publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z lat 1940–1945

Janina Gała opisała doświadczenia swojej mieszkającej w Truskawcu (obecnie Ukraina) rodziny – siostry, ojca i matki – oraz ciężkie dzieciństwo podczas II wojny światowej, m.in.: warunki egzystencji, prześladowania ze strony ludności ukraińskiej, aresztowanie ojca, ukrywanie się, wywózkę siostry do Niemiec. We wspomnieniach znalazły się wzmianki m.in. na temat UPA i mordów dokonywanych na ludności żydowskiej.

publikacje

Wróć do listy

Repatrianci – relacja Władysławy Gilewskiej

Władysława Gilewska jako młoda dziewczyna została w 1945 r. przesiedlona z Wołynia, z terenów dzisiejszej Ukrainy. Autorka podkreśla w swoich wspomnieniach ogromne poczucie zagrożenia (grasujące bandy mordujące ludność polską), które sprawiło, że nie żałowała wyjazdu. W krótkiej, rzeczowej relacji Gilewska przybliża m.in.: warunki, w jakich osadnicy przybywali na tzw. Ziemie Odzyskane, sytuację po dotarciu na miejsce (poszukiwanie miejsca do osiedlenia, niebezpieczeństwa) i życie w nowym domu – dzielone przez jakiś czas z jego niemieckimi mieszkańcami.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z mojej pracy nauczycielskiej na Opolszczyźnie w latach 1946–1948

Eugenia Hołuj po repatriacji z terenu obecnej Ukrainy trafiła w 1945 r. do Budkowic na Opolszczyźnie, gdzie podjęła pracę w szkole. Autorka opisała m.in. okoliczności znalezienia się na tzw. Ziemiach Odzyskanych i swoją drogę do wsi, w której miała zostać nauczycielką, oraz pierwsze wrażenia po przybyciu na miejsce osoby z zewnątrz i kontakty z miejscową ludnością.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Janiny Grzywniak

Wspomnienia Janiny Grzywniak na temat losów autorki i jej rodziny po II wojnie światowej na podlwowskiej wsi. Autorka opisała m.in.: wysiedlenia polskiej ludności w 1946 r. i przymusową kolektywizację w 1948 r. Jej rodzina nie przesiedliła się wówczas na zachód, ponieważ czekała na powrót brata autorki. W 1957 r. Grzywniak wyjechała z bliskimi do Polski i zamieszkała w Gościęcicach Średnich nieopodal Strzelina (woj. dolnośląskie). Pracowała w Strzelinie, wyszła za mąż.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Anieli Jakubowskiej

Alina Jakubowska przedstawiła skrócone dzieje swoje i swojej rodziny: dzieciństwo spędzone na wsi, wywózkę na Syberię w 1940 r. i życie po powrocie z zesłania w 1946 r. aż do początku lat 90. XX w., kiedy spisała wspomnienia. Poruszyła w nich różne wątki dotyczące warunków życia i pracy w kolejnych miejscach zamieszkania, relacji pomiędzy przesiedleńcami pochodzącymi z różnych stron. Po powrocie do Polski rodzina osiedliła się na Dolnym Śląsku we wsi Jaszkowa Górna (okolice Kłodzka). Po ślubie Jakubowska zamieszkała z mężem w Marcinowie (później przeprowadzili się do Ołdrzychowic).

publikacje

Wróć do listy

W pamięci dziecka

Wspomnienia Hanny Jarodzkiej obejmujące okres sprzed okupacji aż do czasów powojennych. Jako dziecko mieszkała z rodzicami w Koninie; szczęśliwe dzieciństwo przerwał wybuch II wojny światowej. Okupację spędziła na wsi. Po wojnie rodzina osiadła we Wrocławiu. Autorka wspomina losy rodziny na tle wydarzeń historycznych: wojny, zjednoczenia Niemiec, stanu wojennego. Autorka zachowała dystans wobec przedstawianych wydarzeń, starając się oddać przeszłość dokładnie tak, jak ją zapamiętała.

publikacje

Wróć do listy

Relacja z rejonu Tarnopola Stanisławy Kowalewskiej

Wspomnienia Stanisławy Kowalewskiej są krótkim zapisem doświadczeń z 1945 r., kiedy została przymusowo przesiedlona z Horodnicy (obecnie Ukraina), gdzie wraz z mężem prowadziła gospodarstwo rolne, na Dolny Śląsk. Najwięcej miejsca autorka poświęciła okolicznościom poprzedzającym wysiedlenie: rabunkowi, poczuciu zagrożenia i zamordowaniu Polaka, o czym usłyszała.

publikacje

Wróć do listy

Urodziłam się na Polesiu

Wspomnienia Stefanii Karpińskiej dotyczą przymusowego wysiedlania ludności polskiej z Kresów Wschodnich po II wojnie światowej. Autorka opisała swoje przeżycia z tego okresu, m.in.: nastroje panujące wśród mieszkańców w związku z ogłoszoną akcją repatriacyjną, oczekiwanie na wyjazd, wydarzenia i warunki panujące podczas miesięcznej podróży na zachód, okoliczności dotarcia do Malborka. Wspomnienia ukazują także pierwsze dni egzystencji w nowym miejscu zamieszkania oraz ówczesnych mieszkańców Malborka – napływową i miejscową ludność.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Wandy Kindy

Wanda Kinda, urodzona i mieszkająca na Podolu (obecnie Ukraina) opisała realia II wojny światowej na Kresach i akcję przesiedleń Polaków po II wojnie światowej. Wojna przerwała jej młodość. Aby uniknąć wywózki na roboty do Niemiec, pospiesznie wyszła za mąż. W obawie przed UPA, napadami i prześladowaniami kilkakrotnie zmieniała miejsce pobytu (Ludwikówka, Stanisławów).

publikacje

Wróć do listy

Trzy etapy. Wspomnienia nauczycielki z lat 1949–1956

Praca Marii Krzyszkowskiej-Piwowarskiej została nadesłana na konkurs dotyczący wspomnień nauczycieli uczących w pierwszych powojennych latach. Autorka opisała swoją pracę zawodową w latach 1945–1956 oraz swoje losy i przeżycia w tym okresie. Piwowarska wspomniała także o swojej pracy zawodowej i życiu osobistym z czasów spoza narzuconego przedziału: w okresie przed II wojną światową i podczas okupacji; całość wspomnień obejmuje trzy etapy: okres przedwojenny, okupację i lata powojenne. Absolwentka Seminarium Nauczycielskiego w Piotrkowie Trybunalskim, zaczęła pracę w szkole wiejskiej.

Strony