publikacje

Wróć do listy

Relacja Gizeli Halpern

Gizela Halpern w pierwszej części relacji opisuje lwowską fabrykę Heim der Luftwaffe i życzliwe traktowanie żydowskich robotników przez kierownika Eryka Seidenglanza, który bronił pracowników przed brutalnymi strażnikami, co było przyczyną podejrzeń, że sprzyja Żydom i ich chroni. W drugie części autorka przypomina historię swojego krewnego Jakuba, który za zgodą Seidenglanza ukrył w kotłowni żonę i rocznego syna. Kiedy ich znaleziono, wszyscy zostali aresztowani i „wysłani na pewną śmierć”. Seidenglanz trafił na front wschodni.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Irmy Laksberger

Irma Laksberger w 1940 r. wyjechała wraz z mężem z Krakowa do Prokocimia, a następnie do Wieliczki. Jej mąż pracował w niemieckiej firmie, która od 1942 r. zaczęła zatrudniać kobiety, ale część z nich, powyżej trzydziestego piątego roku życia, odsyłano do krakowskiego getta. Autorka pracowała w kuchni. Opisuje egzekucje w Julagach (niemieckich obozach pracy dla Żydów na terenie Krakowa) w Płaszowie, Prokocimiu, Bieżanowie, a także przypomina sylwetki komendantów i strażników tych obozów.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anieli Gelbart na temat szpitala żydowskiego w Warszawie

Aniela Gelbart opisała wojenny okres działalności szpitala żydowskiego w Warszawie. Była lekarką w klinice neurologicznej przy Uniwersytecie Warszawskim. W listopadzie 1939 r. przeprowadzono czystkę w jej jednostce, usunięto członków personelu medycznego i pacjentów pochodzenia żydowskiego. Trafili do Szpitala Starozakonnych na Czystem. W styczniu 1941 r. oddział, gdzie pracowała, przeniesiono na Leszno, a w kwietniu na Stawki. Autorka wspomina o epidemiach tyfusu plamistego w getcie warszawskim. Od 1942 r.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janiny Ring

Janina Ring w czasie powstania warszawskiego trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie, a stamtąd została wywieziona do Gross-Rosen. Autorka opisała warunki życia w obozie i pracę m.in w kamieniołomach. Potem przebywała w filii obozu Ravensbrück (Neubrandenburg), następnie w Berlinie, gdzie pracowała w fabryce żarówek i przy naprawach taboru kolejowego. Po wyzwoleniu opisała swoją drogę powrotną do Polski. 

publikacje

Wróć do listy

Relacja Anny Lempert

Anna Lempert została przesiedlona z Wiednia do getta w Rydze. Wśród 20 tys. osób przebywających w getcie znajdowali się Żydzi z Austrii, Niemiec i Czech. Po selekcji autorka znalazła się w grupie przeznaczonej do likwidacji. Stała na wykopanym dołem, a postrzelona kobieta obok, spadając, pociągnęła ją. Lempert udawała martwą, potem wydostała się z grobu i wróciła do getta. Widziała matkę w drodze na egzekucję. W listopadzie 1943 r. Lempert pracowała w fabryce mebli, a noce spędzała w wyludnionym getcie. Opisała swoją bezsilność i przerażenie.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Zofii Kodis-Freyer

Zofia Kodis-Freyer spisywała swoje wspomnienia w wieku dojrzałym. Dysponowała wówczas pamiętnikiem matki, Józefy Kodis z Krzyżanowskich (1865–1940). Posiada również spuścizny swoich rodziców, w tym ich korespondencję z czasów ich pobytu w USA. Analizując pamiętnik matki i córki, można zauważyć wiele elementów wspólnych. We wspomnieniach Zofii widoczne jest przejęcie celu, dla którego podjęła się spisania wspomnień oraz struktury i zasad (jak pisanie pamiętnika z pozycji świadka dziejów). Zasadnicza część wspomnień zawiera historię najbliższej rodziny pamiętnikarki.

publikacje

Wróć do listy

Rok 1939-1944. Epoka deptania godności ludzkiej

Autorka opisała wojenne losy swojej rodziny (opisane lata 1939-1944, tekst powstał w 1945 roku).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z okresu okupacji część II

Wspomnienia z okresu okupacji, część II.

Tekst powstał pomiędzy rokiem 1961 a 1967, opisuje wydarzenia z okresu 1941-1945.

Autorka opisała swoje przeżycia na terenie III Rzeszy. Pracowała w fabryce broni w Gerze. Skoncentrowała się na różnorodnych postawach zarówno pracowników przymusowych, jak i Niemców. Opisała panujące między nimi relacje i nastroje w obu grupach. Tekst zamykają informacje o wyzwoleniu.

publikacje

Wróć do listy

Szpital na Czystem i ja.

Autorka opisuje działalność Szpitala Żydowskiego na Czystem od początku wojny prawie do chwili jego likwidacji. Obszernie pisze o pracy w trakcie kampanii wrześniowej i okupacji. Opisuje proces przeniesienia szpitala do getta i jego zadania na nowym miejscu (braki leków, opatrunków, problemy lekarzy i pielęgniarek).

publikacje

Wróć do listy

Walter u fryzjera

Walter, bohater opowiadania, pracuje w zakładzie fryzjerskim i obserwuje klientów. Młode dziewczyny opowiadają o swoich flirtach, starsze panie dzielą się przepisami kulinarnymi. Młody fryzjer woli pracować z mężczyznami, ale dzisiaj został przydzielony do damskiego pokoju. Szczególnie intersują go rozmowy mężczyzn o sporcie. Sam w dzieciństwie grał w piłkę nożną, zrobioną z gałganów, a teraz co poniedziałek czyta wiadomośći sportowe w gazecie. Nie ma jednak czasu na uprawianie sportu, cały dzień spędza w pracy.

Strony