publikacje

Wróć do listy

Papiery aryjskie

Lorka Waszkowitzer rozpoczyna relację od przypomnienia o śmierci męża i konieczności przeprowadzki do getta na Podgórzu w Krakowie. Wraz z córką były w trudnej sytuacji, sprzedawały meble z domu, aby zdobyć pieniądze na jedzenie. Ich warunki życia poprawiły, gdy córka wyszła za mąż. Waszkowitzer wspomina, że wówczas rozpoczęły się szantaże ze strony szkolnych koleżanek i córka wyjechała do Warszawy. W dalszej części opisuje chorobę, wskutek której czasowo straciła wzrok. Po wyjściu ze szpitala nie mogła zrobić zakupów ani zejść do piwnicy po węgiel.

publikacje

Wróć do listy

Szpital przy ul. Węgierskiej (o Drze Aleksandrowiczu)

Szpital przy ul. Węgierskiej (o Drze Aleksandrowiczu)

Relacja dotyczy wydarzeń z lat 1940-1945.

Autorka rozpoczyna od informacji o powstaniu w getcie krakowskim szpitala.

Relacja dotyczy sylwetki doktora Aleksandrowicza, lekarza z getta krakowskiego. Autorka opisuje ofiarną i bezinteresowną pomoc udzieloną jej siostrze. Wspomina jak Aleksandrowicz uratował ją dwukrotnie przed selekcją.

Wspomnienie ma zapewne służyć procesom, bądź być podstawą do przydzielenia Aleksandrowiczowi nagrody lub odznaczenia.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 8)

W kolejnej części pamiętnika Antonina Górska opisuje wydarzenia z życia rodziny i znajomych, wspomina o ślubach i pogrzebach, a także o swojej teściowej, z którą miała dobrą relację. Nie zgadzały w jednej kwestii, Maria Górska z Łubieńskich, jak pisze autorka, „bardzo nie lubiła, gdy ludzie prości wychodzili ze swego środowiska, pchali się wyżej”. Natomiast autorka uważała, że ambitne zamiary są rzeczą słuszną i naturalną. Przywołuje proces formowania się „stanu średniego” we Francji, przekonana, że jest on siłą kraju.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 7)

Antonina Górska opisuje małżeństwo Lucjana Rydla, którego znała osobiście, z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. Przedstawia zalety tego związku i przytacza anegdoty dotyczące Rydlów. Autorka zastanawia się także nad różnicami w postawach mieszkańców trzech zaborów. Uważa, że Wielkopolska, z której pochodzi, jest zupełnie inna niż pozostałe ziemie polskie. Porównuje Galicję z Królestwem Polskim, przeciwstawiając zachodnią łagodność i wschodnią deprawację. Górska wspomina podróże do Berlina i Belgii.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 6)

Zeszyt ten jest kontynuacją zapisków Antoniny Górskiej i rozpoczyna się od ciągu dalszego zdania z poprzedniego kajetu. Autorka opisuje krąg towarzyski Stanisława Przybyszewskiego i Dagny Przybyszewskiej. Wspomina, gdzie była zaproszona i kogo odwiedziła. Wymienia takie nazwiska jak: Lutosławski, Modrzejewska, Fałat, Potkański, Stanisławski, Malczewski. Autorka opowiada różne historie i przytacza liczne anegdoty. Pisze o swojej przyjaźni z Janiną Kostanecką, żoną Konstantego Kostaneckiego, córką Jana Gottlieba Blocha, słynnego przedsiębiorcy „króla kolei żelaznych”.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 5)

Antonina Górska wspomina, że po powrocie z Paryża zaczęła postrzegać Kraków jako prowincjonalny. Przeszkadzał jej brak anonimowości, która daje poczucie swobody. Autorka opisuje wrażenia związanie z mieszkaniem w Krakowie. Czuje do tego miasta sentyment, jednak krytykuje jego rozwój urbanistyczny, brak ciągłości estetycznej, niszczenie ogrodów i wycinanie drzew. Barwnie przedstawia życie kulturalne i naukowe, koncentrując się na najważniejszych „kołach towarzyskich”, zapisuje plotki i różne prywatne spostrzeżenia. Przypomina spór o obraz Łabędzie Józefa Pankiewicza.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Antoniny Górskiej (zeszyt 2)

Druga część wspomnień Antoniny Górskiej obejmuje lata 1879–1891. Po śmierci matki autorka trafiła pod opiekę babki. Kiedy osiągnęła dojrzałość, rodzina starała się zaaranżować jej małżeństwo z młodym Niemcem, co wywołało w niej silny opór. Górska opisuje konwenanse, które ją obowiązywały w związku z narzeczeństwem i zamążpójściem. Liczył się autorytet starszych członków rodziny i niewskazane było ujawnianie zbyt wielu uczuć. Autorka postrzegała te normy zachowania jako sposób regulowania stosunków między ludźmi.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Reny Knoll

Relacja spisana 4 grudnia 1945 roku. Dotyczy wydarzeń z okresu od 1943 do 1945 roku.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Zielińskiej

Janina Zielińska opisała transport Żydów w Krakowie. W ciężarówce wieziono Żydów odzianych w łachmany z naszytymi kolorowymi łatami. Przypominali żywe szkielety. Często widziała także młode Żydówki prowadzone na roboty przymusowe przez niemieckich żołnierzy, którzy popychali je kolbami karabinów.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik

Zachowany dziennik Marii Dłuskiej z lat 1920–1921 nie był pierwszym tego rodzaju notatnikiem autorki – w pierwszej datowanej notatce z 28 marca 1920 roku wspomina, że nałóg spisywania myśli właśnie nad nią zwyciężył. Do pisania wraca więc w okresie studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Notowania nieregularne, od początku 1921 roku głównie własne wiersze, m.in. Hypnotyzer, W teatrze, Kobold.

Strony