publikacje

Wróć do listy

Zapiski ze stanu wojennego

Wspomnienie w całości dotyczy okresu po wprowadzeniu stanu wojennego (od 20 grudnia 1981 r. do 24 października 1982 r.). Napisane zostało celowo, jako relacja dokumentarna, z niewielkiej perspektywy czasowej. 24 grudnia 1981 r. autorka zanotowała: „Od kilu dni myślę o zapisaniu wrażeń z tamtej niedzieli. Jak to było?” (s. 1). Autorka zrelacjonowała przebieg wydarzeń: wprowadzenie stanu wojennego i przemówienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, powstanie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), kolejne wizyty dyplomatyczne premiera Mieczysława F. Rakowskiego.

publikacje

Wróć do listy

Milanówek–Wrocław dziennik

Dziennik Anny Hładowskiej-Koch składa się z dwóch części. Pierwsza (strony 1–11) obejmuje okres od 23 sierpnia 1943 do 23 września 1946 r. i dotyczy wczesnej młodości autorki, spędzonej głównie w Milanówku. Hładkowska-Koch opisywała życie codzienne w czasie II wojny światowej, skupiając się na obchodzeniu świąt i uroczystości rodzinnych. Zapisywala swoje emocje: obawy przed wywózką na roboty do Niemiec, strach o ojca wywiezionego do obozu pracy (z którego wrócił), o bliskiego kuzyna Leszka, więźnia Auschwitz (przeżył obóz). Rejestrowała krążące po Milanówku plotki o planowanym wysiedleniu.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia rok 1982

Wspomnienia Jadwigi Sułkowskiej-Mijal z 1982 r. nie są dokumentem jednorodnym. Autorka zebrała w nim dwa krótkie felietony oraz cztery wiersze. Każdy tekst został opatrzony tytułem i odręcznie podpisany pełnym imieniem i nazwiskiem autorki. Pierwszy z felietonów, zatytułowany Plac Zwycięstwa i datowany „A.D. 1982”, to refleksje na temat krzyża z kwiatów, układanego na placu Zwycięstwa w Warszawie od 15 kwietnia do 19 sierpnia 1982 r., kiedy to pod pozorem remontu zamknięto dostęp do placu.

publikacje

Wróć do listy

Grudzień 1978 – grudzień 1981

Krótkie, 29-stronicowe rękopiśmienne wspomnienie Teresy Chudygi, podpisanej jako Ewa, zostało spisane z pewnej perspektywy czasowej, kiedy autorka jako emigrantka polityczna mieszkała już we Francji. Powstało jako praca na konkurs na pamiętnik z ostatnich siedmiu lat w Polsce, ogłoszony wspólnie przez Rozgłośnię Polską Radia Wolna Europa i redakcję paryskiej „Kultury” we wrześniu 1982 r. Wspomnienie dotyczy okresu, kiedy pochodząca z Lublina autorka studiowała w Trójmieście (zapewne na kierunku ekonomicznym Politechniki Gdańskiej) i mieszkała w akademiku.

publikacje

Wróć do listy

Zápisky jednej paničky

Notatki osobiste Lei Mrázovej mają duże walory literackie. Autorka wspomina dziecięce zabawy, zwłaszcza te, które były przesycone polityką (symulowanie morderstwa carskiej rodziny, zakazane śpiewanie Międzynarodówki). Pisze o likwidacji węgierskich szyldów w Bratysławie po 1918 r. Rozpaczliwie ocenia sytuację w Czechosłowacji po układzie monachijskim, kiedy to część terytoriów Czechosłowacji przyłączono do Rzeszy Niemieckiej.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Marii Leokadii Sternickiej-Deymerowej z lat ok. 1895–1972

Wspomnienia Marii Leokadii Sternickiej-Deymerowej z lat ok. 1895–1972 można określić jako autobiografię autorki. Opisuje ona po kolei swoje dzieciństwo, a zwłaszcza pobyt na pensji Urszulanek w Krakowie; swoją edukację i aspiracje literackie, w tym okres studiów literackich na Sorbonie w Paryżu, oraz niezwykłe koleje losu spowodowane małżeństwem z Şefikiem Hüsnü (1887–1959), tureckim lekarzem i działaczem politycznym, założycielem tureckiej partii socjalistycznej (wchłoniętej potem przez komunistyczną), członkiem Kominternu, którego poznała w Paryżu. 

publikacje

Wróć do listy

Ze wspomnień chwil wojennych – pamiętnik Antoniny Kołaczkowskiej

Pamiętnik otwiera motto, cytat z anonimowej „Pieśni Żołnierza”: „A kto chce rozkoszy użyć / Niech idzie w wojence służyć…”

Początkowe rozważania koncentrują się na istocie wojny i wpływie, jaki wywiera na ludzkiej psychice. „Nie było domu, w którym by nie żegnano kogoś, nie było życia, które by mogło pójść dalej normalnym trybem” (k. 1r). W publicznej mentalności nie funkcjonowała już jako zjawisko równie dzikie, jak w przeszłości, powątpiewano także w jego aktualną długość – „(…) pomimo nawet intensywności chwilowej, rychły jej koniec wróci dobro i spokój” (k. 1r).

publikacje

Wróć do listy

Dzienniki (zesz. 93-96)

Zapiski są datowane od listopada 1998 r. Autorka nadal udziela się w ZLP, wspomina o zmianie zarządu organizacji. Regularnie komentuje aktualne wydarzenia (m.in. wojna w Kosowie, sytuacja w Polsce, protesty rolników i górników, strajk pielęgniarek). Ważne są dla niej również wypowiedzi papieża, Jana Pawła II, które często cytuje. Autorka jest rozczarowana rzeczywistością, w której żyje, i dopatruje się coraz to nowych zagrożeń. Pogłębia się też jej ksenofobia – szczególną niechęć odczuwa w stosunku do Niemców i Żydów, co wyraża np.

publikacje

Wróć do listy

Dzienniki (zesz. 68-72)

Matylda Wełna prowadzi dalsze zapiski od stycznia 1993 r. Autorka ma problemy finansowe, coraz bardziej martwi się o przyszłość. Krytykuje rząd za obecną sytuację gospodarczą. W efekcie rewaloryzacji rent i emerytur poetka otrzymuje mniej pieniędzy. Jest rozgoryczona i oburzona, wielokrotnie w dziennikach daje upust swojej niechęci do rządu. Cały czas pracuje nad kolejnymi utworami, starając się jak najwięcej opublikować. Diarystka śledzi też wydarzenia na świecie – konflikt Iraku z USA, wojnę w Jugosławii, sytuację w Izraelu i w Rosji. Obawia się wybuchu kolejnej wojny światowej.

publikacje

Wróć do listy

Dzienniki (zesz. 58-62)

Kolejne zeszyty Matylda Wełna zapisuje od września 1990 r. Diarystka na kartach brulionów dodaje notatki z różnych lektur. Wychodzą kolejne tomiki poezji, sfinansowane przez autorkę. Wiele uwagi pisarka poświęca bieżącej sytuacji politycznej. Ma ambiwalentny stosunek do przemian, które się dokonały w ostatnim czasie – z jednej strony bowiem jest negatywnie nastawiona do poprzedniego ustroju, z drugiej zaś z niepokojem obserwuje zmiany społeczne i sytuację gospodarczą. Ważnym wydarzeniem jest dla niej mianowanie Wałęsy na prezydenta, które opisuje następująco: „Historyczny dzień.

Strony