publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Duszy z pracy przymusowej w Niemczech

Relacja Janiny Duszy obejmuje jej losy po aresztowaniu w maju 1944 r. do wyzwolenia rok później – pobyt w obozach koncentracyjnych w Ravensbrück i Neubrandenburg. Autorka spisała swoje przeżycia tuż po zakończeniu wojny, podczas powojennego kursu gospodarczego dla dziewcząt w Lubece w 1945 r. Dusza w zwięzłym opisie, bardziej o charakterze faktograficznym niż osobistym, przedstawiła kolejne miejsca internowania, swój rozkład dnia i niewolniczą pracę (m.in. w fabryce).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Genowefy Fabrykowskiej z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja Geni Fabrykowskiej obejmuje czteroletni okres jej niewolniczej pracy podczas II wojny światowej. Autorka opisuje okoliczności trafienia do Rzeszy (miała wtedy 13 lat, jej rodzice zostali wywiezieni wcześniej) oraz charakter i warunki niewolniczej pracy na wsi u niemieckiego gospodarza: przemoc wobec przymusowych pracowników, głód i fizyczne wyczerpanie zbyt ciężką pracą. Wspomina również pierwsze oznaki nadchodzącego końca wojny – coraz częstsze bombardowania i ciężką „pod każdym względem” wiosnę 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja M. Grabalskiej z pracy przymusowej na wsi w Meklemburgii

Autorka opisuje warunki życia i niewolniczej pracy na wsi podczas pięcioletniego przymusowego pobytu w Meklemburgii: Niemców, do których trafiła, swoje liczne obowiązki, niesprawiedliwe traktowanie, zmartwienia i nadzieje towarzyszące codziennym trudom. Relację kończy wspomnienie intensywnych nalotów w ciągu ostatnich miesięcy wojny.

publikacje

Wróć do listy

Relacja T. Jagielskiej z pracy przymusowej w Niemczech

Relacja T. Jagielskiej (pełne imię nieznane) dotyczy trzech lat pracy przymusowej w Niemczech w czasie II wojny światowej. Autorka najwięcej pisze o osobistych uczuciach towarzyszących niewoli, na marginesie wzmiankuje o warunkach egzystencji i pracy (m.in. o dwunastogodzinnej, nocnej pracy w fabryce). W gorzkiej relacji Jagielskiej powtarzającym się wątkiem jest cierpienie młodej dziewczyny, która znalazła się w obcych i nieprzyjaznych warunkach – nagle pozbawiona znajomego otoczenia i bliskich osób.

publikacje

Wróć do listy

Relacja H. Jankowiak z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja dotycząca pobytu w Niemczech i przymusowej pracy autorki na wsi podczas II wojny światowej. Jankowiak opisuje okoliczności, w jakich trafiła do Niemiec, rozstanie z matką i rodzeństwem oraz swoją pracę u niemieckiego gospodarza. Relację kończy smutną refleksją o wyzwoleniu: wprawdzie upragniona wolność ostatecznie nadeszła, ale nie taka, o jakiej marzyła.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ireny Jonus z pracy przymusowej w niemieckim majątku

Relacja Ireny Jonus (nazwisko nie w pełni czytelne) dotyczy okresu niewolniczej pracy autorki podczas II wojny światowej. Została wywieziona w 1942 r. i pracowała w majątku nieopodal Hagenow (Meklemburgia-Pomorze Przednie). Opisała swoje doświadczenia związane z przymusową pracą, m.in. pogarszające się warunki życia w kolejnych latach. Polepszenie egzystencji przyszło dopiero w kwietniu 1945 r., kiedy nasilające się naloty alianckie ułatwiały nieco odpoczynek. W końcu nastąpiło pełne radości spotkanie z wojskami amerykańskimi i wyzwolenie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Zofii Jurkówny z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja młodej dziewczyny, Zofii Jurkówny, dotyczy okresu jej pracy przymusowej podczas II wojny światowej na wsi w Niemczech, gdzie przebywała od 1941 r. (miała wówczas 15 lat) do zakończenia wojny. Autorka opisuje przede wszystkim warunki (np. ciężką pracę przy obrządku krów i świń), charakter i kolejnych „bauerów”, do których trafiała, oraz pobyt w karnym obozie, w którym znalazła się za ucieczki z robót.

publikacje

Wróć do listy

Ocena M. Koniecznej kursu gospodarstwa domowego w Lubece w 1945 r.

Maria Konieczna odpowiedziała na trzy pytania ewaluacyjne na temat kursu gospodarstwa domowego prowadzonego w Lubece w 1945 r., w którym uczestniczyła. Najbardziej podobały jej się zajęcia z gotowania; zaproponowała wydłużenie następnych kursów tego typu do dziesięciu tygodni, ponieważ „[…] nie było ani jednego dnia, żeby mi się nudziło albo żebym pragnęła pójść do domu”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja M. Koniecznej z pracy przymusowej w Niemczech

Relacja z okresu niewolniczej pracy podczas II wojny światowej obejmuje okres od 31 maja 1940 r. do końca wojny. Autorka przede wszystkim dała świadectwo swojej tęsknoty za rodziną i smutku spowodowanego przymusową rozłąką. W narracji dominują emocje i trauma nastoletniej dziewczyny oderwanej od rodziców, pojawia się również wątek silnej identyfikacji narodowej Polaków.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Marii Nawrockiej z pracy przymusowej na wsi w Niemczech

Relacja Marii Nawrockiej z pobytu w Niemczech i przymusowej pracy podczas II wojny światowej. Autorka wspomina dzień, w którym została zabrana z domu – 5 października (nie wiadomo jednak, którego roku), emocje, jakie temu towarzyszyły, oraz samą podróż do Niemiec. W dalszej części opisuje ciężkie warunki pracy w fabryce (pracowała m.in. w fabryce mebli w Schwerin), stosunki z niemieckimi pracownikami oraz koniec wojny.

Strony