publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Wandy Kindy

Wanda Kinda, urodzona i mieszkająca na Podolu (obecnie Ukraina) opisała realia II wojny światowej na Kresach i akcję przesiedleń Polaków po II wojnie światowej. Wojna przerwała jej młodość. Aby uniknąć wywózki na roboty do Niemiec, pospiesznie wyszła za mąż. W obawie przed UPA, napadami i prześladowaniami kilkakrotnie zmieniała miejsce pobytu (Ludwikówka, Stanisławów).

publikacje

Wróć do listy

Trzy etapy. Wspomnienia nauczycielki z lat 1949–1956

Praca Marii Krzyszkowskiej-Piwowarskiej została nadesłana na konkurs dotyczący wspomnień nauczycieli uczących w pierwszych powojennych latach. Autorka opisała swoją pracę zawodową w latach 1945–1956 oraz swoje losy i przeżycia w tym okresie. Piwowarska wspomniała także o swojej pracy zawodowej i życiu osobistym z czasów spoza narzuconego przedziału: w okresie przed II wojną światową i podczas okupacji; całość wspomnień obejmuje trzy etapy: okres przedwojenny, okupację i lata powojenne. Absolwentka Seminarium Nauczycielskiego w Piotrkowie Trybunalskim, zaczęła pracę w szkole wiejskiej.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Reginy Kozłowskiej

Regina Kozłowska po zakończeniu II wojny światowej w ramach akcji przesiedleńczej opuściła rodzinne Wilno i w grudniu 1945 r. wraz z matką znalazła się w Bydgoszczy. Autorka opisała losy rozdzielonej rodziny (ojciec pozostał w Wilnie, siostra i brat wyjechali dalej na Zachód) oraz pierwsze lata w nowej rzeczywistości: pracę (pracowała m.in. w Powiatowym Urzędzie Ziemskim w Bydgoszczy) i stosunek miejscowej ludności do przesiedleńców.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Bronisławy Ładygo

Krótki faktograficzny zapis historii rodziny Bronisławy Ładygo począwszy od 1944 r., kiedy ścieżki członków rodziny zaczęły się rozchodzić, a ich losy gmatwać. W ciągu kolejnych powojennych lat rodzina stopniowo zaczęła się rozdzielać i znikać z Wilna, na co złożyło się m.in. zesłanie na Syberię i wyjazdy w kolejnych akcjach przesiedleńczych. Ładygo wraz z matką opuściły Wilno podczas ostatnich transportów w ramach tzw. repatriacji i po kilku miesiącach podróży i oczekiwań na przydział mieszkania zamieszkały w Tychach.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Katarzyny Papskiej

Zapiski Katarzyny Papskiej dotyczą przede wszystkim zbrodni UPA w jej rodzinnej miejscowości Podkamień (pow. rohatyński) w 1944 r. – wymordowania grupy kilkudziesięciu Polaków – oraz późniejszego przymusowego przesiedlenia autorki z rodziną. Dokument zawiera nieskładne fragmenty odnoszące się do tragicznych wydarzeń z Podkamienia; autorka opisuje także okres poprzedzający swoje wysiedlenie (pozostawiony dorobek) i przybycie do Bydgoszczy. Zapiski są urywkowe, chaotyczne, przeplatane wypowiedziami autorki nt. stosunków polsko-ukraińskich, polskiej polityki.

publikacje

Wróć do listy

Osadnictwo

Dokument jest streszczeniem losów autorki i jej rodziny na zesłaniu, gdzie spędzili łącznie sześć lat (1940–1946), oraz początków nowego życia po powrocie do Polski. Pękala opisuje m.in. straszne warunki, w jakich musieli przeżyć i pracować – zarówno dorośli, jak i dzieci, które też były wykorzystywane w charakterze darmowej siły roboczej. Zapiski kończą się wspomnieniem z pierwszych chwil na tzw. Ziemiach Zachodnich, gdzie autorka wraz z rodziną trafiła po przesiedleniu i krótko dzieliła dom i życie z mieszkającymi tam wciąż Niemcami.

publikacje

Wróć do listy

Świadectwo Urszuli Płochcińskiej

Krótkie świadectwo Urszuli Płochcińskiej dotyczące przymusowego przesiedlenia na tzw. Ziemie Odzyskane z rodzinnego Lwowa. Autorka pisze o strachu i nieustannym poczuciu zagrożenia ze strony Rosjan i Ukraińców, które zmusiły jej rodziców do pozostawienia dorobku życia (dom, sklep, zakład szewski) i wyjazdu.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z 1939 r.

Maria Półtorak opisała swoje dzieciństwo, młodość oraz życie w Złoczowie (obecnie na Ukrainie) po wybuchu II wojny światowej i podczas sowieckiej oraz niemieckiej okupacji. Wspomniała m.in.: wywózki, aresztowania, masakrę przetrzymywanych w więzieniu NKWD na zamku Sobieskich ponad 600 osób w 1941 r., prześladowania ludności żydowskiej po zajęciu Złoczowa przez oddziały niemieckie, łapanki, wywózki do Niemiec oraz represje wobec ludności polskiej ze strony Ukraińców pod koniec wojny. Autorka opisała także proces przesiedlenia – procedurę „ewakuacyjną”, warunki i trasę przejazdu na tzw.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie Reginy Sikorskiej z zesłania

Wspomnienia Reginy Sikorskiej obejmują lata spędzone w kołchozie na Syberii oraz pierwsze dni po powrocie do Polski. Autorka – deportowana jako mała dziewczynka – opisała swoje przeżycia z punktu widzenia dziecka, które szybko zaczyna traktować straszną rzeczywistość jako oczywistość, nie porównuje jej z inną, tylko adaptuje się do warunków. Sikorska opisała także szok kulturowy, którego doznała po przyjeździe (po ośmiu latach spędzonych na Syberii) do Wrocławia.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia pedagoga z pracy w latach 1946 do dziś

Stefania Stipal we wspomnieniach opisała swoją aktywność zawodową i pracę w harcerstwie, koncentrując się przede wszystkim na latach powojennych spędzonych w Sopocie, gdzie osiadła na stałe w 1946 r. Krótkie wzmianki dotyczą jednak również okresu wojennego, przedwojennego oraz rocznego pobytu w Przemyślu przed przeprowadzką na Wybrzeże. Autorka opisała ścieżkę swojego rozwoju zawodowego jako pedagożki: miejsca pracy, pełnione funkcje i stanowiska oraz liczne działania poświęcone harcerstwu (inicjatywy i działalność na rzecz rozwoju ruchu – kursy, szkolenia itp.).

Strony