publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik

Zachowany dziennik Marii Dłuskiej z lat 1920–1921 nie był pierwszym tego rodzaju notatnikiem autorki – w pierwszej datowanej notatce z 28 marca 1920 roku wspomina, że nałóg spisywania myśli właśnie nad nią zwyciężył. Do pisania wraca więc w okresie studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Notowania nieregularne, od początku 1921 roku głównie własne wiersze, m.in. Hypnotyzer, W teatrze, Kobold.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Jasiukowicz z powstania warszawskiego

Relacja rozpoczyna się od informacji o powstaniu Wojskowej Służby Kobiet w 1941 roku, która współdziałała z Szarymi Szeregami. W październiku 1942 roku WSK została wcielona do Armii Krajowej. Autorka wspomnienia skupia się na działalności kobiet w szeregach AK; sama na jesieni 1942 roku objęła sanitariat Szarych Szeregów, liczący 600 dziewcząt. Dokładnie streszcza schemat organizacji oddziałów sanitarnych WSK: „Warszawa podzielona była na 8 obwodów. Przy każdym dowódcy obwodu był szef sanitarny obwodu, a przy nim referentka sanitarna obowdu.

publikacje

Wróć do listy

Łączniczka. Migawki

Relacja anonimowej łączniczki, składająca się z dziewięciu samodzielnych fragmentów. Osnową narracji jest praca łączniczek podczas okupacji niemieckiej w Warszawie. W relacji nie zostały podane żadne nazwiska. Opisy dotyczą wydarzeń sprzed powstania warszawskiego. Autorka koncentruje się na oddaniu subiektywnego doświadczenia (stąd wynika brak szczegółów faktograficznych) – przerażenia podczas łapanek, zmęczenia, żałoby po stracie aresztowanych koleżanek, nieufności.

publikacje

Wróć do listy

Notatki z czasów okupacji Bronisławy Bobrowskiej

Notatki Bronisławy Bobrowskiej z czasów okupacji niemieckiej, uzupełnione dopiskami (głównie o losach różnych osób) z lat późniejszych. Rozpoczynają się 30 sierpnia 1939 r., ostatni wpis datowany jest na 8 maja 1941 r. Początkowo zapiski prowadzone są codziennie, następnie z niewielkimi przerwami – przeważnie jedno- bądź kilkudniowymi. Z czasem przerwy między wpisami wydłużają się i robią się coraz częstsze (najdłuższa, trzymiesięczna przerwa w pisaniu pokryła się z okresem aresztowania starszego syna).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Marii Łoskowicz-Paszkowicz

Spisane po II wojnie światowej wspomnienia Marii Łoskowicz-Paszkowicz zostały podzielone na trzy rozdziały, które obejmują okres dzieciństwa, lat szkolnych oraz II wojny światowej, a dokładniej – ich fragmenty. Pierwszy rozdział to pełen nostalgii powrót pamięcią do rodzinnego domu i dzieciństwa spędzonego na wsi nad morzem Bałtyckim, koło Lipawy na Łotwie. Autorka wspomina beztroskie i szczęśliwe czasy życia rodzinnego w idyllicznej scenerii nadmorskiej wsi, które kończy opuszczenie domu rodzinnego i przeprowadzka do Lipawy w celu rozpoczęcia nauki w miejscowym gimnazjum.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z powstania warszawskiego sanitariuszki z kompanii dyspozycyjnej „Koszta”

Wspomnienia sanitariuszki Wandy Majer z powstania warszawskiego zostały podzielone na trzy części: Szpital, Nasza kwatera oraz Pożegnanie. Autorka opisała przede wszystkim swoją pracę w szpitalu: codzienne dowożenie rannych, drastyczne przypadki, jakie szczególnie zapadły jej w pamięć, oraz te, które z innych względów uznała za wyjątkowe. Kilkakrotnie zamieściła krótkie opowieści o pacjentach, z którymi się zetknęła – nie tylko o ich obrażeniach, ale również o przeżyciach osobistych. Zapiski dotyczą także pracowników szpitala – lekarek, lekarzy, sanitariuszek.

publikacje

Wróć do listy

Harcerstwo

Osobne wspomnienie, będące uzupełnieniem opowiadań Hanny Znatowicz obejmujących lata 1945–1946 i dotyczących pobytu autorki w obozie dla dipisów, w całości poświęcone działalności polskiego harcerstwa w strefie amerykańskiej Niemiec. Znatowicz krótko opisuje aktywność i prace harcerstwa, które zaczęło odradzać się wśród polskiej społeczności zaraz po przybyciu do obozu, rozwijając się równolegle z powstawaniem i organizowaniem nauczania. Wśród jego aktywności autorka wymienia m.in.: organizowanie obozów harcerskich, regularne zbiórki, ogniska, wycieczki, rekrutację itp.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Barbary Pawlik

Rodzice Barbary Pawlik prowadzili restaurację przy ul. Kamiennej w Krakowie, w lokalu dzierżawionym od rodziny Nagoschinerów, którzy zostali przesiedlena do getta w czasie okupacji niemieckiej. Obie rodziny nadal utrzymywały kontakt. Edmund Nagoschiner znał Stefanię Brandstaedter, Żydówkę, konfidentkę gestapo, która utrzymywała bliskie relacje z szefem i oficerami niemieckiej tajnej policji w Krakowie. Wiosną 1943 r. Pawlikowie starali się uwolnić znajomą i potrzebowali pomocy Brandstaedter, która w zamian za pieniądze obiecała pomoc. Po kilku dniach aresztowaną zwolniono.

publikacje

Wróć do listy

Skarżysko Werk A

Relacja bez daty, z informacji zawartych w dokumencie wynika jednak, że powstała na przełomie 1945 i 1946 roku.

Na dokumencie tytuł nieuwzględniony w inwentarzu archiwalnym: "Skarżysko Werk A".

Relacja dotyczy pobytu Autorki w obozie pracy w Skarżysku Kamiennej. Kobieta opisała pobieżnie panujące tam warunki, koncentrując się na relacjach więźniów ze strażnikami.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Gizy Petranker

Giza Petranker opisuje pobyt w getcie i pracę w tartaku w Żółkwi. W 1942 r. zdobyła tzw. aryjskie papiery i zamierzała wyjechać do pracy w Niemczech. Została rozpoznana jako Żydówka, po aresztowaniu przebywała dwa miesiące we lwowskim więzieniu (przy ul. Łąckiego). Uciekła z wagonu podczas transportu do obozu w Bełżcu. Wspomina, że miejscowa ludność ściągała ubrania z zastrzelonych Żydów, a zbiegów przekazywano Niemcom. Petranker wróciła do Żółkwi (towarzyszy jej dziewczynka), została złapana i czeka wraz z innymi uciekinierami na kolejny wywóz do Bełżca.

Strony