publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z tamtych lat

Autorka w momencie wybuchu II wojny światowej przebywała z rodziną w Brześciu nad Bugiem. Zgłosiła się do Polskiego Czerwonego Krzyża i otrzymała pracę sanitariuszki w punktach obrony przeciwlotniczej. Wśród uchodźców, którzy trafili do Brześcia i którym Stawiarska udzielała pomocy byli, m.in. Adolf Dymsza i Ludwik Sempoliński. W swojej relacji autorka wspomina, m.in. wywiezienie polskich oficerów z twierdzy brzeskiej, deportację, która zaczęła się 10 lutego 1940 r. i objęła rodziny wojskowych i leśników. Transport trwał kilka tygodni.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Klary Dolniak

Wychowywana w patriotycznym domu autorka wspomnień od dziecka inspirowała się losami i działalnością Klaudyny z Działyńskich Potockiej, Emilii Plater, Emilii Szczanieckiej, autorytetem był również dziadek, uczestnik powstania styczniowego. Początek wspomnień dotyczy wybuchu I wojny światowej, w której brał udział ojciec Klary, muzykolog. 26 sierpnia 1939 roku autorka otrzymuje kartę mobilizacyjną do punktu sanitarnego (m.in. do szpitala w Wildze, następnie do szpitala na ul. Polnej w Poznaniu) wystawioną przez Pogotowie Harcerskie.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Jest styczeń 1945 rok …]

Tekst opowiada głównie o pierwszych latach powojennych. Historia autorki zaczyna się w styczniu 1945 r., kiedy następuje wyzwolenie Rzeszowszczyzny. Przebywała wówczas w rodzinnej wsi w okolicach Dukli na podkarpaciu. Znajdujemy tu relację z okresu działań wojennych, które toczyły się tam od września 1944 r. Wtedy ginie jej ojciec. Cztery miesiące wcześniej zostaje rozstrzelany przez partyzantów jej szwagier, komunista i najbliższy współpracownik Edmunda Patery, pierwszego organizatora PPR na podkarpaciu.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersz Mieczysławy Lucik

Wiersz bez tytułu, podzielony na czterowersowe strofy, poświęcony realiom obozowym. Autorka wspomina rozkład dnia w obozie, przypomina współwięźniarki, ich zachowania i wygląd, a także – może ironicznie – pisze, w jaki sposób można było, uśmiechając się do kapo, zdobyć dodatkowe jedzenie. Utwór kończy wiara w rychłe odzyskanie wolności.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Elżbiety Kościelniak

Na zbiór składa się jedenaście utworów Elżbiety Kościelniak. Wszystkie poświęcone są tematyce obozowej. Styl cechuje się brutalnością i dosadnością. Kościelniak dokonuje jednoznacznej oceny nieludzkich warunków i nieludzkiego traktowania ofiar wojny, przy czym posługuje się toposami natury i męczeństwa jako metaforami losów więźniów i więźniarek Majdanka. Wątek dolorystyczny pojawia się w wierszu bez tytułu, Chrystus wygląda jak więzień Majdanka, modli się do Boga, prosząc o powtórne ukrzyżowanie, bo nie może patrzeć na zło. Pierwsze dwa wiersze z cyklu odnoszą się m.in.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Zofii Karpińskiej

Zbiór wierszy poetki Zofii Karpińskiej, powstały w czasie II wojny światowej. W utworach autorka skupia się na doświadczeniu więziennnym i obozowym, wpisując je w szerszą perspektywę odniesień kulturowych. Istotnym elementem, powtarzającym się w tej poezji, są liryczne portrety współwięźniarek.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Przepraszam najmocniej, że dziś…]

Janina Kraszewska opisuje działalność Koła Ligi Kobiet w Zakopanem.

Z chwilą wybuchu I wojny światowej powstał w Zakopanem Komitet Kobiet Polek Opieki nad Żołnierzami Polskimi, zorganizowany przez męża autorki, Legionisty. Po utworzeniu się zakopiańskiego Koła Ligi Kobiet ww. komitet przyłączył się do niego. Autorka, powołując się na sprawozdanie będące w jej posiadaniu, podaje nazwiska kobiet należących do Zarządu i Komisji Rewizyjnej Koła w l. 1916-1917, łącznie liczba członkiń wynosiła wtedy 147. Dowiadujemy się także, że w skład  Koła wchodziły następujące sekcje:

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Zofii Karpińskiej i Marii Bielickiej

Teczka zawiera skrócony życiorys autorki Marii Bielickiej oraz dwa utwory. Pierwszym jest dumka napisana dla autorki przez jej koleżankę obozową Zofię Karpińską. Utwór odnosi się do tęsknoty za bliską osobą. Drugi z wierszy to kolęda spisana przez autorkę w grudniu 1943 r. i śpiewana chorym więźniom.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Ireny Lipińskiej

Irena Lipińska swoje wspomnienia z pobytu w obozie na Majdanku podzieliła na kilka części. Pierwsza z nich – Komando „Komendantura” – dedykowana jest Irmie J. (być może chodzi o Irmę/Irenę Jabłońską, ur. 19 sierpnia 1912 r., więźniarkę Majdanka, przeniesioną do Ravensbrück 15 lipca 1943 r.). W pierwszej części autorka opisuje rodzaje pracy przymusowej w obozie, a także poranne apele. Wspomina też niedzielę palmową – najprawdopodobniej 1943 r. – kiedy to ubolewała nad tym, że nawet w święto więźniarki były zmuszane do pracy.

publikacje

Wróć do listy

Dlaczego przetrwałam

Stefania Kuryłowicz rozpoczyna wspomnienie od opisu dekonspiracji grupy, w której działała jako łączniczka. Autorka po denuncjacji trafiła do więzienia we Lwowie w 1942 r. W dalszej części opisuje transport i późniejszą podróż pieszo do obozu na Majdanku. Wartościowe są informacje dotyczące warunków, w jakich żyli więźniowie i więźniarki Majdanka.

Strony