, do miejscowości Zalutycze, również do lasów państwowych. Matka, z zawodu nauczycielka, zajmowała się dziećmi (5 córek i 2 synów).

Krystyna Łomacka-Ciszkowska opowiada o swoich perypetiach związanych z szykanami władzy ludowej ze względu na działalność przedwojenną i konspiracyjną ojca. Autorka nie wdaje się w szczegóły jego pracy, wiadomo jednak, że ukończył prawo. Czasem grywał na organach w kościele św. Jakuba w Wilnie. Pierwsze lata życia spędziła na Wileńszczyźnie. Mieszkali w Wilnie w służbowym mieszkaniu. Wakacje spędzali w na ich działce w Kolonii Magistrackiej. Początek wojny autorka pamięta niedokładnie, jedynie ostrzeliwanie Wilna i dłuższe lub krótsze nieobecności ojca.

W pracy nadesłanej na konkurs autorka opowiada o przeżyciach w czasie II wojny światowej. Relację zaczyna jednak od krótkiego przedstawienia wcześniejszych dziejów rodziny. Na początku wojny mieszkała z rodzicami w miejscowości Sopoćkinie k. Grodna, która przed wojną liczyła ok. 10 tys. mieszkańców, z czego połowę stanowili Żydzi. Rodzina Hościłłów składała się z siedmiu osób (w tym pięciorga dzieci). Ojciec opowiadał im o Strzelcach Piłsudskiego i o tym, jak wracał z wojny przez Warszawę. Po zdemobilizowaniu ciężko pracował na utrzymanie rodziny.

Autorka opisuje kolejno trzy okupacje podczas II wojny światowej, które przeżyła w Nowogródku.

Autorka opisuje początkowe miesiące II wojny światowej, które przeżyła na Wołyniu pod okupacją radziecką. Mieszkała z rodzicami w Łucku. W 1939 r. przygotowywała się do egzaminów do gimnazjum. Autorka opisuje koniec edukacji w szkole podstawowej (VI klasa Szkoły Powszechnej im. Królowej Jadwigi w Łucku. Szkoła była wielonarodowościowa, ale większość uczniów była wyznania rzymsko-katolickiego. Żyli w zgodzie, a nawet się lubili. Krystyna podaje nazwiska swoich najbliższych koleżanek i z jakich rodzin pochodziły. Egzamin do wymarzonego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki zdała z wynikiem b.

Tekst opowiada o tajnym nauczaniu w Wilnie podczas okupacji niemieckiej. Lekcje odbywały się w mieszkaniach uczennic (autorka podaje nazwy ulic). Brakowało podręczników, więc uczennice  dzieliły się nimi. Na lekcje religii, które prowadził  ks. Chalecki, chodziły do kościoła pw. św. Katarzyny. W 1943 r. autorka zdała małą maturę i kontynuowała naukę w liceum o profilu matematyczno–fizycznym. W 1944 r., po zdaniu egzaminów, dziewczęta zostały przyjęte do polskiego gimnazjum przy ul. Ostrobramskiej. Nie posiadały żadnych świadectw z okresu tajnego nauczania. W 1945 r.

Ludwika Justyniak szczegółowo opisuje przejście przez tzw. zieloną granicę z Grodna do Warszawy wiosną 1940 r. W momencie pisania autorka ma 91 lat i opisuje wydarzenia, które zaważyły na jej późniejszych losach. W 1939 r. mąż autorki, major 76 Pułku Piechoty, wyjechał już 25 sierpnia na front, a 13 września resztki Wojska Polskiego opuściły Grodno. Kobieta już wiedziała, że jej mąż poległ w walce. Po wkroczeniu wojsk radzieckich 20 i 21 września rodziny wojskowe wyjeżdżały z miasta.

List kierowany jest do Ministra Edukacji Narodowej, Henryka Samsonowicza. Autorka opisuje w nim swoją aktywność nauczycielską i wojenne losy. Jednocześnie zwraca się o zadośćuczynienie doznanym w życiu krzywdom. Pochodzi ze Stryja k. Lwowa, ale w ostatnich dniach sierpnia 1939 r. przybyła do Krakowa, by odbyć studia na ostatnim roku na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybuch wojny pokrzyżował jej plany i już 4 września musiała opuścić dom studentek przy pl. Jabłonowskich. Został on przekształcony w szpital polowy.