publikacje

Wróć do listy

Gdy serce przypomina… Wspomnienia z okresu dwu wojen

Wspomnienia spisane starannie, szczegółowo, z myślą o ewentualnej pośmiertnej publikacji. Zapiski obejmują okres od dzieciństwa i młodości autorki (urodzonej w 1884 r.) do powrotu do Warszawy w 1947 r. Ich osnową są wydarzenia z prywatnego życia autorki, mimo to dodaje ona do opisów dotyczących konkretnych wydarzeń z przeszłości uwagi czynione na bieżąco, po latach.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z tajnego nauczania w latach okupacji, trwałej więzi, jaka powstała między wykładowcami i studentami oraz słów kilka o działalności konspiracyjnej

1 września 1939 r. autorka opuszcza Łomżę, następnie dociera do Warszawy, gdzie mieszkał jej brat, który wkrótce ginie tragicznie i został pochowany na Placu Teatralnym, pod pomnikiem Wojciecha Bogusławskiego. Naukę w szkole profesora Jana Zaorskiego rozpoczyna w 1941 r. za namową koleżanki Haliny Uścińskiej (po mężu: Miroszowej). Uczęszcza na wykłady profesora Franciszka Czubalskiego (fizjologia), profesora Lotha (anatomia), który pokazywał studentom zakonserwowaną błonę dziewiczą. Po zdaniu egzaminów otrzymuje skierowanie do Instytutu Gruźlicy na ul.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o Halinie Prószyńskiej

Wspomnienie poświęcone Halinie Prószyńskiej, sanitariuszce zmarłej w 1920 r. w Nieświeżu, córce Konstantego Prószyńskiego. Autorka wspomnienia, Wacława Potemkowska, poznała ją 3.07.1920 roku, kiedy Prószyńska miała 22 lata. Potemkowska przybyła do szpitala polowego nr 701, kwaterującego w Bobrujsku, razem z dwiema innymi siostrami-studentkami, w tym z Jadwigą Karwasińską. Autorka szkicu wspomnieniowego była w jednej czołówce z Prószyńską; komendantem jednostki był lekarz – kapitan Aleksander Skowroński.

publikacje

Wróć do listy

Moje wspomnienia

Początek wspomnień autorka poświęca sylwetce ojca, który w latach 1909-1914 był członkiem Rady Państwa w Petersburgu z ramienia Koła Polskiego w delegacji finansowej, organizatora Gubernialnego Towarzystwa Rolniczego w Kielcach, a po 1918 r. radcy Dyrekcji Głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Warszawie. Ojciec – jak wynika z relacji – był ważną osobą w życiu autorki, zwłaszcza ze względu na wpajane dzieciom wartości religijne („Upominał nas, abyśmy się dokładnie żegnali, a nie odganiali »muchy«”, k.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z tamtych lat

Autorka w momencie wybuchu II wojny światowej przebywała z rodziną w Brześciu nad Bugiem. Zgłosiła się do Polskiego Czerwonego Krzyża i otrzymała pracę sanitariuszki w punktach obrony przeciwlotniczej. Wśród uchodźców, którzy trafili do Brześcia i którym Stawiarska udzielała pomocy byli, m.in. Adolf Dymsza i Ludwik Sempoliński. W swojej relacji autorka wspomina, m.in. wywiezienie polskich oficerów z twierdzy brzeskiej, deportację, która zaczęła się 10 lutego 1940 r. i objęła rodziny wojskowych i leśników. Transport trwał kilka tygodni.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Klary Dolniak

Wychowywana w patriotycznym domu autorka wspomnień od dziecka inspirowała się losami i działalnością Klaudyny z Działyńskich Potockiej, Emilii Plater, Emilii Szczanieckiej, autorytetem był również dziadek, uczestnik powstania styczniowego. Początek wspomnień dotyczy wybuchu I wojny światowej, w której brał udział ojciec Klary, muzykolog. 26 sierpnia 1939 roku autorka otrzymuje kartę mobilizacyjną do punktu sanitarnego (m.in. do szpitala w Wildze, następnie do szpitala na ul. Polnej w Poznaniu) wystawioną przez Pogotowie Harcerskie.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Jest styczeń 1945 rok …]

Tekst opowiada głównie o pierwszych latach powojennych. Historia autorki zaczyna się w styczniu 1945 r., kiedy następuje wyzwolenie Rzeszowszczyzny. Przebywała wówczas w rodzinnej wsi w okolicach Dukli na podkarpaciu. Znajdujemy tu relację z okresu działań wojennych, które toczyły się tam od września 1944 r. Wtedy ginie jej ojciec. Cztery miesiące wcześniej zostaje rozstrzelany przez partyzantów jej szwagier, komunista i najbliższy współpracownik Edmunda Patery, pierwszego organizatora PPR na podkarpaciu.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersz Mieczysławy Lucik

Wiersz bez tytułu, podzielony na czterowersowe strofy, poświęcony realiom obozowym. Autorka wspomina rozkład dnia w obozie, przypomina współwięźniarki, ich zachowania i wygląd, a także – może ironicznie – pisze, w jaki sposób można było, uśmiechając się do kapo, zdobyć dodatkowe jedzenie. Utwór kończy wiara w rychłe odzyskanie wolności.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Elżbiety Kościelniak

Na zbiór składa się jedenaście utworów Elżbiety Kościelniak. Wszystkie poświęcone są tematyce obozowej. Styl cechuje się brutalnością i dosadnością. Kościelniak dokonuje jednoznacznej oceny nieludzkich warunków i nieludzkiego traktowania ofiar wojny, przy czym posługuje się toposami natury i męczeństwa jako metaforami losów więźniów i więźniarek Majdanka. Wątek dolorystyczny pojawia się w wierszu bez tytułu, Chrystus wygląda jak więzień Majdanka, modli się do Boga, prosząc o powtórne ukrzyżowanie, bo nie może patrzeć na zło. Pierwsze dwa wiersze z cyklu odnoszą się m.in.

publikacje

Wróć do listy

Poezja obozowa: wiersze Zofii Karpińskiej

Zbiór wierszy poetki Zofii Karpińskiej, powstały w czasie II wojny światowej. W utworach autorka skupia się na doświadczeniu więziennnym i obozowym, wpisując je w szerszą perspektywę odniesień kulturowych. Istotnym elementem, powtarzającym się w tej poezji, są liryczne portrety współwięźniarek.

Strony