publikacje

Wróć do listy

Relacja Sali Ungerman

Relacja z datą dzienną 14 listopada 1945 roku. Dotyczy wydarzeń z okresu od 1942 do 1945 roku.

Tekst otwierają informacje z roku 1942. Autorka zapisała, że jej rodzina przebywała w getcie w Opatowie. Ją wysłano z "aryjskimi" dokumentami wystawionymi na nazwisko Maria Przybylska do Lublina. Mieszkała u Polaka (brak personaliów) ukrywającego Żydów, starała się też pomagać znajomemu Żydowi przebywającemu w lagrze przy ulicy Lipowej 7.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Mali Połońskiej

Mala Połońska opuściła białostockie getto i wyjechała do Wołkowyska. Przebywała u swojej ciotki, a dzień po święcie Jom Kippur jej krewna została aresztowana. Autorka wróciła do Białegostoku, do matki. Nie mogła przedostać się do getta, zdobyła rosyjski paszport i wyruszyła do Warszawy. Została zatrzymana, podczas przesłuchań na gestapo nie przyznała się do żydowskiego pochodzenia. W transporcie trzydziestu pięciu kobiet trafiła do obozu pracy. Więźniarki latem pracowały w polu, zimą w lesie. Zaprzyjaźniła się z Polką. W związku ze zbliżającym się frontem wschodnim kobiety ewakuowano.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Miry Kniaziew

Mira Kniaziew wraz z rodzicami trafiła do Auschwitz. Jej ojciec znajdował się w męskiej części obozu. Autorka wspomina ostatnią rozmowę z ojcem, w przeddzień jego wywiezienia do Niemiec.Nakazał jej opiekować się matką i powtarzał, że musi być dzielna. Kniaziew opisała białe izolatory, wokół których okręcone był druty ogrodzenia. Widać było je wyraźnie w nocy i zdawały się zachęcać do samobójstwa.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Lilith Stern

Relacja Lilith Stern została podzielona na tytułowane części. W pierwszej autorka opisuje wielogodzinne oczekiwanie na pociąg do Lwowa. Ojciec został powołany do wojska (Wyjazd z Krakowa). 16 września 1939 r. dołączył do rodziny (Powrót tatusia i wkroczenie Sowietów). 29 czerwca 1941 r., „po zażartej jednotygodniowej obronie”, Niemcy zajęli Lwów. Żydzi początkowo bali się pokazywać na ulicach. Ukraińcy zgłaszali się do „czynnej służby w policji”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heleny Dicker

Helena Dicker opisuje obóz w Skarżysku-Kamiennej, gdzie pracowała w fabryce amunicji. Więźniarki były źle i brutalnie traktowane, brakowało im ciepłych ubrań. Przypomina o selekcji w obozie, chorych więźniów zabito, matki z dziećmi wywieziono do Lipska i Auschwitz.

publikacje

Wróć do listy

Sekret żydowskiej przewrutności. Ciekawe obrządki żydowskie w każdym miesiącu roku.

Rekord stanowią zapiski osobiste autorki. Sposób prowadzenia narracji wskazuje na to, że miała ona zamiar upublicznić pracę.

Jest to spis świąt żydowskich według kalendarza gregoriańskiego. Na początku każdego rozdziału Autorka pisze jak dany miesiąc nazywa się po hebrajsku. Nazwy te są jednak błędne (nie tylko zła transliteracja, lecz również przestawione miesiące lub zupełnie przypadkowe nazwy). Opis rozpoczyna się od święta przypadającego 4 stycznia, które – zdaniem Autorki – polega na dodaniu krwi chrześcijańskiej do potrawy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Luidor

Janion Luidor była ukrywana w warszawskim getcie przez matkę, która pracowała w szopie. Potem matka przekazała ją pod opiekę polskiej rodzinie w Zielonce k. Warszawy. Luidor doczekała wyzwolenia w Kazimierówce k. Grodziska, potem Centralny Komitet Żydów w Polsce umieścił ją w łódzkim Domu Dziecka. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Lubelskiej

Anna Lubelska opisuje sytuację w Warszawie po wkroczeniu wojsk niemieckich, szykany wobec ludności żydowskiej, a także wymuszenia i szantaże ze strony Polaków, trudne warunki życiowe w getcie, do którego trafiali również Żydzi z okolic Warszawy. W zakończeniu pojawia się informacja o ostatecznej akcji likwidacyjnej w getcie i samobójstwie prezesa Judenratu Adama Czerniakowa.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Elżbiety Zwiek

Rodzinę Zwieków rozdzielił wybuch II wojny światowej, dopiero w 1941 r. Elżbieta odnajduje rodziców i przebywa z nimi w getcie. Potem była ukrywana przez Polaków. Dowiaduje się o śmierci matki i ojca, wtedy określa swój stan jako „przechodzenie wewnętrznej gehenny”. Po zakończeniu wojny Zwiek pozostała u rodziny, która się nią opiekowała. Decyduje się na bycie Polką, a nie Żydówką.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Feli Kokotek

Fela Kokotek opisuje wybuch II wojny światowej i bombardowania. Po zajęciu Sosnowca przez Niemców wraz z rodziną trafiła do getta. Stamtąd uciekła z ojcem i ukrywała się po tzw. aryjskiej stronie (głównie na strychach i w piwnicach). Po upływie roku ojciec znalazł dla niej bezpieczne miejsce na wsi. Po zakończeniu wojny została umieszczona w Domu Dziecka w Chorzowie. 

Strony