publikacje

Wróć do listy

Nasza kamienica Nalewki 15 (Zamenhofa/Dzika 12)

Tekst A. Rozenrot, przesłany do tygodnika „Stolica” na konkurs „Warszawa moich wspomnień”, rozpoczyna się od opisu przedwojennej okolicy, którą kiedyś zamieszkiwała autorka („podwórze mławskie"). Pisząca szczegółowo przedstawia to miejsce, przywołując m.in. obrazy pobliskich sklepików oraz licznych malowideł na ścianach zabudowań. Wspomina również o lokalnych sprzedawcach mebli oraz o synagodze. Odnotowuje, że po wojnie podwórze niemal się nie zmieniło, będąc dla mieszkańców swoistym miasteczkiem w mieście.

publikacje

Wróć do listy

Notatki pamiętnikarskie

Pierwsza strona stanowi zapis wydarzeń z 2 stycznia. Otwiera ją opis egzekucji na 60 żołnierzach „bolszewikach, czy żydach” [w takim właśnie zapisie]. Autorka opisuje życie codzienne w okupowanej Warszawie. Czyta też dużo prasy, później zdając relacje. Ma dostęp do dużej ilości informacji o tym, co się dzieje za granicą. Pisze o wysyłaniu grypsów. Opowiada o odwiedzinach u znajomych, o znajomych odwiedzających ją, wyraża swoją irytację w związku ze straceniem łączności z gettem z którym robiła interes futrzarski.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia sanitariuszki

Wspomnienia Ewy Sleszyńskiej rozpoczynają się od przypomnienia trudności związanych z zapisaniem się na kurs sanitariuszek Polskiego Czerwonego Krzyża. Autorka zapisuje, że jej bratu udaje się dopisać ją do listy uczestniczek. Po zakończeniu szkolenia (29 sierpnia) kobieta otrzymuje legitymację sanitariuszki i przydział do punktu medycznego na warszawskim Marymoncie. Ewa, w swoich notatkach, narzeka na niewłaściwą organizację pracy i braki w zaopatrzeniu medycznym, które uniemożliwiają działanie placówki.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Terkel

Anna Terkel opisuje sytuację po zajęciu Tarnopola przez wojska niemieckie: „Niemcy ze znakiem trupiej główki” szukali w mieście zamożnych Żydów. Rabowali mieszkańców, gwałcili kobiety, również nieletnie, a także zabili więźniów politycznych. W Tarnopolu rozeszły się pogłoski, że Żydzi byli odpowiedzialni za masakrę dokonaną na „ukraińskich bohaterach”. W odwecie Ukraińcy zamordowali ok. pięciu tys. Żydów. Ofiary pogromu zostały pochowane w zbiorowym grobie, potem wydano pozwolenie na przeprowadzenie indywidualnych pochówków, za co rodziny musiały zapłacić.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ali Dychtward

Relacja Ali Dychtward została podzielona na trzynaście części, w początkowych fragmentach pojawia się dużo dat i szczegółów. W pierwszej części (Wysiedlenie Warszawy) pod datą 22 lipca 1942 r. autorka opisała akcję likwidacyjną w getcie warszawskim: łapanki, spanikowanych ludzi, zwłoki leżące na ulicach. Dokumenty zaświadczające o pracy nie chroniły wszystkich zatrudnionych przed deportacją i eksterminacją. Odnotowała, że z ok. sześciuset tysięcy pracowników do szopów wróciło kilkadziesiąt tysięcy. Kolejne warsztaty były zamykane.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o córce Halinie Grabowskiej

Wspomnienia są kompilacją relacji Zofii Zajchowskiej, jej znajomych oraz fragmentów dziennika córki Zajchowskiej – Haliny Grabowskiej (pseud. Zeta, Ludwika, Ewa Poraj), żołnierki Armii Krajowej, członkini Batalionu „Parasol”.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik z Powstania Warszawskiego

Dokument w postaci terminarza na rok 1944 zawiera krótkie, nieregularne wpisy dotyczące rozmaitych tematów. Od stycznia do końca lipca przeważają notatki o sytuacji finansowej autorki. Zapisuje ona kwoty, które zarobiła lub pożyczyła, oraz wydatki na odzież wraz z cenami poszczególnych rzeczy. Pojawiają się wiadomości o wizytach składanych różnym osobom, również adnotacje o wysyłanych i otrzymywanych paczkach. Od sierpnia autorka umieszcza dłuższe fragmenty odnoszące się do epizodów powstania warszawskiego, które spędza na Żoliborzu z matką.

publikacje

Wróć do listy

Migawki z życia

Zasób zawiera krótkie, oddzielnie tytułowane opowieści z życia autorki. Krystyna Sarwińska-Ligęza pisze o niechcianych zalotach kuracjusza w sanatorium w Dusznikach, charakteryzuje spacerowiczów w Ogrodzie Saskim w Warszawie. Przedstawia historię swojej koleżanki z sierocińca, Marysi Czarneckiej, która wyszła za mąż za niezaradnego nauczyciela, potajemnie kochała się w księdzu i próbowała popełnić samobójstwo. Po latach okazało się, że Marysia przystąpiła do zboru Świadków Jehowy.

publikacje

Wróć do listy

Jak byłam wychowywana i jak wychowałam swego syna

W swoich wspomnieniach Alina Bogart zawarła przemyślenia na temat wychowywania dzieci. Autorka zaznaczyła, że nikt jej nie nauczył tej umiejętności i pamięta z przeszłości, że rodzice, nauczyciele i katecheci powszechnie stosowali kary cielesne. Wspomina, że dorastała bez ojca, a wszystkie obowiązki spadły na jej matkę, wówczas niespełna dwudziestoletnią kobietę porzuconą przez męża. Matka samodzielnie utrzymywała dwie córki. Wychodząc do pracy, zamykała je w domu i nikt ich nie pilnował.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anieli Gelbart na temat szpitala żydowskiego w Warszawie

Aniela Gelbart opisała wojenny okres działalności szpitala żydowskiego w Warszawie. Była lekarką w klinice neurologicznej przy Uniwersytecie Warszawskim. W listopadzie 1939 r. przeprowadzono czystkę w jej jednostce, usunięto członków personelu medycznego i pacjentów pochodzenia żydowskiego. Trafili do Szpitala Starozakonnych na Czystem. W styczniu 1941 r. oddział, gdzie pracowała, przeniesiono na Leszno, a w kwietniu na Stawki. Autorka wspomina o epidemiach tyfusu plamistego w getcie warszawskim. Od 1942 r.

Strony