publikacje

Wróć do listy

Wyciąg z opisu działalności Konstancji z Klępińskich Jaworowskiej ps. „Jadwiga”

Konstancja Jaworowska urodziła się 11. Marca 1881 r. w Domanicach ziemi siedleckiej. Od 18. Roku życia związana była z tajną robotą oświatową w Warszawie, gdzie poznała Marię Burczyńską, ps. „Natalia”, od której otrzymała pierwszą literaturę socjalistyczną. Do PPS wstąpiła w 1901 r. W 1902 wyjeżdża do Siedlec, gdzie podejmuje współpracę z Adamem Bujno, ps. „Jerzy” i Bolesławem Bergerem, ps. „Jakub” vel „Wacław”. Prowadziła skład bibuły i części do ręcznej drukarenki oraz wykłady dla robotników. Po zdekonspirowaniu wróciła do Warszawy.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia rodzinne 1920–1945

Wspomnienia Anny Więckowskiej, która pochodziła ze szlacheckiej rodziny represjonowanej z powodu działań antycarskich: udział w spisku braci Dalewskich, powstaniu styczniowym i rewolucji bolszewickiej. W wyniku tych wydarzeń pokolenie dziadków i rodziców wyemigrowało w głąb Rosji w poszukiwaniu pracy. Teczka zawiera wiersz dziadka Franciszka Cywińskiego (1828–1890), biogramy członków rodziny (w linii żeńskiej i męskiej) oraz dzieje rodu mniej więcej od połowy XIX w. do czasów po II wojnie światowej.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia Marii Świackiej z Donimirskich

Autorka opisuje swoją działalność oświatową. Tekst ma charakter sprawozdawczy – Świacka przedstawia fakty, nie dzieli się jednak żadnymi osobistymi wspomnieniami. Była córką Edwarda Donimirskiego (powstańca 1863 r., ziemianina z zaboru pruskiego) i Heleny z Wolańskich. W domu autorki od dzieciństwa panował duch patriotyczny, a ona sama już w młodości brała udział w tajnej pracy oświatowej (prowadziła tajne komplety nauki religii, języka polskiego i historii, brała udział w organizacji polskich przedstawień). Wyszła za mąż i przeniosła się do majątku Bielica (pow.

publikacje

Wróć do listy

Z czasów niewoli

Tekst stanowi streszczenie działalności społecznej autorki (obrony więźniów politycznych w latach 1905–1914), napisane na życzenie sekcji społecznej komitetu Wystawy Pracy Kobiet w Poznaniu. Autorka opisuje okoliczności poprzedzające działalność jej humanitarno-politycznej placówki. Zaznacza, że pracę społeczną prowadzi od najmłodszych lat, zaś walkę z władzami carskimi zaczęła w 1884 r.

publikacje

Wróć do listy

Współpraca z Polskim Czerwonym Krzyżem w Lublinie 1942–44

Ewa Kołaczkowska wyznaje, że chce dać świadectwo czasów, które przeżyła, dlatego postanowiła spisać swoje wspomnienia po trzydziestu latach od tych wydarzeń. Tekst ma charakter wspomnieniowy i dotyczy działalności autorki w placówce Polskiego Czerwonego Krzyża w Lublinie. Kołaczkowska podjęła współpracę z oddziałem lubelskim PCK pod koniec maja 1942 r. Do jej zadań należało zaopatrywanie jeńców polskich w paczki żywnościowe. Kołaczkowska wspomina, że podczas pracy prowadziła zeszyt, w którym wynotowywała imiona i nazwiska więźniów, numery i liczbę paczek oraz darczyńców.

publikacje

Wróć do listy

Fragment pamiętnika

Fragment pamiętnika dotyczy Aleksandra Świętochowskiego, który od wczesnych lat studenckich był bliskim przyjacielem ojca autorki, Antoniego Gustawa Bema. Autorka zaznacza, że wspomnienia będą miały charakter osobisty. Pierwsze z nich jest właściwie opowieścią o tym, w jaki sposób symbolicznie złączono ją ze Świętochowskim zaraz po urodzeniu (położono ją na – redagowanym przez niego – „Przeglądzie Tygodniowym”).

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienie z powstania warszawskiego

Halina Trembińska-Kurmanowicz opisuje przebieg powstania warszawskiego z perspektywy sanitariuszki i lekarki zaangażowanej w walki na Czerniakowie w zgrupowaniu Kryski (kapitana Zygmunta Netzera). Pierwszy dzień powstania jest pełen zamieszania, ludność cywilna, żołnierze Armii Krajowej i oddziały niemieckie przemieszczają się w różnych kierunkach. Autorka odnotowuje pierwsze zamachy na niemiecką policję. Na początku w rękach powstańców z Czerniakowa znajdują się ulice Solec, Rozbrat i Książęca.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z lat wojny 1939–1945

Maria Cierpińska opisuje losy swojej rodziny w latach 1939–1945, podczas okupacji radzieckiej i niemieckiej na Wileńszczyźnie. Omawia sytuację polityczno-społeczną w Wilnie, a także przypomina o polsko-litewskich konfliktach. Wspomnienia składają się z sześciu części i zostały ułożone chronologicznie. 

publikacje

Wróć do listy

Pomoc polskim bezrobotnym w Paryżu od 1932 roku

Ewelina Jełowicka koncentruje się w swoich wspomnieniach na trudnej sytuacji kloszardów i polskich emigrantów w Paryżu na początku lat 30. XX w. Autorka zastanawia się nad przyczynami kryzysu w Europie i czynnikami wywołującymi nierówności społeczne. Odnotowuje, że w miastach widać dobrobyt, lecz wielu ludzi cierpi z powodu nędzy i braku pracy.

publikacje

Wróć do listy

Fragment wspomnień Aleksandry Zagórskiej

Zapis stanowi fragment wspomnień Aleksandry Zagórskiej. Autorka rozpoczyna swoją relację od opisu jadłodajni i świetlicy przy ulicy Brackiej 1. Lokal ten był przeznaczony dla niezdolnych do pracy byłych wojskowych oraz dla osób bezrobotnych. W kolejnych częściach zapisu kobieta wymienia różne aktywności, w jakie zaangażowane były członkinie i ochotniczki Związku Legionistek Polskich.

Strony