publikacje

Wróć do listy

Spełniam przyrzeczenie

Eugenia Deskur zaczęła pisać wspomnienia dotyczące pobytu w obozie koncentracyjnym na Majdanku wkrótce po opuszczeniu obozu w Ravensbrück, skąd wyjechała do Szwecji w kwietniu 1945 r. Uważała za swój obowiązek spisanie relacji naocznego świadka. Na początku pojawia się opis traktowania nowo przybyłych więźniarek: dezynfekcja i golenie, autorka odnotowuje zawstydzenie nagich kobiet dotykanych przez obcego mężczyznę, który stara się oswoić je z traumatyczną sytuacją: „Proszę się mną nie przejmować.

publikacje

Wróć do listy

Trochę wspomnień z lat okupacji

Krystyna Libiszowska-Dobrska snuje opowieść o losach swoich i swojej rodziny od września 1939 r. do końca 1944 r. Przeplata je wzmiankami o sytuacji w Europie, Polsce, Warszawie i Skolimowie, gdzie często bywa u kuzyna Mieczysława Prekera oraz w Przysusze, gdzie (w domu rodziców) spędza większość okupacji. Portretuje ziemian z sąsiedztwa, opisuje ich dworki i majątki.

publikacje

Wróć do listy

Wśród nocnej ciszy

Eugenia Deskur opisuje swój pobyt w obozie w Ravensbrück, dokąd zostaje wysłana z Majdanka razem z przyjaciółką Katarzyną Deskur (pierwszą żoną drugiego męża Eugenii) w lipcu 1943 r. P rzebywa tam do kwietnia 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

XXV-letni Jubileusz Babci

Eugenia Deskur rozpoczyna pisać wspomnienia 23 października 1967 r., w dwudziestą piątą rocznicę opuszczenia na zawsze Cholewianki (wieś w pobliżu Kazimierza Dolnego, gdzie autorka mieszkała od 1936 do 1943 r.), czyli dnia, kiedy została aresztowana przez gestapo za działalność w Związku Walki Zbrojnej.

publikacje

Wróć do listy

Fragment wspomnień

W dwóch listach do ZNiO, Leokadia Bagińska zawarła zarys swoich wspomnień z okresu II wojny światowej. Autorka wyraża chęć przesłania rozszerzonej wersji swoich przeżyć, jednocześnie akcentuje zaniepokojenie o własne bezpieczeństwo w sytuacji jej ewentualnego przekazania. Obawę tłumaczy pośrednio istniejącą sytuacja geopolityczną („niemogę bardzo się rozpisywać o przeżyciach w Pińsku. Tereny te należą obecnie do narodu zaprzyjaźnionego z Polską”) oraz faktem, że właśnie z powodu prowadzonych zapisków została zesłana na Syberię („pięć lat przebywałam za moje piśmiennictwo”).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Balinskiej z pracy przymusowej w Niemczech

Relacja Marii Balinskiej spisana w 1945 r. w Lubece, podczas kursu gospodarstwa domowego dla dziewcząt, w ramach zadanego wypracowania na temat pobytu w Niemczech. Dokument opisuje okoliczności wywiezienia autorki do Niemiec, warunki egzystencji i pracy przymusowej (czas pracy, zakres obowiązków w kuchni oraz jako służąca). Autorka najpierw pracowała wraz ze swoją rodziną na wsi, później sama w mieście. Balinska opisuje swoje relacje z niemiecką gospodynią, z którą się bardzo zżyły oraz swój nastrój, kiedy przebywała w Lubece i tęskniła za bliskimi, za polskim językiem.

publikacje

Wróć do listy

Mój pobyt w Niemczech

Relacja młodej dziewczyny, Zofii Chlebickiej, spisana tuż po wojnie w 1945 r., podczas kursu gospodarstwa domowego dla dziewcząt w Lubece, w ramach zadanego wypracowania pt. „Mój pobyt w Niemczech”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Kazimiery Cieślakówny z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja młodej dziewczyny, Kazimiery Cieślakówny, dotyczy pięcioletniego okres pracy przymusowej w Niemczech w czasie II wojny światowej i została spisana podczas kursu gospodarstwa domowego dla dziewcząt w Lubece. Autorka rozpoczęła swoją opowieść wspomnieniem pierwszego dnia w Niemczech, kiedy musiała sprostać nowym realiom. Cieślakówna ze swadą opisała narzucone jej obowiązki obejmujące ciężkie prace fizyczne i swoją radość zwiększającą się wraz ze zbliżającym się końcem wojny.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia o ojcu, Bolesławie Tyńskim

Spisane notarialnie wspomnienie Bożeny Czarneckiej o jej ojcu, Bolesławie Tyńskim, urodzonym w 1906 r., który był m.in. jednym z najmłodszych biorących czynny udział w walkach o Lwów – mając zaledwie 13 lat wstąpił w szeregi Orląt Lwowskich. Tyński był działaczem narodowym, brał udział w konspiracji. Czarnecka skupiła się przede wszystkim na faktach z tego zakresu, nie opisując życia rodzinnego. Tyński został aresztowany w 1940 r. (wtedy widzieli się po raz ostatni) i był przetrzymywany we lwowskim więzieniu aż do wejścia wojsk niemieckich w 1941 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja p. Walerii Drożdż

Relacja Walerii Droźdź (lub Drożdż), osadniczki na Ziemiach Odzyskanych, jest chaotycznym – przynajmniej dla niewtajemniczonego odbiorcy – zbiorem fragmentarycznych, niedatowanych notatek z pierwszych lat po zakończeniu II wojny światowej. Zapiski prowadzone były najpewniej wyłącznie na własny, prywatny użytek autorki, o czym może świadczyć choćby brak struktury narracyjnej. W dokumencie Droźdź wypisuje m.in. różne nazwiska, przy których czyni krótkie adnotacje (np. „Prządło – z zawodu nauczyciel – obłowił się, uciekł, szabrownik”).

Strony