publikacje

Wróć do listy

Wspólne losy Polaków

Wspomnienie autorki o deportacji na Syberię. Jej rodzina była dość zamożna, składała się z siedmiorga osób, w tym pięciorga dzieci w wieku 11–18 lat. Mieszkali w Podsokołdzie, nadleśnictwo Supraśl. Ojciec, Rafał Sacharewicz, pracował jako gajowy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Mali Połońskiej

Mala Połońska opuściła białostockie getto i wyjechała do Wołkowyska. Przebywała u swojej ciotki, a dzień po święcie Jom Kippur jej krewna została aresztowana. Autorka wróciła do Białegostoku, do matki. Nie mogła przedostać się do getta, zdobyła rosyjski paszport i wyruszyła do Warszawy. Została zatrzymana, podczas przesłuchań na gestapo nie przyznała się do żydowskiego pochodzenia. W transporcie trzydziestu pięciu kobiet trafiła do obozu pracy. Więźniarki latem pracowały w polu, zimą w lesie. Zaprzyjaźniła się z Polką. W związku ze zbliżającym się frontem wschodnim kobiety ewakuowano.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Miry Kniaziew

Mira Kniaziew wraz z rodzicami trafiła do Auschwitz. Jej ojciec znajdował się w męskiej części obozu. Autorka wspomina ostatnią rozmowę z ojcem, w przeddzień jego wywiezienia do Niemiec.Nakazał jej opiekować się matką i powtarzał, że musi być dzielna. Kniaziew opisała białe izolatory, wokół których okręcone był druty ogrodzenia. Widać było je wyraźnie w nocy i zdawały się zachęcać do samobójstwa.

publikacje

Wróć do listy

Lwowianka, wspomnienia z lat II wojny światowej

Wspomnienia powstały w lipcu 1985 r. na życzenie córki autorki, Krystyny. Dużą część stanowią odpisy listów Chutkowskiej-Jasińskiej i jej męża, pisanych z zesłania do rodziny i przechowanych przez ojca autorki, w pamiętniku przetykanych odautorskimi komentarzami, wyjaśniającymi sytuację zesłańców (sama autorka wyznaje, że nie mogła w listach zdobyć się na całkowitą szczerość). Z treści odpisanych listów wynika, że autorka nosiła się z zamiarem prowadzenia dziennika dla rodziny, prawdopodobnie sama otrzymywała taki dzienniczek od rodziny.

publikacje

Wróć do listy

„Stasiukas“, „Tikslą“, „Žemesnėjė pakopoje“. Apsakymai. [Lietuvių ir lenkų kalbos. Mašinraštis.]

Rekord stanowią trzy opowiadania, których tytuły nie zostały przetłumaczone na język polski.

Opowiadania występują w dwóch wersjach językowych – litewskiej i polskiej. Polska wersja jest tłumaczeniem, często niedokładnym. Autorka w ciekawy sposób zapisuje to tłumaczenie – używając litewskich znaków (zapis przypomina bardziej nawet nie tłumaczenie, ile litewską transliterację polskich słów).

publikacje

Wróć do listy

„Be globos“, „Ne“. Apsakymai. [Lietuvių ir lenkų kalbos. Mašinraštis.]

Rekord stanowi zbiór dwóch opowiadań.

Oba występują w dwóch wersjach językowych – litewskiej i polskiej. Polska wersja jest tłumaczeniem, często niedokładnym. Autorka w ciekawy sposób zapisuje to tłumaczenie – używając litewskich znaków (zapis przypomina bardziej nawet nie tłumaczenie, ile litewską transliterację polskich słów).

publikacje

Wróć do listy

Wiara [Novelė, siųsta „Dzien Polski“ redakcijos novelių konkursui]

Praca nadesłana na konkurs „Dnia Polskiego” w 1937 r. Nowelka podzielona została przez autorkę na trzy rozdziały. Każdy z nich ma długość około strony. Pierwszy jest bez tytułu, kolejne dwa zostały nazwane „Bunt” oraz „Przebudzenie”. Część pierwsza traktuje o Mietku, pewnym chłopcu, który nie chodził do kościoła. Narratorką jest jego „matka-staruszka”. Kobieta twierdzi, że z chłopcem jest wszystko w porządku, jedynie brak mu wiary. W drugim rozdziale pojawia się informacja o uroczystościach pogrzebowych związanych ze śmiercią przyjaciela Mietka.

publikacje

Wróć do listy

Z dni dzisiejszych. [Novelė, siųsta „Dzien Polski“ redakcijos novelių konkursui]

Praca nadesłana na konkurs „Dnia Polskiego” w 1937 r. Nowelę rozpoczyna informacja o podróży Gustawa do majątku swojego przyjaciela, Czesława. Bohater, z listu, który czyta jeszcze w pociągu, dowiaduje się, że zarówno ziemia, jak i dom są przeznaczone na licytację. Czesław odbiera go z pociągu i bryczką jadą do majątku. W czasie podróży opowiada przybyłemu jak to się stało, że popadli w długi i ile wyrzeczeń kosztuje ich teraz utrzymanie domu. Opisuje kosztowności i dobra rodzinne, które musieli sprzedać oraz płacz rodziców związany z utratą tych dóbr.

publikacje

Wróć do listy

Powrót z wygnania 1852

Kontynuacja numeracji w stosunku do pamiętnika przeznaczonego dla synów Edwarda i Izydora, ale ewidentnie jest to nowy tekst, narracja prowadzona w pierwszej osobie liczby mnogiej, ale są zwroty do syna. Opis podróży powrotnej zawiera szczegółowe informacje o trasie, jaką Römerowie przebyli podczas powrotu na Litwę z kilkuletniego wygnania w Wołogdzie i Wielkim Ustiugu. Kolejne miejscowości są wymieniane z nazwy, dodatkowo przy większych i ciekawszych notatki zawierają komentarz autorki o zwiedzanych miejscach, spotkanych rodzinach (np.

publikacje

Wróć do listy

Pacyfikacja Zamojszczyzny

Autorka rozpoczyna swoje wspomnienie od opisu wkroczenia żołnierzy niemieckich na teren jej wsi. Cała jej rodzina się bała, matka spakowała dobytek, a dziadek głośno płakał. Osicka wyznaje, że ona sama się nie bała i nawet cieszyła się, gdyż był to pierwszy w życiu raz, że gdzieś jechała. W dalszej części opisuje transport wagonami towarowymi. Wspomina płacz matki, ataki paniki u innych osób. Podczas wysiadania z wagonów trafiła pod opiekę dziadka, a jej matkę (która – jak się później okazało – była w szóstym miesiącu ciąży) prowadził ojciec.

Strony