publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z dzieciństwa na Wołyniu Franciszki Pawluk

Franciszka Pawluk wspomina swoje dzieciństwo na Wołyniu. Mieszkała we wsi Wola Ostrowiecka (obecnie nieistniejąca), pow. lubomelski (obecnie Ukraina). W dniu 30 sierpnia 1943 r. Ukraińcy otoczyli ich wieś i kazali wszystkim stawić się na zebraniu w szkole. Ojciec autorki zdecydował, że pójdzie sam, a reszcie rodziny nakazał się schować. Ze swych kryjówek słyszeli napastników, jak rabowali z domu cenniejsze rzeczy. Brat zauważył, że palą dom sąsiadów. Wtedy postanowili uciec w zarośla, gdzie przeczekali do wieczora.

publikacje

Wróć do listy

Szkice z dzieciństwa na kanwie roku Pańskiego

Swoje wspomnienia autorka rozpoczyna od wyjaśnienia, iż treść jej tekstu nie będzie miała charakteru naukowego. Chodzi jej raczej o rodzaj wspomnień napisanych z pozycji dziecka, któremu dane było przeżyć szczęśliwe dzieciństwo. Zdaniem pamiętnikarki takie doświadczenie jest kapitałem na całe życie.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik 1839–1841

Nostalgiczny powrót Kai Chaborskiej do przeszłości, dedykowany jej braciom – Zenonowi i Florianowi – przebywającym na polistopadowej emigracji we Francji. Pamiętnik podzielony jest na dziesięć rozdziałów, poprzedzonych wprowadzeniem (datacja umieszczona w nagłówku jest błędna; treść w części końcowej dotyczy powrotu Chaborskiej z zesłania w Saratowie, co – jak odnotowuje Wiktoria Śliwowska w książce Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim – nastąpiło w 1842 r.). Sześć pierwszych rozdziałów (Biały dworek nad Tykiczem, Wielkanoc, Szkoły bazylianów.

publikacje

Wróć do listy

Papiery osobiste. Wspomnienia młodości

Wspomnienia z dzieciństwa i młodości Marii Ostrożyńskiej, podzielone na dwadzieścia jeden krótkich rozdziałów, posiadających osobną tytulaturę. Ostatnie rozdziały, tj. Mój brat Władzio i Pan Solicki, zostały opatrzone datacją (1925–1926), ale w początkowych fragmentach znajdują się dopiski ołówkiem (prawdopodobnie nieautorskie) z wcześniejszym datowaniem, wskazującym najpewniej na okres, którego dotyczą najwcześniejsze wspomnienia z dzieciństwa, przypadający na lata 1870–1871 (przy fragmencie o małżeństwie siostry Zosi widnieje data ołówkiem: 1872).

publikacje

Wróć do listy

Fragmenty mojego życiorysu z okresu 1939-50

Autorka opisuje swoje dzieciństwo, które przypadło na lata II wojny światowej. Relację zaczyna od krótkich informacji o rodzinie: jej rodzice, Antoni i Julia Osipiuk, pochodzili z Lubelszczyzny (Bezwola i Wohyń, pow. Radzyń Podlaski). Ojciec pracował na kolei, jako pracownik umysłowy. W 1922 r. został przeniesiony przez Dyrekcję Okręgowej Kolei Państwowej Lublin do Kowla na Wołyniu. Tam w 1933 r. urodziła się Cecylia, jako najmłodsza z czwórki rodzeństwa.

publikacje

Wróć do listy

Pamiętnik Heleny Kozickiej

Wspomnienia rozpoczynają się od fragmentów o domu rodzinnym, gościach w domu Gostkowskich (Leon Walewski, Stanisław Menarski, Alfred Sulima Deyma). Z matką łączyła Helenę Kozicką chłodna, zdystansowana relacja. O ojcu autorka pisze przychylnie. Wspomina m.in., że Roman Gostkowski z radością przyjął wiadomość o śmierci papieża Piusa IX, gdyż był przeciwnikiem Kościoła. Dzięki ojcu interesowała się nauką, kształciła umiejętność logicznego myślenia. Twierdzi, że to sprawiło, że już we wczesnej młodości straciła wiarę.

publikacje

Wróć do listy

Szczęśliwe lata 1886–1908

Wspomnienia rozpoczynają się od wiadomości o dziadku autorki, Ignacym Bułhaku, właścicielu majątku Natalewsk i Rudnia, żonatym z panną Dobrowolską, ojcu pięciorga dzieci: Anieli (żony Edwarda Bronowskiego), Emilii (zamężnej Chmielewskiej), Helenie (zamężnej Kulikowskiej), Władysława (żonatego z Anielą Podhorską-Okołów) oraz Henryka, który był ojcem autorki.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Stanisławy Mogielnickiej

Relacja dotyczy wspomnień autorki poświęconych zabójstwom mieszkańców jej rodzinnej wiosce pod Horochowem w 1943 r. W czasie opisywanych zdarzeń autorka miała osiem lat, mieszkała z rodzicami i czwórką rodzeństwa we wsi Zagaje. Ich wioska liczyła pięćdziesiąt budynków i zamieszkiwali ją wyłącznie Polacy. 12 lipca 1943 r., w środku dnia, przysiółek okrążyli Ukraińcy i zaczęli zabijać wszystkich mieszkańców. Autorka wraz ze swoim ojcem zdołała uciec w pole, natomiast jej matka (i pozostałe rodzeństwo) pozostała na podwórzu przy domu, słysząc jedynie krzyki, jęki i strzelaninę.

publikacje

Wróć do listy

List Kamili Zajączkowskiej-Ułanek do redakcji audycji „Dawniej niż wczoraj”

List przesłany do redakcji programu Dawniej niż wczoraj, realizowanego we współpracy z Archiwum Wschodnim. Jego autorką była Kamila Zajączkowska-Ułanek. W liście wyraziła wsparcie i wdzięczność za opowiedzenie o losach Polaków na Wschodzie. Autorka odnajduje swoje doświadczenia w zasłyszanych historiach, bo sama spędziła dzieciństwo w Kazachstanie. Do listu dołączyła fragment swoich wspomnień z pobytu w tym kraju.

publikacje

Wróć do listy

Moje wspomnienia przeżyte w Brześciu nad Bugiem

Autorka opisuje swoje dziecięce przeżycia z czasów II wojny światowej, a szczególnie z bitwy brzeskiej w 1941 r. Krystyna Zimnicka urodziła się w Brześciu 24 sierpnia 1934 r. Jej ojciec zmarł trzy miesiące wcześniej. Matka została w ciąży sama z dwójką starszych dzieci. W 1941 r. Krystyna miała siedem lat i już zdawała sobie sprawę z otaczającej ją rzeczywistości. Pamięta atmosferę strachu, ciągłe czuwanie, modlitwy. Trwały wywózki na Sybir. W dniu, kiedy ich rodzina miała być wywieziona, rozpoczęła się bitwa brzeska, co ich uratowało przed deportacją.

Strony