publikacje

Wróć do listy

Ocena Janiny Szwalbe kursu gospodarstwa domowego w Lubece w 1945 r.

Dokument jest ewaluacją kursu gospodarstwa domowego dla dziewcząt prowadzonego w Lubece w 1945 r., po zakończeniu wojny, dokonaną przez jedną z jego uczestniczek. Autorka odpowiedziała na trzy postawione pytania, wyrażając w pierwszej kolejności ogromne zadowolenie z możliwości uczestniczenia w kursie i żal, że nie trwa dłużej. Szwalbe podkreśliła znaczenie posiadania konkretnych umiejętności w życiu, snując przy tym refleksje o ich odpowiednim wykorzystaniu. Zdaniem autorki cały kurs został wzorowo zorganizowany i przeprowadzony – sugerowała jedynie rezygnację z lekcji tańca.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ewy Trzeckiej dotycząca jej losów w latach 1944–1945

Relacja Ewy Trzeckiej rozpoczyna się opisem wyjazdu z Polski w lipcu 1944 r. i dotyczy jej losów do momentu wyzwolenia niecały rok później. Trzecka opisuje m.in. trasę, którą przebyła razem ze szpitalem niemieckim, gdzie pracowała jej siostra – najpierw półroczny przejazd przez Polskę, który dobrze wspominała. W dokumencie brak zapisków dotyczących przymusowej pracy autorki, gdyż szczęśliwie – dzięki zbiegowi okoliczności i czasu – udało się jej uniknąć tego losu. Autorka kończy swój przekaz wzmianką o ówczesnym miejscu pobytu – Lubece.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marysi Turkowiakówny z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja Marysi Turkowiakówny dotycząca jej pobytu w Niemczech i przymusowej pracy na wsi podczas II wojny światowej. Została wywieziona wraz z rodziną, początkowo do obozu w Parchimiu, później pracowała u niemieckiego gospodarza. Wspomina ponad osiem miesięcy spędzonych w Niemczech – od 27 lipca 1944 r. do końca wojny 2 maja 1945 r.  Relacja dziewczyny jest przede wszystkim opisem codziennego rytmu niewolniczej pracy u gospodarza. Sporadyczne kontakty z rodziną – rodzicami i siostrą – łagodziły nieco jej fizyczne i psychiczne wyczerpanie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Genowefy Wiliosz z pobytu w Niemczech w czasie II wojny światowej

Relacja dotyczy pobytu i przymusowej pracy autorki na wsi w Niemczech podczas II wojny światowej i jest przede wszystkim zapisem poczucia osamotnienia i ogromnej tęsknoty za domem rodzinnym. Trudne warunki egzystencji i ciężka fizyczna niewolnicza praca zostały wspomniane na marginesie opisu stanu emocjonalnego autorki.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marysi Wysockiej z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja Marysi Wysockiej dotyczy ponadtrzyletniego okresu pracy przymusowej w Niemczech w czasie II wojny światowej. Autorka rozpoczyna swoją opowieść wspomnieniem o dniu rozłąki z najbliższymi, kiedy wbrew swojej woli została wywieziona do Niemiec. Opisała okoliczności rozstania, trasę i sposób transportu do Lubeki, skąd trafiła do gospodarza („jeden spaśny ogrodnik”) z pobliskiej wsi Stockelsdorf. W relacji na pierwszy plan wysuwa się tęsknota za domem i trudności z adaptacją w obcym środowisku.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik gospodyni wiejskiej powiatu Dobromil

Anonimowy pamiętnik z czasów II wojny światowej gospodyni wiejskiej z Wołczy Dolnej, która wraz z rodziną (mężem, dwoma synami i córką) została zesłana na Syberię. Wspomnienia rozpoczynają się opisem aresztowania i wywózki 10 lutego 1940 r., a kończą zapiskami dotyczącymi przeprowadzki ze wsi Znamienka do Omska – miasta w południowo-zachodniej Syberii – w 1943 r.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik nauczycielki z Chyrowa

Pamiętnik z lat 1940–1944 zesłanej do Kazachstanu nauczycielki. Dokument jest lakonicznym zapisem obejmującym okres wysiedlenia autorki. Wspomnienia rozpoczynają się w dniu aresztowania i wywózki z rodzinnego Chyrowa, 13 kwietnia 1940 r. Autorka przed wojną była nauczycielką w żeńskiej szkole (po wybuchu wojny i utworzeniu szkoły polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej razem z siostrą brata uczyła w szkole polskiej), właścicielką willi jednorodzinnej. Miała trójkę dzieci: syna i dwie córki. Syn uczył się w gimnazjum w Bąkowicach, starsza córka była uczennicą trzeciej klasy gimnazjum u pp.

publikacje

Wróć do listy

Moje pierwsze dni w Oleśnicy

Wspomnienie młodej dziewczyny z pierwszych powojennych lat. Autorka opisuje m.in. okoliczności znalezienia się na Ziemiach Zachodnich, kiedy jednym z pierwszych transportów przybyła na Dolny Śląsk. Wspomnienia Pietras są m.in. zapisem procesu zakorzeniania się osadników na Ziemiach Zachodnich, aktywnej roli osadników – w tym samej autorki – w kształtowaniu powojennej rzeczywistości, początków formowania się nowej władzy. Pietras portretuje ówczesną rzeczywistość na tych terenach, zniszczoną Oleśnicę.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z pierwszych dni września 1939 r. urzędniczki Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, cz. 1

Krzyżanowska, urzędniczka w wydziale prasowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych (naczelnikiem był wówczas Wiktor Skiwski), opisała początek wojny z perspektywy ówczesnej elity, z którą się stykała, m.in.: zagranicznych dyplomatów, wysokich urzędników państwowych i przedstawicieli świata kultury. Autorka była wtedy młodą, pełną nadziei i wiary w ideały dziewczyną.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie z pierwszych dni września 1939 r. urzędniczki Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, cz. 2

Autorka opisała sytuację w Krzemieńcu po ewakuacji większości personelu MSZ i korpusu dyplomatycznego w połowie września 1939 r., kiedy wraz z matką musiała zostać w miasteczku (nie została objęta ewakuacją). Krzyżanowska obserwowała napływ uchodźców do miasta, wejście wojsk radzieckich, aresztowania. Warunki egzystencji autorki i jej matki stale się pogarszały, więc próbowały zdobyć środki do życia, sprzedając cenne przedmioty: „Mamy tylko zegarki.

Strony