publikacje

Wróć do listy

Zeszyt III

Trzeci zeszyt wspomnień Heleny Garszyńskiej rozpoczyna się w dniu końcowych egzaminów w Hotelu Lambert, po których nastąpił długo wyczekiwany przez rodzinę autorki jej powrót do domu: „Na drugi dzień było w Dzienniku Poznańskim sprawozdanie z Rozdania Nagród w Hotelu Lambert. Redaktor Franciszek Dobrowolski nie omieszkał dodać, że popisywała się deklamacją i dostała kilka nagród Helena Jarochowska, córka słynnego historyka Kazimierza. Wielce to połechtało moją miłość własną, jak również mojej matki” (k. 10r).

publikacje

Wróć do listy

Dziennik: 18.02.1919–5.01.1920

Jedenasty zeszyt dziennika Romualdy Baudouin de Courtenay obejmuje okres od 18 lutego 1919 do 5 stycznia 1920 r. Znajduje się tu wyjątkowo dużo informacji o rodzinie, znajomych i samej Warszawie, gdzie właśnie przebywa rodzina Baudouinów. Większość wiadomości o wydarzeniach wojennych, politycznych autorka zapisuje już nie na podstawie gazet czy pogłosek (jak to miało miejsce w poprzednich dziennikach), ale na podstawie rozmów ze znajomymi i różnego rodzaju spotkań (przemówień, rautów), w których sama uczestniczyła. 

publikacje

Wróć do listy

Widok z małego mieszkania

Krytyczna refleksja Janiny Wiśniewskiej nad wydarzeniami sierpniowym i ruchem solidarnościowym. Autorka przygląda się emocjom i postawom społecznym: z zaangażowaniem, wyraźną złością i pogardą komentuje zryw robotniczy, odzew społeczeństwa i szuka prawdziwych przyczyn strajków. Tekst zapisany językiem bardzo emocjonalnym, z obecnością wątków antysemickich.

publikacje

Wróć do listy

[Pamiętnik pośpiesznie pisany przez Nelę Samotyhową]

Pamiętnik rozpoczyna się opisem atmosfery września 1939 w Warszawie: kopanie rowów, alarmy, schodzenie do schronów, naloty, szukanie bezpieczniejszych miejsc na przeżycie. Autorka relacjonuje „fakty domowe” oraz ogólne. Później, w czasie okupacji, zapisuje także krążące wśród warszawiaków plotki i pogłoski. Koncentruje się na przedstawieniu trudności i problemów życia codziennego podczas kampanii wrześniowej oraz po kapitulacji: brak żywności, elektryczności, wody, węgla zimą, drożyzna i niewystarczające dochody lub zupełny ich brak.

publikacje

Wróć do listy

Trochę wspomnień z lat okupacji

Krystyna Libiszowska-Dobrska snuje opowieść o losach swoich i swojej rodziny od września 1939 r. do końca 1944 r. Przeplata je wzmiankami o sytuacji w Europie, Polsce, Warszawie i Skolimowie, gdzie często bywa u kuzyna Mieczysława Prekera oraz w Przysusze, gdzie (w domu rodziców) spędza większość okupacji. Portretuje ziemian z sąsiedztwa, opisuje ich dworki i majątki.

publikacje

Wróć do listy

Moje lwowskie wspomnienia

Dokument zawiera wspomnienia Eleonory Bogusz z dzieciństwa, które spędziła we Lwowie, wychowywana przez dziadków, z rzadka odwiedzając rodziców w rodzinnym Zabłotowie. Autorka opisuje swą rodzinę, spacery z dziadkiem, lwowski dom, w którym mieszkała – jego lokalizację, rozkład, wystrój czy nawet funkcje poszczególnych pokojów: „[…] na prawo był pokój babki, siedzącej przeważnie na ceratowej kanapie, bawiącej się czasem z dziećmi w domino. Wygrywający dostawał łyżeczkę miałkiego cukru”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Urleich

Anna Urleich przedstawia wydarzenia związane z pogromem ludności żydowskiej w 1941 r. w Złoczowie, dokonanym przez Niemców i Ukraińców. Wspomina, że przed wojną prawie połowę mieszkańców miasta (ogółem: piętnaście tys.) stanowili Żydzi. Wspomina o swoich emocjach: strachu, niepewności, poczuciu śmiertelnego zagrożenia. W zakończeniu informuje, że zamordowano ok. trzech tysięcy Żydów. Autorka uważała, że był to początek Zagłady. Wskutek pogromu straciła dwóch kuzynów, wujka i teścia. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Natalii Balickiej cz.4

Relacja obejmuje wydarzenia z lat 1939-1941.

Autorka rozpoczyna relację od informacji o wejściu wojsk Wehrmahtu do Kielc. Wspomina ona pustki na ulicach oraz to, że w tych pierwszych dniach na ulicach widać było tylko wojsko.

W dalszej części opisuje kolejne etapy tworzenia Judenratu i innych organów „samorządowych” dla ludności żydowskiej. Wspomina również brutalne elementy codzienności – upokorzenia, przemoc i tortury.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Rywki Akierman

Relacja Rywki Akierman obejmuje wydarzenia z lat 1939-1940.

Autorka wspomina, że po rozpoczęciu II wojny światowej nasilała się przemoc wobec ludności żydowskiej. Żandarmi „wpadali do mieszkania i bili ogromnie kijami i garnkami. Szczególnie wybierali sobie dla tych wypadów wieczory piątkowe”. Podaje nazwiska dwóch niemieckich żołnierzy, którzy bili ludzi do nieprzytomności, a czasem też zabijali – stali się oni  „postrachem ludności żydowskiej Bychawy”.

Opisy Akierman są szczegółowe i drastyczne, jednak nie wspomina o swoich emocjach: strachu czy przerażeniu. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Pretzel

Janina Pretzel pracowała w warsztacie kuśnierskim, który został przeniesiony do obozu w Płaszowie. Autorka wspomina o brutalnym zachowaniu kierownika warsztatu Faklera i dodaje, że jego żona „była dobrą kobietą”, lecz „prawdopodobnie nie miała wpływu na męża”. 6 sierpnia 1944 r. została ewakuowana wraz z innymi więźniarkami do Auschwitz, a następnie w październiku do Weisskirchen (Weißkirchen-Kratzau / Bílý Kostel, ob. Czechy), gdzie pracowała w fabryce amunicji. 

Strony