publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z obozu pracy w Niemczech Bolesławy Zbisińskiej

Bolesława Zbisińska wspomina przymusowe roboty w Niemczech w czasie II wojny światowej. Autorka razem z bratem i siostrą zostali wysłani na roboty do Niemiec (wyruszyli z ul. Skaryszewskiej w Warszawie). Siostrze udało się uciec z transportu pod Toruniem, a Bolesława z bratem dotarli do Rostoku, gdzie była fabryka mebli Klinkmana. Tam ich rozdzielono. Dziewcząt było ok. trzydzieści, zostały zakwaterowane w budynku przypominającym kino. Brat mieszkał osobno. Gdy pewnego razu Bolesława miała za karę pracować w nocy, uciekła z fabryki i zaczęła szukać pracy na własną rękę.

publikacje

Wróć do listy

Aresztowanie i proces młodzieży łomżyńskiej podczas okupacji sowieckiej (17.09.1939–2.06.1941)

Autorka krótko i rzeczowo opowiada o działaniach młodzieży szkolnej w Łomży w okresie okupacji sowieckiej po 17 września1939 r. oraz o późniejszych aresztowaniach w tym środowisku. Wejście wojsk radzieckich na terytorium Polski we wrześniu 1939 r. wywołało silne reakcje łomżyńskiej młodzieży, która przeciwstawiała się sowietyzacji kraju. Opór polegał na rozlepianiu afiszów i ulotek o treści patriotycznej i antysowieckiej, strajkach szkolnych w dniach rocznic i świąt państwowych (a także niektórych kościelnych), zakłócaniu przebiegu mityngów, zabaw, imprez sportowych.

publikacje

Wróć do listy

ZSRR – Ural – z Karabasza do więzienia w Czelabińsku

Autorka opisuje aresztowanie i pobyt w więzieniu NKWD w Czelabińsku.

publikacje

Wróć do listy

List Janiny Wyżynkiewicz do Archiwum Wschodniego

W liście do Archiwum Wschodniego autorka stara się sprostować nieprawdziwe informacje dotyczące jej rodziny, podane przez Michała Aniszewskiego w jego wspomnieniach nadesłanych do Archiwum na konkurs (sygn. AWII/1228). Wspomnienia dotyczą bezpośrednio przeżyć autorki i jej bliskich oraz należącego do nich majątku Ostrzyca, położonego 4 km od Janowa, 35 km od Pińska na Polesiu. Autorka wyznaje, że zna bardzo dobrze Aniszewskiego, który jest jej rówieśnikiem. Jego ojciec Stanisław Aniszewski pracował w majątku jej rodziców.

publikacje

Wróć do listy

Matylda i Kazimierz Wiśniewscy do Haliny Martin, 1985–1989

Listy Matyldy i Kazimierza Wiśniewskich do Haliny Martin, pisane najczęściej przez Matyldę. Korespondencja dotyczy głównie książek, które państwo Wiśniewscy wysyłają z Polski do p. Martin. Czasem jest także mowa o ich córce Annie Walczyk, którą nazywają Hanusią.

Pierwszy list z kolekcji (20.08.1985 r.) pisany jest w czasie pobytu ich córki w Londynie. Państwo Wiśniewscy są bardzo wdzięczni p. Halinie, że zaopiekowała się Anną, że jest dla niej wielkim wsparciem. Cieszą ich bardzo ciepłe słowa o Annie.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Jana Sikorskiego, 7.02.1978

Odpowiedź na list Jana Sikorskiego, który wybierał się do Londynu z wykładem w City University of London i pragnął spotkać się z Haliną. Autorka informuje Sikorskiego, że jego przyjazd wypadał w trakcie Wielkiego Tygodnia, a ona obiecała swojej wnuczce wyjazd do Paryża na okres Wielkiej Nocy. W dodatku jej starsza córka miała w tamtym czasie wyznaczony termin porodu, Martin planowała odwiedzić ją i pomóc jej w prowadzeniu domu. Halina pragnęła zaprosić Sikorskiego do swego domu na obiad, prosiła go o kontakt w celu doprecyzowania terminu jego przyjazdu do Londynu.

publikacje

Wróć do listy

Sześć lat wyrwanych z życia. Wspomnienia z tułaczki na Syberii i Kaukazie w latach 1940–1946

Zapiski Krynickiej-Kawczak rozpoczynają się wspomnieniem szczęśliwej wiosny 1939 r., kiedy po przeprowadzce wraz z mężem ze Lwowa do Katowic w końcu udało się jej zaadaptować w nowym miejscu. Piękne mieszkanie, dobra sytuacja finansowa, nowi przyjaciele i narodziny pierwszego syna – tak wyglądało życie autorki w 1939 r. Sielankę przerwał wybuch wojny. Krynicka była wtedy wraz z rodziną w Bolechowie u swojej matki. Niespełna rok później cała trójka została wywieziona w głąb Związku Radzieckiego, na Syberię.

publikacje

Wróć do listy

Eleonora Bogusz: Wspomnienia o Marii Czerkawskiej z lat 1881–1973

Dokument poświęcony życiu i osobie Marii (Maryli) Czerkawskiej, pisarki i poetki z Bezmiechowej. Swoje osobiste wspomnienia Eleonora Bogusz wzbogaciła opowieściami samej Czerkawskiej oraz informacjami uzyskanymi od jej bliskich. Portret Czerkawskiej jest ponadto przeplatany w wielu miejscach fragmentami wypowiedzi poetki. Treść dokumentu obejmuje cały okres życia Czerkawskiej, to jest lata 1881–1973, a rozpoczyna się opisem dzieciństwa i wczesną stratą matki.

publikacje

Wróć do listy

Halina Martin do Ewy Gierat, 1991–2004

Kolekcja listów Haliny Martin do mieszkającej w Stanach Zjednoczonych Ewy Gierat, żony Stanisława Gierata. Kobiety łączy harcerska przeszłość. Listy dotyczą głównie ich działalności społecznej, kombatanckiej oraz badań historycznych.

publikacje

Wróć do listy

Szare Szeregi

Halina Martin opisała historię Szarych Szeregów. Na początku września 1939 r. władze centralne Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP) przestały działać. 27 września odbyło się zebranie pod przewodnictwem Wandy Opęchowskiej. Pierwszym naczelnikiem konspiracyjnych harcerskich Szarych Szeregów został harcmistrz Florian Marciniak z Poznania. (Prawdopodobnie to on nadał konspiracyjnemu ZHP kryptonim „Szare Szeregi”). W organizacji tajnego harcerstwa pomagali mu harcmistrz Aleksander Kamiński, harcmistrz Lechosław Domański i Juliusz Dąbrowski. Nowe naczelnictwo ukonstytuowało się 16 stycznia 1949 r.

Strony