publikacje

Wróć do listy

Wywiad ze samą sobą

Hela Honigman opisała likwidację getta w Będzinie. Została wywieziona do obozu w Gliwicach i pracowała w fabryce gumy. Znajomy więzień (Żyd pochodzący z Francji) pomógł jej w ucieczce tuż przed ewakuacją obozu na początku 1945 r. 

publikacje

Wróć do listy

Wywiad z osobą, która ukrywała się bez żadnych dokumentów

Estera Cudzynowska opisuje członków swojej rodziny, podając informacje dotyczące wykonywanych zawodów i stopnia zamożności. Następnie przypomina o likwidacji getta w Działoszycach. Autorka ukrywała się w dziurze wykopanej w ziemi. Jej kryjówka została odkryta, kiedy przebywała na zewnątrz, wtedy zginęła jej matka. Cudzynowska symulowała chorobę psychiczną, starając się przeżyć po tzw. aryjskiej stronie. Udawała, że ma wizje religijne. Ludzie początkowo byli nieufni, ale później jej pomagali. Wiedzieli, że jest Żydówką, jednak uznali jej nawrócenie się – nazywali ją „zwariowaną Esterką”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Tauby Werbliner

Relacja dotyczy lat 1941-1944. Powstała najprawdopodobniej w roku 1945 bądź 1946, brak jednak na dokumencie zapisku potwierdzającego datę. W nagłówku zapis o współautorstwie osoby, która nie chciała podać swoich danych (nie wiadomo też jakiej była płci, choć treść wskazuje na osobę poznaną w jednym z obozów pracy, która dzieliła część przeżyć Autorki).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Itki Hering

Itka Hering opisuje zajęcie Zamościa przez Niemców, utworzenie getta, powołanie Judenratu i akcję likwidacyjną w getcie w 1942 r. Autorka uciekła do lasu. Ukrywała się w bunkrze wraz z rodziną i czterdziestoma innymi Żydami. Kiedy wyszła z kryjówki w poszukiwaniu jedzenia, wszyscy pozostali Żydzi zostali zastrzeleni. Autorka obarczyła winą za tę zbrodnię żołnierzy Armii Krajowej. Hering przyłączyła się potem do oddziału partyzantów radzieckich.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Feli Foerstman

Fela Foerstman opisała wydarzenia po wybuchu II wojny światowej, m.in. kampanię wrześniową w okolicach jej rodzinnych Bełżyc (pow. lubelski) oraz napływ przesiedleńców z obszarów działań wojennych. Po zajęciu Bełżyc przez Niemców rozpoczęły się prześladowania i pogromy ludności żydowskiej. Utworzono getto, gdzie trafiali Żydzi wysiedleni z Lublina i Szczecina.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Estery Waldman

Relacja Estery Waldman dotyczy warunków życia w getcie łaskarzewskim oraz akcji likwidacyjnej. W dalszej części autorka opisuje obóz pracy w Wildze oraz masowe egzekucje Żydów. Waldman ocalała dzięki pomocy Polki. Ukrywając się po tzw. aryskiej stronie, doczekała wyzwolenia.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Eugenii Gutstadt

Eugenia Gutstadt opisuje początek wojny i okupacji: wkroczenie wojsk niemieckich do Radomia, prześladowania ludności żydowskiej, nakładane kontrybucje, utworzenie getta i powołanie Judenratu, a także akcje likwidacyjne w getcie. W 1943 r. ucieka z mężem i synem do Warszawy, ukrywają się po tzw. aryjskiej stronie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Dwojry Szczucińskiej

Dwojra Szczucińska opisuje prowokację gestapo (sprawa Hotelu Polskiego) i rolę, jaką odegrał żydowski agent gestapo Lolek Skokowski. Na przełomie 1941 i 1942 r. z inspiracji szwajcarskich organizacji żydowskich na terenie Generalnej Guberni Żydzi mogli ubiegać się o paszporty państw, z którymi III Rzesza nie była w stanie wojny (głównie dokumenty wystawione przez kraje Ameryki Południowej) i uzyskać pozwolenie na wyjazd z Europy.

publikacje

Wróć do listy

Wiersze, wspomnienia i pamiętnik

Pierwsza część księgi zawiera wspomnienia obejmujące lata 1938-1942. Halina Nelken opisuje życie w Krakowie w okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej, a następnie zmiany, jakie zaszły po zajęciu miasta przez Niemców i wprowadzeniu rozporządzeń okupanta. Wówczas to kobieta została przesiedlona do getta, później przebywała w podobozie Płaszów na Zabłociu. Druga część mieści wiersze Nelken pisane podczas wojny i po jej zakończeniu.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z okresu okupacji część I

Wspomnienia z okresu okupacji, część I.

 

Tekst powstał pomiędzy rokiem 1961 a 1967, opisuje wydarzenia z okresu 1941-1945.

 

Autorka opisała grupę dywersyjną, powiązaną z działającą przed wojną Komunistyczną Partią Zachodniej Ukrainy, oraz akcje dywersyjne, w których brała udział lub o których słyszała. Zadania te wypełniała w okresie od 1941 roku, do swojego wyjazdu do Warszawy, który nastąpił na początku 1942 roku.

Strony