publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Jasiukowicz z powstania warszawskiego

Relacja rozpoczyna się od informacji o powstaniu Wojskowej Służby Kobiet w 1941 roku, która współdziałała z Szarymi Szeregami. W październiku 1942 roku WSK została wcielona do Armii Krajowej. Autorka wspomnienia skupia się na działalności kobiet w szeregach AK; sama na jesieni 1942 roku objęła sanitariat Szarych Szeregów, liczący 600 dziewcząt. Dokładnie streszcza schemat organizacji oddziałów sanitarnych WSK: „Warszawa podzielona była na 8 obwodów. Przy każdym dowódcy obwodu był szef sanitarny obwodu, a przy nim referentka sanitarna obowdu.

publikacje

Wróć do listy

Łączniczka. Migawki

Relacja anonimowej łączniczki, składająca się z dziewięciu samodzielnych fragmentów. Osnową narracji jest praca łączniczek podczas okupacji niemieckiej w Warszawie. W relacji nie zostały podane żadne nazwiska. Opisy dotyczą wydarzeń sprzed powstania warszawskiego. Autorka koncentruje się na oddaniu subiektywnego doświadczenia (stąd wynika brak szczegółów faktograficznych) – przerażenia podczas łapanek, zmęczenia, żałoby po stracie aresztowanych koleżanek, nieufności.

publikacje

Wróć do listy

Relacja sanitariuszki „Maji” jednego z trzech patroli przydzielonych do dyspozycji szefa sanitarnego K.O.A.K. Doktora „Bakcyle”

Relacja dotyczy działalności autorki w powstaniu warszawskim. Sanitariuszka o pseudonimie „Maja”. W 1944 roku zdała maturę. Przed wybuchem powstania pracowała jako łączniczka referentki sanitarnej „Haliny”, prowadziła też siedmioosobowy zastęp w drużynie harcerek nr 6 przy szkole im. Cecylii Zyberk-Platerowej w Warszawie. Przez kilka dni po wybuchu powstania pracowała ona jako sanitariuszka – odkopywała rannych w domu przy ulicy Szkolnej i przenosiła ich do budynku P.K.O. Zajmowała się też noszeniem rannych na salę operacyjną i wynoszeniem zmarłych.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Marii Łoskowicz-Paszkowicz

Spisane po II wojnie światowej wspomnienia Marii Łoskowicz-Paszkowicz zostały podzielone na trzy rozdziały, które obejmują okres dzieciństwa, lat szkolnych oraz II wojny światowej, a dokładniej – ich fragmenty. Pierwszy rozdział to pełen nostalgii powrót pamięcią do rodzinnego domu i dzieciństwa spędzonego na wsi nad morzem Bałtyckim, koło Lipawy na Łotwie. Autorka wspomina beztroskie i szczęśliwe czasy życia rodzinnego w idyllicznej scenerii nadmorskiej wsi, które kończy opuszczenie domu rodzinnego i przeprowadzka do Lipawy w celu rozpoczęcia nauki w miejscowym gimnazjum.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z powstania warszawskiego sanitariuszki z kompanii dyspozycyjnej „Koszta”

Wspomnienia sanitariuszki Wandy Majer z powstania warszawskiego zostały podzielone na trzy części: Szpital, Nasza kwatera oraz Pożegnanie. Autorka opisała przede wszystkim swoją pracę w szpitalu: codzienne dowożenie rannych, drastyczne przypadki, jakie szczególnie zapadły jej w pamięć, oraz te, które z innych względów uznała za wyjątkowe. Kilkakrotnie zamieściła krótkie opowieści o pacjentach, z którymi się zetknęła – nie tylko o ich obrażeniach, ale również o przeżyciach osobistych. Zapiski dotyczą także pracowników szpitala – lekarek, lekarzy, sanitariuszek.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie – życiorys Jerzego Lalewicza spisany przez żonę Antoninę Lalewiczową

Wspomnienia zostały poświęcone przez autorkę jej mężowi, słynnemu pianiście – Jerzemu Lalewiczowi. Antonina z Lewaków jako dziecko trafiła na wychowanie do Lalewiczów po tym, jak zmarła jej matka, a ojciec powtórnie się ożenił. W swoich wspomnieniach skupia się przede wszystkim na dokładnym oddaniu sylwetki męża – szczegółowo charakteryzuje jego działalność zawodową i artystyczną, narrację opatruje fragmentami pokoncertowych recenzji, a w niewielkim stopniu skupia się na własnej biografii.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z lat ok. 1863–1930

Wspomnienia rozpoczynają się od odpisu akty ślubu z 1852 r. rodziców Kotarbińskiej: Romana Kleczewskiego i Zuzanny Barbary Balińskiej. Dokument trafił w jej ręce po tym, jak siostrzenica, jako żona Niemca, musiała udowodnić swoje aryjskie pochodzenie w 1936 r. Kolejne części wspomnień mają swoje odrębne tytuły, co wskazuje, że prawdopodobnie powstawały z myślą o publikacji.

publikacje

Wróć do listy

Zapiski Eugenii Hemplowej

Pierwszy zeszyt: 4 kwietnia 1938 r. – 22 kwietnia 1938 r. Wpisy z drugiego zeszytu z datami: 28 grudnia 1945 r. – 10 lutego 1946 r., potem 23 listopada 1950 r. Dziennik Eugenii Hemplowej rozpoczyna się od wyjazdu do rodziny (przyjaciół?) do Świercz, gdzie autorka miała odbyć praktykę ogrodową. Dziennik ma charakter osobisty, prywatny. Diarystka pisze o stosunkach rodzinnych, spotkaniach z najbliższymi, ale również o dojmującej tęsknocie za domem i strachu przed podjęciem pracy zawodowej w ogrodnictwie. Smutek jest potęgowany złym samopoczuciem.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Mali Połoseckiej

Mala Połosecka opisuje getto w Adamowie: prześladowania, kontrybucje, roboty przymusowe, transporty do obozów w Dęblinie i Bełżcu. We wrześniu 1940 r. nastąpiły aresztowania inteligencji żydowskiej i polskiej. Do Adamowa przybywały transporty Żydów z innych miejscowości. W czasie likwidacji getta w Adamowie (październik 1942) autorka została wywieziona do warszawskiego getta. Uciekła i ukrywała się po tzw. aryjskiej stronie, dzięki pomocy Polaków. Po upadku powstania warszawskiego trafiła do Wrocławia, a następnie do Głogowa, gdzie doczekała wyzwolenia przez Armię Czerwoną.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia (notatki) z powstania warszawskiego 1944

Dziennik prowadzony od 1 sierpnia do 30 września 1944 r. jest szczegółową kroniką powstania warszawskiego. Notatki są pozbawione odniesień osobistych, mają formę lakonicznych zdań, często równoważników. Diarystka przyjmuje pozycję obserwatorki: codziennie odnotowuje informacje o bombardowaniach i nalotach, ofiarach, swoich dyżurach w schronie, życiu codziennym powstańczej Warszawy (trudności ze zdobyciem pożywienia, spotkane osoby, wygląd ulic). Oprócz dziennika w zbiorze znajduje się pamiętnikarska relacja dotycząca wybuchu powstania warszawskiego (k. 66–69).

Strony