publikacje

Wróć do listy

Relacja Berty Lichtig o obozie w Pustkowie

Berta Lichtig opisała sytuację żydowskich więźniów w obozie pracy przymusowej w Pustkowie. Stwierdziła, że sama nazwa „budzi dreszcz grozy”, a „normalny umysł nie jest w stanie wymyślić takich sposobów do torturowania bliźnich”. Autorka przywołuje metody znęcania się nad więźniami, m.in.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Berty Lichtig (1941–1944)

Berta Lichtig opisuje losy Żydów zatrudnionych w Zakładach Lotniczych w Hucie Komorowskiej (pow. Kolbuszowa). W 1942 r. pracowało tutaj ok. ośmiuset Żydów pochodzących z Warszawy, Krakowa i Łodzi. Zwykle byli to dobrze wykształceni mężczyźni – lekarze, adwokaci i inżynierowie. Akcja likwidacyjna obozu nastąpiła w lipcu 1944 r.  W zakończeniu relacji autorka podaje miejsca deportacji i liczbę więźniów, którzy przeżyli. 

 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Berty Lichtig (1942)

Berta Lichtig opisuje przekształcenie prywatnej firmy „Bohm i Lesch” (Mielec-Smocza) w obóz pracy przymusowej  w 1942 r. Po wysiedleniu z Mielca (9 marca 1942) Żydzi, którym udało się zbiec w czasie akcji likwidacyjnej, szukali szansy na przeżycie w obozie. Za przyjęcie musieli wręczać łapówki pracownikom Judenratu. Po zlikwidowaniu obozu pracy wysłano resztę więźniów do Płaszowa, stamtąd trafili do obozu koncentracyjnego Auschwitz, a następnie w głąb III Rzeszy. Autorka informuje, że przeżyło mniej niż dziesięciu żydowskich robotników przymusowych.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Berty Lichtig (1942–1943)

Berta Lichtig opowiada o prywatnej firmie „Pohl i Lückel” zatrudniającej Żydów wysiedlonych z Mielca. Przy budowie dróg pracowało siedemdziesięciu robotników. Autorka wymienia nazwisko kierownika robót (nieczytelne), który dobrze traktował Żydów. W październiku 1942 r. firma została przekształcona w obóz pracy przymusowej, który zlikwidowano w marcu 1943. Nastąpiły masowe egzekucje. Lichtig podaje nazwiska czterech więźniów, którzy przeżyli.   

 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Berty Lichtig (1939–1942)

Berta Lichtig informuje o położeniu Borowej –  „16 km od Mielca, a 28 km od Radomyśla Wielkiego”. Przed wojną mieszkało tutaj ok. pięciuset Żydów. Po przesiedleniach (z Mielca i okolic Borowa) liczba ludności żydowskiej podwyższyła się do 1,500 osób. 15 lipca 1942 r. Niemcy rozpoczęli akcję likwidacyjną. Wszyscy Żydzi przeszli do Radomyśla Wielkiego, wielu z nich zginęło lub odniosło rany w trakcie marszu. Likwidację w Radomyślu przeprowadzono 19 lipca 1942 r. Egzekucja odbyła się na miejscowym cmentarzu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sabiny Lunefeld

Relacja bez daty, dotyczy wydarzeń z okresu od 1942 do 1943 roku. Tekst otwierają informacje o przewiezieniu autorki do Auschwitz, skąd wraz z matką została odesłana do obozu Stutthof. Sabina zapisała, że barak, w którym je zakwaterowano, był przeludniony. Więźniarki spały na podłodze, bez prycz, koców czy pościeli. Dopiero po jakimś czasie kobietom dano kilka sztuk „worków ze soli amoniakalnej”, które miały służyć zarówno do przykrywania się (2 worki na 5 osób), jak i zastępować zniszczoną odzież.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Perli Ryneckiej

Relacja bez daty, dotyczy wydarzeń z okresu od 1942 do 1944 roku.

Tekst otwiera informacja z roku 1942 mówiąca, że Autorka znajdowała się wówczas "po aryjskiej stronie" i ukrywała się na warszawskim Mokotowie. Dalsza część, dotycząca miejsca przebywania Autorki oraz jej przeżyć z okresu od 1942 do 1944 roku, mocno nieczytelna.

Kobieta opisała Polkę, która zgodziła się jej pomóc. Nie podała adresu, pod którym mieszkały.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Poli Boruchowicz

Relacja bez daty, dotyczy wydarzeń z 1942 roku.

Tekst dotyczy wybranych wydarzeń z roku 1942. Nie zawiera informacji biograficznych, nie opisuje całego okresu okupacji.

W pierwszej części relacji Autorka skupiła się na opisaniu akcji wysiedleńczej w getcie kowieńskim. Niewiele miejsca poświęciła samej dzielnicy żydowskiej, ani panującym w niej warunkom. Zrelacjonowała akcję wymierzoną w ludność żydowską, spędzenie w punkt zborny, przeszukania domów, strzelaniny i przemoc.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Musi Wechler

Relacja bez daty, dotyczy wydarzeń z okresu od 1941 do 1945 roku.

Tekst otwierają informacje o śmierci matki Autorki w 1941 roku, w getcie w miejscowości Szawle. Autorka, mieszkając w getcie, uczęszczała do szkoły wykładającej w języku jidysz. Pod koniec pobytu w Szawle została wysyłana do pracy przymusowej, zbyt ciężkiej jak na jej wiek – sortowała kartofle w piwnicy lub pracowała w ogrodzie.

Autorka opisała zabawy dzieci w getcie – między innymi udawanie żołnierzy przeprowadzających w bramie wiodącej do dzielnicy  żydowskiej rewizje.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ruty Helman

Relacja bez daty, dotyczy wydarzeń z okresu od 1939 do 1945 roku.

Tekst otwiera lakoniczny opis getta warszawskiego. Autorka, mająca trzy lata w chwili wybuchu wojny, nie była w stanie wiele o nim powiedzieć. Więcej przekazała o rodzinie, pod opiekę której została oddana i okresie spędzonym w Józefowie (w relacji brak dat). Następnie przeszła do opisu aresztowania rodziny, na którą złożono donos, oraz przeniesieniu jej do sierocińca.

Ostatni fragment relacji to informacje dotyczące gospodyni, u której Autorka doczekała wyzwolenia.

Strony