publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Zielińskiej

Janina Zielińska opisała transport Żydów w Krakowie. W ciężarówce wieziono Żydów odzianych w łachmany z naszytymi kolorowymi łatami. Przypominali żywe szkielety. Często widziała także młode Żydówki prowadzone na roboty przymusowe przez niemieckich żołnierzy, którzy popychali je kolbami karabinów.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik

Zachowany dziennik Marii Dłuskiej z lat 1920–1921 nie był pierwszym tego rodzaju notatnikiem autorki – w pierwszej datowanej notatce z 28 marca 1920 roku wspomina, że nałóg spisywania myśli właśnie nad nią zwyciężył. Do pisania wraca więc w okresie studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Notowania nieregularne, od początku 1921 roku głównie własne wiersze, m.in. Hypnotyzer, W teatrze, Kobold.

publikacje

Wróć do listy

Dziennik Marceliny Kulikowskiej z lat 1897–1910

Pierwszy wpis z 18/30 czerwca 1897, Piotrówka. Tak jak w poprzednich zeszytach obok datacji znajduje się oznaczenie miejsca, w którym autorka przebywała. Kontynuacja dziennika pod względem treściowym i gatunkowym – takim sam układ notowań, choć zapiski w większości niefaktograficzne, bezczasowe, a autorka zdaje się niemal wyabstrahowana ze swojego środowiska, codziennych i zawodowych czynności (silniejsze osadzenie w rzeczywistości widoczne w notatkach z dwóch-trzech lat przed śmiercią).

publikacje

Wróć do listy

Notatki z czasów okupacji Bronisławy Bobrowskiej

Notatki Bronisławy Bobrowskiej z czasów okupacji niemieckiej, uzupełnione dopiskami (głównie o losach różnych osób) z lat późniejszych. Rozpoczynają się 30 sierpnia 1939 r., ostatni wpis datowany jest na 8 maja 1941 r. Początkowo zapiski prowadzone są codziennie, następnie z niewielkimi przerwami – przeważnie jedno- bądź kilkudniowymi. Z czasem przerwy między wpisami wydłużają się i robią się coraz częstsze (najdłuższa, trzymiesięczna przerwa w pisaniu pokryła się z okresem aresztowania starszego syna).

publikacje

Wróć do listy

Przez ciernie do słońca. Wspomnienia Stanisławy Smoter

Dokument rozpoczyna się od wspomnień autorki z dzieciństwa, w których opisuje m.in. swój dom rodzinny w Brzeżanach, rodziców i przede wszystkim czas spędzany ze starszym o dwa lata bratem Marianem (zwanego Manusiem). Po śmierci ojca (zmarł na białaczkę) i kolejnych przeprowadzkach (Przemyśl, Kunice, Bielsk) autorka zamieszkała z bratem u dziadków w Krakowie i tam uczyła się w prywatnym seminarium. Wspomnienia ukazują beztroskie młodzieńcze lata w Krakowie, życie szkolne, towarzyskie i uczuciowe autorki. Smoter opisała nastroje wśród Polaków w 1918 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Barbary Pawlik

Rodzice Barbary Pawlik prowadzili restaurację przy ul. Kamiennej w Krakowie, w lokalu dzierżawionym od rodziny Nagoschinerów, którzy zostali przesiedlena do getta w czasie okupacji niemieckiej. Obie rodziny nadal utrzymywały kontakt. Edmund Nagoschiner znał Stefanię Brandstaedter, Żydówkę, konfidentkę gestapo, która utrzymywała bliskie relacje z szefem i oficerami niemieckiej tajnej policji w Krakowie. Wiosną 1943 r. Pawlikowie starali się uwolnić znajomą i potrzebowali pomocy Brandstaedter, która w zamian za pieniądze obiecała pomoc. Po kilku dniach aresztowaną zwolniono.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Anity Weindling

Relacja spisana 10 listopada 1945 roku. Dotycz okresu od 1943 do 1944 roku.

Tytuł nieuwzględniony w inwentarzu: "Zeznanie w sprawie Stefanii Erandstaetter"

Stefania Erandstaetter była koleżanką Autorki, dziewczynki uczęszczały przed wojną do gimnazjum Wünnichowej przy ulicy Potockiego w Krakowie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Jacobi

Ojciec Anny Jacobi został aresztowany, a matka oddała ją pod opiekę Polce, która uznała, że dziewczynka powinna udawać chorą, dlatego zwykle spędzała czas w łóżku. Opiekunka próbowała nauczyć ją pacierzy, lecz Jacobi była przerażona, gdy kazano jej modlić się przy obcych i popełniała błędy, np. żegnała się lewą ręką. Wraz z nimi mieszkał syn Polki, uliczny grajek, niechętny Żydom, który w niedziele wracał do domu pijany i groził dziewczynce śmiercią.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Laury Dientenfass

Laura Dientenfass opisała sytuację Żydów w krakowskim getcie: prześladowania, przesiedlenia, prace przymusowe, łapanki i egzekucje. Po akcji likwidacyjnej (marzec 1943) została wywieziona do obozu w Płaszowie. Wspomina o szczegółowych rewizjach osobistych Żydówek. Następnie przebywała w obozie pracy w Pionkach. Ukraiński strażnik pobił ją do nieprzytomności, gdy odkrył, że przemyca chleb. Potem trafiła do Auschwitz-Birkenau (lipiec 1944). Po dwóch dniach przeprowadzono selekcję i połowa więźniarek straciła życie. Pozostałe nosiły kamienie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Lorki Schorr

Lorka Schorr opisała trzy akcje likwidacyjne w getcie krakowskim w 1942 r. Została wywieziona do obozu w Płaszowie, a po siedemnastu dniach zgłosiła się do transportu personelu medycznego i trafiła do obozu pracy w Szebniach (marzec 1943). Przedstawiła warunki życia w obozie i swoją pracę w ambulatorium. Wspomina o napływających transportach więźniów i selekcjach, a także o grobie jeńców radzieckich w pobliskim lesie. W zakończeniu przypomina o ewakuacji obozu i wysłaniu 2,500 więźniów (wymienia nazwiska kilku lekarzy) do Auschwitz.

Strony