publikacje

Wróć do listy

Lwów – od września 1942 aryjskie papiery

Renata Braun wspomina, że po wkroczeniu niemieckich wojsk do Lwowa musiała oddać radio. Wraz z matką była zmuszana do grzebania zwłok więźniów, lecz ostatecznie obie zostały zwolnione przez ukraińskich policjantów. Ciotka autorki, Pepa Keller, pracowała jako sekretarka w kahale i bezinteresowanie pomagała innym uniknąć więzienia lub wywiezienia na roboty przymusowe. Wujka wcielono do policji, a później trafił do obozu janowskiego na przedmieściach Lwowa. Dzięki interwencji żony nie przydzielono mu ciężkiej pracy i mógł poruszać się poza terenem obozu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heleny Aussenberg

Helena Aussenberg opisuje sytuację we wrześniu 1939 r. – zajęcie Radomyśla Wielkiego przez Niemców, prześladowania ludności żydowskiej i utworzenie getta, w którym przebywała miejscowa ludność i przesiedleńcy z okolicznych miejscowości. W drugiej połowie lipca 1942 r. rozpoczęła się akcja likwidacyjna getta. 19 lipca przeprowadzono selekcję, starsze osoby zostały rozstrzelane na cmentarzu żydowskim, młodsi wywiezieni do getta w Dębicy, skąd większość trafiła do obozów koncentracyjnych.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Frydy Gabrylewicz

Fryda Gabrylewicz została wywieziona w czasie likwidacji łódzkiego getta do obozu w Stutthof, tam kilka tysięcy kobiet podzielono na cztery mniejsze grupy i wysłano do Hejlikebejl, Jerau, Schippenbeil oraz Seerappen. Autorka trafiła do Seerappen w Prusach Wschodnich. Obóz ten został zlikwidowany 20 stycznia 1945 r., a więźniarki ewakuowano do Królewca. Po dwóch dniach postoju i dołączeniu innych więźniów rozpoczął się marsz. Gabrylewicz szła z czterema kobietami, które słabły i zostały zabite.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Cyli Renert

Maurycy Renert, teść Cyli, w listopadzie 1941 r. przedstawił na gestapo we Lwowie ekwadorski paszport, przypuszczając, że będzie mógł wyjechać. Został zatrzymany i zmarł w marcu 1942 r. „z głodu i katuszy”. Autorka dodała, że w celi, gdzie umieszczono jej chorego teścia, umarło sto pięćdziesiąt osób. Podejrzewała, że więźniom podawano truciznę w jedzeniu. Cyla wraz z mężem i synem ukrywała się po tzw.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Bronisławy Palek

Bronisława Palek opisuje sytuację ludności żydowskiej w okupowanym przez Niemców Lwowie. Żydom wolno było kupować chleb tylko w niektórych sklepach. Zdarzało się, że Niemcy aresztowali ludzi stojących w kolejkach. W lipcu 1941 r., kiedy pracowała w aptece, widziała ciężarówki wywożące Żydów z miasta i następnie rozstrzelanych na Piaskach. Wspomina o akcji likwidacyjnej chorych umysłowo Żydów w sierpniu 1941 r., a także listopadowych egzekucjach starców i dzieci. Od grudnia 1941 do maja 1943 r. autorka przebywała w Buczaczu. W mieście często odbywały się łapanki, nawet w miejscach pracy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rutki Hirschberg

Relacja bez daty, prawdopodobnie powstała w 1945 lub 1946 roku, dotyczy wydarzeń z okresu od 1939 do 1942 roku.

Tekst otwierają informacje dotyczące opuszczenia przez Autorkę i jej rodzinę Wilna w 1939 roku. Rodzice planowali odwieźć córkę do Drohobycza, a następnie pojechać do Lwowa. W Drohobyczu jednak – jak zapisała – dostali pracę, dlatego postanowili zostać w mieście wraz z nią. Autorka chodziła do szkoły do wybuchu wojny radziecko-niemieckiej.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marleny Wolisch

Marlena Wolisch opisała przesiedlenie rodziny z domu przy Starym Rynku do lwowskiego getta w 1941 r. Wszyscy mieli „aryjskie papiery” i „nikt nie był podobny do Żyda”, dlatego mogli schronić się poza gettem, aby uniknąć akcji likwidacyjnej. Jednak ojciec i brat autorki zostali wysłani do obozu w Bełżcu. Wolisch przebywała w miejscu, gdzie „mieszkali sami Żydzi”. Przeprowadzono tam rewizję, aresztowano matkę i wywieziono do obozu pracy przy ul. Janowskiej.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Reny Sztul

Relacja bez daty, prawdopodobnie powstała w 1945 lub 1946 roku, dotyczy wydarzeń z okresu od 1939 do 1945 roku.

Tekst otwiera data 15 sierpnia 1940 roku, wtedy Autorka z rodziną wyjechała z Krakowa do Częstochowy. Przez dwa miesiące mieszkali w mieście, później utworzono getto i wszyscy musieli przeprowadzić się w jego granice. Kobieta opisała pobieżnie zasady panujące w dzielnicy żydowskiej, dodała też jak wyglądał pierwszy okres jego istnienia z powstającymi kawiarniami, kwitnącym handlem i częstymi wizytami ludzi spoza dzielnicy.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys

Relacja z datą dzienną 25 marca 1965 roku, dotyczy wydarzeń z okresu od 1888 do 1949 roku.

Tytuł nieuwzględniony w inwentarzu archiwalnym "Życiorys".

Autorka rozpoczęła od opisania swojego życia w okresie przedwojennym. Uwzględniła kwestię pochodzenia, wykształcenia, wykonywanego zawodu. Dość dokładnie opisała pracę i zainteresowania Jerzego Guranotwskiego, swojego męża. Dodała też, że mieli dwójkę dzieci, z których jedno zmarło mając 2,5 roku.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Tauby Zyslowitz

Relacja bez daty, prawdopodobnie powstała w 1945 lub 1946 roku, dotyczy wydarzeń z okresu od 1939 do 1945 roku.

Tekst otwierają informacje o przeprowadzce Autorki, we wrześniu 1939 roku, do rodziców mieszkających w Wieliczce. Zanotowała, że zaraz po wejściu do miasta wojsk niemieckich zaczęły się prześladowania ludności żydowskiej. Doszło do masowych egzekucji, przeprowadzano łapanki na ulicach. Kobieta zapisała, że nie utworzono getta w Wieliczce uważając miasto za zbyt małe.

Strony