publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Schönthal

15 lipca 1942 r. Anna Schönthal została przewieziona z Jaworzna do obozu pracy w Niemczech. Transport więźniarek liczył pięćset kobiet. Pracowały przymusowo w fabryce mundurów, otrzymywały raz na tydzień dwa kilogramy chleba, piętnaście dkg masła i marmolady. W obozie panował głód i epidemie. Następnie autorka trafiła do obozu koncentracyjnego Auschwitz, wspomina, że więźniarki ukrywały różne przedmioty osobiste przed rewizjami. Duża część relacji dotycząca warunków życia w Auschwitz jest nieczytelna. Na początku stycznia 1945 r.

publikacje

Wróć do listy

Elżbieta Drabienko do Żanny Kormanowej, 15.10.1954

List do Żanny Kormanowej, w którym autorka prosi o spotkanie w sprawie Janiny Ablerskiej. Jej przyjaciółka przed śmiercią pozostawiła u niej rzeczy osobiste, Drabienko chciałaby porozmawiać o tym z Kormanową.

publikacje

Wróć do listy

Apolonia Borowik do Żanny Kormanowej, 1.09.1953

Autorka listu wspominała w nim ich spotkanie sprzed miesiąca. Zapewniała, że myślami zawsze była z Kormanową, pytała ją o zdrowie. Chciała się z nią zobaczyć, gdy przyjedzie do Warszawy. W tym czasie jej rodzina przeżywała żałobę z powodu śmierci jej wnuczka Romualda, który w czasie wakacji utopił się w jeziorze na Mazurach. Był poszukiwany przez osiem dni, zanim jego ciało co stało odnalezione. Został pochowany na cmentarzu w Częstochowie. Zygmunt jeszcze o tym nie wiedział.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Liebe Stefa! Ich bin…]

Kolekcja kartek i listów pomiędzy Antoniną Sokolicz i jej siostrzenicą, Stefanią Lazarowicz, pisanych podczas pobytu Antoniny na Pawiaku w 1942 r. Korespondencja prowadzona jest w większości po niemiecku, częściowo tłumaczona na jęz. polski.

publikacje

Wróć do listy

Ostatnie miesiące Antoniny Sokolicz

Autorka opisuje losy Antoniny Sokolicz od momentu aresztowania 28.04.1942 r. do jej śmierci w Auschwitz w grudniu 1942 r. Z tekstu dowiadujemy się, że Sokolicz prowadziła dziennik, w którym zapisywała swoje myśli prawie codziennie. Właśnie z tych zapisków (z września 1939 r.) wiemy, że przerażała ją myśl o przypadkowej śmierci, że wolałaby umrzeć w walce o lepszy, sprawiedliwszy ustrój społeczny. Autorka opisuje, jak Gestapo przyszło po Sokolicz do jej mieszkania. Początkowo udało jej się zmylić ich, jednak po kilku godzinach wrócili i zabrali ją.

publikacje

Wróć do listy

b.t. [Do Komitetu uczczenia pamięci Antoniny Sokolicz]

Autorka pisze o swej krewnej, Antoninie Sokolicz. Mieszkała z nią i jej mężem Ludwikiem Merklem (po wysiedleniu ich przez Niemców z Bydgoszczy) oraz ze swoją siostrą Jadwigą w Warszawie przy ul. Krasińskiego 10 [Żoliborz]. Okres okupacji był dla nich wszystkich bardzo trudny – najpierw choroba i śmierć matki Ludwika w 1940 r., a 3 miesiące później śmierć Ludwika  (w 1941 r.), którą Antonina przeżyła bardzo boleśnie. Nie przerwała mimo to swej działalności społecznej i politycznej.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Heleny Lewińskiej

W pierwszej części relacji Helena Lewińska opisuje przemarsz kilku tysięcy Żydów wysiedlonych najprawdopodobniej z Wawra i Anina. W czasie podróży pociągiem ze Świdra do Warszawy widziała w okolicach Falenicy ciała zastrzelonych. W drugiej części przywołuje opowieść koleżanki, która z okien mieszkania na Muranowie zobaczyła kilka samobójstw popełnionych w czasie likwidacji getta, m.in. matkę z dwójką dzieci, która wyskoczyła z czwartego piętra „prosto w ogień”.

publikacje

Wróć do listy

Genowefa Wójcik do Heleny Marek, 1955–

Kolekcja kartek z życzeniami pisanych z okazji świąt, m.in. Dnia Kobiet, 22 Lipca (z okazji dziesięcio i dwudziestolecia Polski Ludowej), 1 Maja, Nowego Roku. Autorka zdradzała talent plastyczny i zamiłowanie do pisania okolicznościowych wierszy. Wszystkie kartki były bardzo starannie wykonane i estetycznie ozdobione, niektóre, szczególnie te z lat 1955-1958, ręcznie.

publikacje

Wróć do listy

b.t.

 

Są to dwie kartki pocztowe napisane przez Dobrosławę i Pawła Janikowskich.

- Kartka ze Złotych Piasków w Bułgarii, dn. 4.09.1970 r.

Autorzy wyrażają smutek i współczucie z powodu śmierci męża Heleny, Lucjana. Piszą, że spotkają się 21.09 w Warszawie.

- Kartka z Warszawy, grudzień 1970 r.

Dobrzańscy składają Helenie życzenia świąteczne i noworoczne.

publikacje

Wróć do listy

Fragmenty dziennika Marii Faleńskiej

We Fragmentach dziennika autorka opisała wieczór spędzony z Aleksandrem Krausharem i wrażenia po obejrzeniu obrazu Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem. Wspomniała także o występie Heleny Modrzejewskiej. Ostatni zapis (1896 r.), sporządzony po śmierci autorki, jest autorstwa Felicjana Faleńskiego, jej męża.

Strony