publikacje

Wróć do listy

Relacja Tauby Gerszowicz

Relacja powstała w roku 1945, dotyczy okresu od 1943 do 1945 roku.

Autorka opisała transport z getta do obozu koncentracyjnego Stutthof, w którym znalazła się w roku 1943. Opisała panujące w obozie warunki, relacje między więźniarkami i traktowanie kobiet przez strażników.

Zrelacjonowała także przebieg selekcji i akcji mającej na celu wymordowanie przebywających na terenie obozu Stutthof dzieci.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Sary Barasz

Relacja powstała w roku 1945, dotyczy pierwszej połowy tego samego roku.

Krótki tekst stanowi opis obozu pracy w Pruszczu Gdańskim (Aussenarbeitslager Praust bei Danzig, Lager Kochstedt). Był to podobóz Stutthof (Sztutowo), utworzony w roku 1944 na terenie lotniska wojskowego. Większość więźniarek wykonywała prace budowlane, inne uprzątały teren lotniska.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Gołdy Teichman

Gołda Teichman opisała obóz pracy przymusowej w Starachowicach, przede wszystkim selekcje i zbiorowe egzekucje. Z powodu zbliżającego się frontu wschodniego obóz był ewakuowany przez Auschwitz na terytorium Niemiec (do Ravensbrück, Malchow i Lipska).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Beli Ajzykowicz

Bela Ajzykowicz opisała likwidację getta wileńskiego. Przekazała informacje dotyczące ofiar, deportacji, a także skoncentrowała się na emocjach towarzyszących tych wydarzeniom (strach, zagrożenie, rozłąka). Kolejna część relacji dotyczy obozów pracy na terenie dzisiejszej Estonii, w tym Azeri, Wiwikanji i Narwy. Ogólnie przedstawiła warunki życia i pracy. Autorka w 1939 r. miała osiem lat, w czasie likwidacji getta ok. dwunastu.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Fajgi Lewin

Fajga Lewin opisuje likwidację wileńskiego getta we wrześniu 1943 r. Autorka była deportowana do obozu pracy dla kobiet w Kaiserwald pod Rygą, potem wywieziona do ryskiego getto, następnie trafiła do obozu w Stutthof, a później do Bydgoszczy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Simy Szachnowicz

Relacja spisana w 1945 roku, obejmuje wydarzenia z okresu od 1941 do 1944.

Autorka skoncentrowała się na opisie wydarzeń, których była świadkiem, lub o których słyszała. W relacji znajduje się dużo informacji dotyczących getta w Kownie, do którego Autorka została wysiedlona z Janowa Litewskiego.

Opisała odbywające się w dzielnicy żydowskiej akcje, wymierzone w przesiedloną w jej obręb ludność. Omówiła także pobieżnie pogarszające sie warunki mieszkaniowe i aprowizacyjne. Dość szczegółowo przedstawiła dokonanie podziału getta na tak zwane getto małe i getto duże.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Gewürz

Anna Gewürz opisała transport z Lipska do getta w Rydze w 1942 r. Następnie zrelacjonowała okres do 1944 r., który spędziła w ryskim getcie. Nieco miejsca poświęciła także obozowi pracy przymusowej Stutthof, do którego została deportowana w 1944, a także obozowi Gdańsk-Kokoszki (podobóz Stutthof) – stanowił on zaplecze gdańskich stoczni. Więźniowie i więźniarki pracowali po dwanaście godzin dziennie przy budowie schronów przeciwlotniczych i okrętów podwodnych dla III Rzeszy.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Schoenfeld

W pierwszej części relacji Anna Schoenfeld opisuje przesiedlenia z getta w Drohobycza do obozu w Płaszowie. Zakwaterowano po tysiąc osób w jednym baraku. Trzypiętrowe prycze pomieściły zaledwie część więźniarek. Autorka przypomina warunki życia i pracy w obozie, wymienia nazwiska strażników, komendanta i innych osób. W drugiej części wspomina o akcji likwidacyjnej, która odbyła się 14 maja 1944 r. Nocna zmiana więźniów i więźniarek nie poszła do pracy, a w niedzielę rano baraki, w których przebywały dzieci poniżej dziesiątego roku życia (Kinderheim) zostały otoczone.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Ali Dychtward

Relacja Ali Dychtward została podzielona na trzynaście części, w początkowych fragmentach pojawia się dużo dat i szczegółów. W pierwszej części (Wysiedlenie Warszawy) pod datą 22 lipca 1942 r. autorka opisała akcję likwidacyjną w getcie warszawskim: łapanki, spanikowanych ludzi, zwłoki leżące na ulicach. Dokumenty zaświadczające o pracy nie chroniły wszystkich zatrudnionych przed deportacją i eksterminacją. Odnotowała, że z ok. sześciuset tysięcy pracowników do szopów wróciło kilkadziesiąt tysięcy. Kolejne warsztaty były zamykane.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie o córce Halinie Grabowskiej

Wspomnienia są kompilacją relacji Zofii Zajchowskiej, jej znajomych oraz fragmentów dziennika córki Zajchowskiej – Haliny Grabowskiej (pseud. Zeta, Ludwika, Ewa Poraj), żołnierki Armii Krajowej, członkini Batalionu „Parasol”.

Strony