publikacje

Wróć do listy

Relacja Mani Kopel

Mania Kopel podczas okupacji niemieckiej ukrywała się na wsi z rodzeństwem i ciotką. Jej rodzice, rodzeństwo i krewna zginęli. Autorka została uratowana przez krawcową, która wywiozła ją do Krasnobrodu. Potem znalazła schronienie w lesie wraz z innymi Żydami, a następnie u syna sołtysa, który (wraz z częścią rodziny) został zabity przez Ukraińców. Przebywała w innej wsi, nie wyjawiła swojego pochodzenia i pracowała w gospodarstwie. Była źle traktowana. Po wojnie trafiła do Żydowskiego Domu Dziecka w Zamościu, a później w Chorzowie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Krysi Gold

Krysia Gold opisuje ukrywanie się w bunkrze k. Czarnieckiej Góry i pomoc miejscowego chłopa. W tym czasie zmarła jej babcia, rodzice, mimo że mieli tzw. aryjskie papiery, zostali aresztowani i „wysłani do Niemiec”, wuj zginął, szukając żywności, a brat zatruł się wodą z kałuży. Autorka i jej siostra Róża ponad dwa lata przebywały w zimnym, ciemnym bunkrze. Po wyzwoleniu trafiły do Żydowskiego Domu Dziecka w Chorzowie. Miały problemy zdrowotne.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Fani Zorne

Fania Zorne ukrywała się na wsi nieopodal Brodów (ob. Ukraina), a jej rodzina przebywała w brodzkim getcie. W maju 1943 r., w czasie ostatecznej likwidacji getta, jej matka uciekła, odszukała córkę i razem żyły w leśnych kryjówkach. W pewnym okresie dołączyły się do grupy Żydów i Fania brała udział w akcjach zbrojnych organizowanych w celu zdobycia żywności. Od marca do czerwca 1944 r. ukrywały się w lesie same, blisko linii frontu. Doczekały wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Feli Kurztag

Fela Kurztag w 1943 r. została deportowana z getta w Sosnowcu do obozu pracy w Ludwigsdorfie (Ludwikowice Kłodzkie). Opisała warunki życia w obozie: głód, choroby i kary za najmniejsze przewinienia. Pracował w fabryce amunicji. Doczekała wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Stern

Estera Stern pominęła wcześniejszy okres okupacji i swój pobyt w sosnowieckim getcie, koncentrując się na wydarzeniach z 1943 r. W lutym została przewieziona z getta w Sosnowcu do obozu pracy Parschnitz k. Trutnova (ob. Czechy). Pracowała w fabryce włókienniczej w Trutnovie. W kilku zdaniach opisała warunki życia w obozie (choroby, głód).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ireny Herman

Irena Herman opisuje losy Żydów ukrywających się po tzw. aryjskiej stronie w okupowanej Warszawie. Wspomina małżeństwo Pinkusów, którzy znaleźli schronienie u polskiej rodziny. Planowali zdobyć amerykańskie dokumenty i wyjechać, zamiast tego trafili do Treblinki i zginęli. Prawie wszyscy członkowie rodziny Weinsteinów umarli z głodu w getcie, jedynie kobieta, posługująca się dokumentami wystawionymi na nazwisko Drzewiecka, zdołała uciec na „aryjską stronę”, lecz nie przeżyła wojny. Autorka przypomina także losy Mieczysława Reichera z Łodzi.

publikacje

Wróć do listy

Dzidka do Haliny Martin, 26.04.1997

List do Haliny Martin dotyczący spraw prywatnych, rodzinnych. Autorka, pisze, że przez wiele lat nie miały kontaktu. Jest młodszą córką Alfreda Duma, potocznie zwaną Dzidką. Adres Haliny dostała od Halusi Geber, z którą spotykają się najczęściej na pogrzebach rodzinnych.

publikacje

Wróć do listy

Wspominam Joannę

Tekst poświęcony Janinie Żórawskiej. Halina Martin poznała ją w latach trzydziestych na Politechnice Warszawskiej. Janina ukończyła studia na Wydziale Chemii. Po raz drugi kobiety spotkały się po wielu latach w Londynie, w Studium Polski Podziemnej. Janina każdą wolną chwilę poświęcała pracom historycznym. Jako porucznik Armii Krajowej, ps. „Joanna”, „Jolka”, została odznaczona Krzyżem Walecznych.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Juli Skarżyńskiej, 18.08.1977

Odpowiedź na list Juli Skarżyńskiej [list ten znajduje się w tej samej teczce]. Autorka dziękowała za miłą wiadomość i wyjaśniała, że artykuł o mężu Skarżyńskiej był bardzo realistyczny, tekst oparła na własnych wspomnieniach. Dodała, że otrzymała z Polski prośbę o przesłanie tego artykułu, była zaskoczona skąd jej korespondenci wiedzieli o tekście. Na zakończenie listu wyraziła smutek spowodowany nieobecnością polskich pilotów w trakcie mszy żałobnej, w której uczestniczyła z Janem Płoszajskim.

publikacje

Wróć do listy

Anna Bogusławska do Haliny Martin, 29.09.1975

List do Haliny Martin z prośbą o recenzję książki pt. Food for the children, autorstwa Bogusławskiej. Był to jej pamiętnik poświęcony powstaniu warszawskiemu. W tamtym czasie miało się ukazać tłumaczenie tej pozycji. W trakcie pobytu w Londynie telefonowała w tej sprawie do Stefanii Kossowskiej. Razem doszły do wniosku, że Martin, jako uczestniczka powstania byłaby odpowiednią osobą do wypowiedzenia się na temat tej publikacji.

Strony