publikacje

Wróć do listy

Szare Szeregi

Halina Martin opisała historię Szarych Szeregów. Na początku września 1939 r. władze centralne Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP) przestały działać. 27 września odbyło się zebranie pod przewodnictwem Wandy Opęchowskiej. Pierwszym naczelnikiem konspiracyjnych harcerskich Szarych Szeregów został harcmistrz Florian Marciniak z Poznania. (Prawdopodobnie to on nadał konspiracyjnemu ZHP kryptonim „Szare Szeregi”). W organizacji tajnego harcerstwa pomagali mu harcmistrz Aleksander Kamiński, harcmistrz Lechosław Domański i Juliusz Dąbrowski. Nowe naczelnictwo ukonstytuowało się 16 stycznia 1949 r.

publikacje

Wróć do listy

Alina Janowska do Haliny Martin, 24.01.2005

List dotyczący Ilse Glinickiej, matki chrzestnej autorki. Matka Janowskiej poznała Ilse w Tallinie, jeszcze przed rewolucją październikową, a ich przyjaźń przetrwała długie lata. Autorka wspomina „ciocię” jako osobę dowcipną, błyskotliwą, inteligentną i odważną. Była też piękną, elegancką kobietą. W czasie wojny uratowała około stu osób, pomagała w wydobyciu ich z więzienia i obozów. Alinie również dwukrotnie ocaliła życie, podobnie jak jej ojcu.

publikacje

Wróć do listy

Służba Zwycięstwu Polski

Halina Martin zajęła się tematem powstania Służby Zwycięstwu Polski. Pisała o spotkaniu czternastu oficerów na naradzie wojennej, która odbyła się 27 września 1939 r. w podziemiach PKO przy ul. Świętokrzyskiej w Warszawie, jeszcze przed podpisaniem kapitulacji stolicy. Podjęli oni wtedy decyzję o pozostaniu w kraju i utworzeniu konspiracyjnej organizacji: Służby Zwycięstwu Polski (później Związek Walki Zbrojnej, a następnie Armia Krajowa). Inspiratorem i dowódcą pierwszej zorganizowanej konspiracji był generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz. To on stworzył zręby Państwa Podziemnego.

publikacje

Wróć do listy

Wieczór poświęcony Generałowi Okulickiemu w dniu 25.04.1975

Janina Konopacka przygotowała tekst na wieczór poświęcony pamięci generała Leopolda Okulickiego, pseud. „Niedźwiadek”, którego była łączniczką. Opisała ostatnie tygodnie przed aresztowaniem generała od momentu wejścia Armii Czerwonej do Częstochowy, gdzie mieściła się wówczas Komenda Główna Armii Krajowej. W drugiej połowie stycznia 1945 r., kiedy Sowieci wkroczyli do Częstochowy, generał Okulicki przebywał w Krakowie na posiedzeniu Rady Jedności Narodowej. Wrócił bardzo szybko, z delegatem Rządu Janem Stanisławem Jankowskim.

publikacje

Wróć do listy

Wiedeń. Halina Martinowa

Na prośbę Jana Nowaka-Jeziorańskiego Halina Martin sporządziła notatkę na temat działalności wiedeńskiej grupy Stragan oraz sprawy Peenemünde. Autorka nawiązała do wzmianki w piśmie alpinistów, które było wydawane w Polsce w latach sześćdziesiątych. Była tam mowa o taterniku Englishu, który miał kurierkę Macieszynę. Kobieta przywiozła ponoć do Wiednia wiadomość o Peenemünde, a ta wiadomość została dalej wysłana do Londynu.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Alice Bellier, 16.10.1978–6.02.1979

Dwa listy do Alice Bellier z Liege w Belgii. Alice była przyjaciółką Izabeli Kuczyńskiej i jej „skrzynką kontaktową" w Europie Zachodniej, z jej pomocą Kuczyńska wysyłała listy na Zachód z pominięciem cenzury, przez nią również odbierała przesyłki, zawierające m.in. książki wydawane na Zachodzie.

publikacje

Wróć do listy

Rok tysiąc dziewięćset czterdziesty czwarty

Dokument przedstawia obraz zniszczeń Warszawy wywołanych walkami powstania warszawskiego. Autorka wraca wspomnieniami do czasu, kiedy mieszkała z mężem i córką w stolicy przy ul. Noakowskiego. Zgodnie z jej relacją lato 1944 r. spędzali w Józefowie k. Otwocka. Tam zastał ich wybuch powstania warszawskiego. Z niepokojem obserwowali płonące miasto, nie mając znikąd żadnych wieści ani nadziei na powrót do domu. Jak wspomina kobieta, w podobnej sytuacji znalazło się wielu mieszkańców Józefowa; wszystkich wówczas ogarnęło przygnębienie i rozpacz.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Joanny Szczęsnej nagrana 24 grudnia 1996 roku przez Piotra Śmiłowicza

Autorka opisuje początki swojej działalności opozycyjnej i zetknięcie się z organizacją Ruch.

publikacje

Wróć do listy

Relacja p. Iwony Różewicz

Autorka w dokumencie opisuje swoją działalność opozycyjną w latach 80. XX w. w środowisku inteligencji, a także swój udział w reaktywacji przedwojennego ugrupowania Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). We wspomnieniu przedstawia ewolucję poglądów swojego środowiska politycznego i jego wybranych przedstawicieli, naświetlając niektóre spory ideowe i personalne. Pierwszym doświadczeniem autorki związanym z polityką był udział w demonstracji odbywającej się na Placu Narutowicza w ramach protestu przeciwko likwidacji czasopisma „Po prostu” (1957).

publikacje

Wróć do listy

Iwona Różewicz

Wspomnienie ma formę życiorysu, a dokładnie – opisu fragmentu życia autorki, związanego z działalnością opozycyjną i polityczną. Iwona Różewicz pisze, że urodziła się w Warszawie i studiowała na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego (ale nie uzyskała stopnia magistra). Była dziennikarką i redaktorką wydawniczą. W latach 80. pracowała w Bibliotece Centralnej Polskiego Związku Niewidomych. W momencie pisania życiorysu była zaś współpracownikiem czasopism wydawanych przez PZN. Była członkiem „Solidarności” od września 1980 r.

Strony