publikacje

Wróć do listy

Fragmenty dziennika Wandy Leopold z lat 60.

Zapiski diariuszowo-pamiętnikarskie (datowane, notatki łączące bieżący rejestr z retrospekcją). Niewiele miejsca poświęca autorka codziennej egzystencji. Zamiast tego zwraca się ku wspomnieniom wojennym, a także rozmyślaniom na temat wartości literatury, która – jak twierdzi – nie jest traktowana w Polsce „intelektualnie” (k. 6). Zresztą notatki związane z codziennymi zajęciami opatruje pogłębionymi obserwacjami, przez co te fragmenty nabierają charakteru eseistycznego.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Danuty Dobrowolskiej

Dwa artykuły wspomnieniowe profesor Danuty Dobrowolskiej. Pierwszy zatytułowany O trudnościach w wyjazdach zagranicznych w okresie pracy w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w W-wie (Warszawa, 11 lutego 1992 r.). Na trudności związane z wyjazdami zagranicznymi autorka (nieprzynależąca do PZPR) nie natknęła się w przypadku blisko jednej trzeciej wszystkich wyjazdów (o tych wyjazdach też nie wspomina). Trudności związane z wyjazdami zaczęły się w latach 70. XX w. Polegały m.in.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik z powstania warszawskiego

W pierwszym wpisie autorka wspomina, że wcześniej podejmowała już próby prowadzenia dziennych zapisków, ale zabrakło jej wytrwałości. O swojej motywacji pisze: „Więc dzisiaj, kiedy już starość nadeszła, chcę rzecz tę naprawić i spróbuję spisywać zdarzenia i fakty, które mię najbardziej uderzyły lub wzruszyły, choć czuję dobrze, że reaguję teraz o wiele słabiej i obojętniej na rzeczy, które dawniej mię porywały” (k. 3r). W 1935 r. wpisała do dziennika tylko jedną notatkę. Kolejny wpis pochodzi z 1 stycznia 1936 r., w którym wspomina o wydarzeniach z poprzednich miesięcy, m.in.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z działalności Ligi Kobiet Pogotowia wojennego od r. 1914 do 1918 r.

Gdy wybuchła pierwsza wojna światowa, Anna Grodecka przebywała w Krynicy. Stamtąd przedostała się do Krakowa z zamiarem powrotu do domu w Warszawie. Było to jednak ryzykowne ze względu na tłumy wracających ludzi do stolicy, zatem autorka zdecydowała się zamieszkać tymczasowo w Zakopanem. Tu – za namową kobiety mieszkającej w tym samym pensjonacie – zajęła się szyciem bielizny dla żołnierzy. Ostatecznie Grodeckiej udało się wrócić do Warszawy – była tam, gdy w 1915 r. do miasta wkroczyły oddziały niemieckie.

publikacje

Wróć do listy

Z moich wspomnień o pracy w Bibliotece Narodowej do roku 1957

Pracę w Biurze Katalogowym Biblioteki Narodowej (Dział Druków Nowszych) autorka rozpoczęła 1 stycznia 1947 r. (w gmachu ówczesnej SGPiS), później została przeniesiona do Działu Informacji. Podczas wojny, w latach 1942–1944, pracowała w tzw. Staatsbibliothek Lublin, a przez sześć miesięcy w 1946 r. – w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Środowisko pracowników Biblioteki Narodowej było sfeminizowane. „Niektóre koleżanki żartobliwie twierdziły, że mężczyźni w bibliotekach to raczej osoby o cechach patologicznych” (k. 3).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o Jerzym Ostrowskim

Jerzy Ostrowski – pisarz, uczestnik pierwszej wojny światowej (w armii rosyjskiej), następnie należał do Polskiej Organizacji Wojskowej i służył w wojsku polskim. Urodzony 9 stycznia 1897 r. w Chodlu. W latach 1930–1931 pracował w Ministerstwie Oświaty jako radca, został z tego stanowiska usunięty. W latach 1931–1932 wizytował szkoły średnie w Kuratorium Wileńskiego Okręgu Szkolnego. W 1932 r. założył w Wilnie czasopismo „Ster”, był też stałym współpracownikiem „Muchy” pod redakcją Władysława Buchnera. W listopadzie 1939 r.

publikacje

Wróć do listy

Ku wolności

Cykl Ku wolności zawiera opowiadania, będące częścią wspomnień autorki z obozu w Ravensbrück. Pięcioczęściowy cykl, z narracją pierwszoosobową, opisuje szczegółowo m.in.: pochód w marszu śmierci, wyzwolenie i kolejne etapy powojennej tułaczki. W kwietniu 1945 r., w czasie ucieczki przed zbliżającym się frontem alianckim, przymusowo wyprowadzono niemal wszystkich więźniów z Ravensbrück. Po sześciu dniach wędrówki grupa kobiet, w której znajdowała się narratorka, została cudem odbita przez wojska amerykańskie i odzyskała wolność.

publikacje

Wróć do listy

Szwalnia

Akcja opowiadania toczy się w niemieckim obozie koncentracyjnym w Ravensbrück w 1945 r., w okresie Wielkiego Postu, przedstawia historię jednego dnia pracy więźniarek w szwalni. Bezosobowa narracja obrazuje codzienność obozową pod koniec wojny – przerywane wspólnymi modlitwami rozmowy kobiet podczas pracy obejmują przeróżne tematy: od doszukiwania się w snach oznak nadchodzącego oswobodzenia poprzez wymianę przepisów kulinarnych z powodu zbliżającej się Wielkanocy, po wspomnienia i dyskusje literackie.

publikacje

Wróć do listy

Upodlenie

Treścią opowiadania są dwa zdarzenia z okresu powstania warszawskiego. Pierwsze ukazuje grupę mieszkańców uwięzioną przez żołnierzy niemieckich i oczekującą na rozstrzelanie. Warszawiacy desperacko trzymają się nadziei rychłego nadejścia oddziałów powstańczych i uwolnienia. Wyczekiwanie przedłuża się, powstańcy nie nadchodzą, zaś uwolnienie przychodzi niespodziewanie ze strony pilnującego warszawiaków feldfebla. Ten oznajmia, że daruje wszystkim życie, jeżeli nikt nie ucieknie w ciągu najbliższej nocy.

publikacje

Wróć do listy

Pieski

Autobiograficzne opowiadanie w trzech częściach. Miejscem akcji opowiadania I. Pieski jest okupowana Warszawa jesienią 1939 r. Opowiadanie z narracją pierwszoosobową zawiera opis trudności aprowizacyjnych – problemu z dostępem do wody i żywności. Główne wydarzenia rozgrywają się przy hydrancie, gdzie mieszkańcy Warszawy oczekują w kolejce po wodę. Panuje nastrój przygnębienia, beznadziei i bierności, co uwidacznia się również w ludzkim wyglądzie.

Strony