publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z pobytu na Sybirze

Regina Rost opisuje swoje losy w czasie II wojny światowej. Przed wojną mieszkała z mężem (Stefanem Gutowskim) i dwiema córkami w Miszelmontach, pow. dziśnieński, woj. wileńskie (obecnie Białoruś, obw. witebski). Mąż walczył na wojnie i wrócił znad czeskiej granicy w listopadzie 1939 r. Pracował na poczcie w Stefanpolu jako naczelnik. Dnia 11 listopada 1940 r. został aresztowany przez NKWD pod zarzutem udziału w polskiej partyzantce. Żona przejęła po nim jego stanowisko. Jednak w czerwcu 1941 r. NKWD przyszło także po nią i dzieci i została wywieziona do Barnaułu.

publikacje

Wróć do listy

Życiorys Jadwigi Zofii Kassubé

Autorka urodziła się 14 maja 1924 r. w Rakowcu, pow. Lwów, w rodzinie nauczycielskiej. Szkołę średnia ukończyła w Starym Siole, gdzie od 1931 r. jej ojciec był kierownikiem tejże szkoły. W 1938 r. podjęła naukę w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie. We wrześniu 1939 r., ze względu na utrudniony dojazd, musiała naukę przerwać. Ojciec nie wrócił z wojny, zostały same z matką i starsza siostrą. Warunki były coraz cięższe. 13 kwietnia 1940 r. wszystkie trzy zostały wywiezione do Kazachstanu, do kołochozu Pachar w rejonie Dżurun, obłast Aktiubińsk. Mieszkało tam ok.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Janiny Rutkowskiej

Janina Rutkowska opisuje swoje losy. Dzieciństwo spędziła we wsi Buraki (obecnie woj. podlaskie), gdzie jej rodzice mieli duże gospodarstwo. Była to spokojna miejscowość składająca się z czterech równych sobie gospodarstw rodzin rdzennie polskiego pochodzenia (Poniatowskich, Tondryków, Dubowskich i ich – Krasowskich). Janina miała dwie starsze siostry: Lidię (ur. 1933 r.) i Janinę (ur. 1935 r.). Mieszkała z nimi także siostra ojca, Olimpia Krasowska. Autorka opisuje poszczególnych członków rodziny. W czasie wojny rodzina nie ucierpiała wiele, ojciec był poza powołaniem do wojska (ur.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Anny Dumary o matce Jadwidze Rutkowskiej

Autorka opisuje losy swojej matki, Jadwigi Rutkowskiej – córki Bronisławy i Józefa Krasowskich, którzy mieszkali na Kresach, we wsi Buraki koło Postaw. Po wojnie zostali uznani za tzw. kułaków i zmuszeni do opłacania coraz większych podatków. Gdy nie radzili sobie finansowo, skonfiskowano im budynki gospodarcze i inwentarz, dziadek autorki trafił do więzienia. Wkrótce aresztowano także babcię. Matka autorki, wtedy jeszcze nastoletnia, została pozostawiona w domu sama z siostrą. W kwietniu 1952 r. zostały deportowane do Kazachstanu.

publikacje

Wróć do listy

Saga rodzinna

W dokumencie autorka opisuje losy rodziny swojego wuja, Alojzego Raksimowicza, mieszkającego przed II wojną światową na Wileńszczyźnie (k. Komaj). Wuj kobiety pełnił wówczas funkcję plenipotenta generała Eugeniusza Kątkowskiego. Alojzy i jego żona Agrypina mieli folwark wykupiony z części majątku Serenczany. Jak wspomina autorka, sąsiedztwo staroobrzędowców było im nieprzychylne; w październiku 1939 r. spaliło im stodołę wraz z plonami. W dalszej części dokumentu pisząca wspomina, że jej wuj został aresztowany w 1940 r. i osadzony w więzieniu w Starej Wilejce jako więzień polityczny.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z Syberii

Wanda Adamonis opisuje swoje losy podczas II wojny światowej – przymusowy pobyt na Syberii i powrót do kraju po zakończeniu wojny. Autorka, po ukończeniu filologii germańskiej i romańskiej na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, pracowała jako nauczycielka, najpierw przez rok w szkole w Szczuczynie, a potem w gimnazjum w Swisłoczy. Tam poznała przyszłego męża Aleksandra Adamonisa, który był absolwentem tego samego uniwersytetu i uczył łaciny. W 1938 r. urodziła im się córka, Danuta. W marcu 1939 r.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Marii Szoka-Mrówczyńskiej

Maria Szoka-Mrówczyńska wspomina wrzesień i październik 1939 r. Pracowała wówczas w Komendzie Wojewódzkiej Policji Państwowej w Łodzi. Jej kuzyn, Czesław Gryc z Radomska (syn Antoniego i Józefy z Radłowskich), jako funkcjonariusz Policji Państwowej został we wrześniu 1939 r. ewakuowany na tereny wschodnie i tam internowany przez Armię Związku Radzieckiego. Jak wynika z wysłanej przez niego kartki pocztowej z dnia 15 grudnia 1939 r., przebywał w obozie w Ostaszkowie, później prawdopodobnie w obozie w obw. Stalino (obecnie Donieck).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z Kazachstanu Wandy Czyniewskiej

Autorka opowiada o swojej tułaczce i losach swojej rodziny w czasie II wojny światowej i tuż po niej (ojciec zmarł w sowieckim więzieniu we Lwowie w 1946 r, brat wywieziony został do przymusowej pracy w kopalni na Kaukazie, zwolniony w 1946 r., wrócił do Lwowa).

publikacje

Wróć do listy

Tułacza dola (lata 1939-1948)

Autorka w barwny i emocjonalny sposób opowiada o losach swojej rodziny w czasie II wojny światowej. Mieszkali na Wołyniu, w osadzie Witosowo (nazwanej na pamiątkę pobytu Wincenta Witosa), niedaleko Krzemieńca. Jej ojciec Franciszek Rydz), podobnie jak wielu innych mieszkańców tej osady, był osadnikiem wojskowym, przybyłym z armią gen. Józefa Hallera w 1920 r., na pomoc Legionom, walczącym z bolszewikami na tych terenach.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Dany I. Alvi z okresu okupacji niemieckiej

Dana I. Alvi spisała swoje wspomnienia z okresu okupacji niemieckiej (w języku angielskim) dla The Archives of the Simon Wiesenthal Center (Los Angeles), w styczniu 1990 r. Autorka wyjechała z Polski w marcu 1946 r. Urodziła się 22 listopada 1932 r. w Warszawie jako Danuta Iza Brońska. Była jedynaczką. Jej ojciec służył w polskim lotnictwie. Brońscy mieszkali na Okęciu, w strefie dla rodzin wojskowych. Po klęsce wrześniowej Danuta i jej matka przeniosły się do małego mieszkania na czwartym piętrze przy ul. Chmielnej 49.

Strony