Sztambuch Kazimiery Adamskiej-Rouby
Sztambuch początkowo należał do Kazimiery Adamskiej-Rouby. Po jej śmierci przejęła go na własność Karolina Gimbuttowa (młodsza siostra Kazimiery). Znajdują się w nim wpisy z lat 1923–1940 autorstwa kilkudziesięciu osób ze środowiska wileńskiej inteligencji. Na kartach sztambucha odnaleźć można zarówno teksty pisane, jak i różnego rodzaju grafiki (fotografie, szkice, obrazki) – te ostatnie stanowią szczególny walor obiektu. Są to dziełka autorstwa uznanych artystów wileńskich, w tym Jerzego Hoppena, Bronisława Jamontta, Michała Rouby, Heleny Schrammówny czy Mariana Słoneckiego.
Dominują zapiski w języku polskim (przeważnie indywidualne, chociaż zdarzają się też zbiorowe). Pojawiają się również noty/tytuły utworów w innych językach, m.in. chińskim i ukraińskim. Tematyka wpisów jest różnorodna. Obok autografów (np. Lucjana Żeligowskiego, Zygmunta Beczkowicza, Stanisława Thugutta, Kazimierza Okulicza czy Andrzeja Turkowskiego) w sztambuchu zawarte są wiersze takich autorów, jak Kazimierz Wierzyński, Jerzy Wyszomirski, Józef Batorowicz, Wiktor Hulewicz, Wanda Niedziałkowska-Dobaczewska i Stanisław Cywiński. Utwory te przeważnie opisują życie uczuciowe, a także zawierają refleksje na temat natury, Boga i życia. Sztambuch wypełniają również różnego rodzaju dedykacje (pisane i graficzne), aforyzmy, poglądy na temat sztuki i literatury, życzenia, cytaty oraz humorystyczne zapiski połączone często z rysunkami o podobnym charakterze. Przykładowo Jan Hertz określił siebie jako tego, który jest „błogosławiony między niewiastami” (s. 67, 16 marca 1931), a Kazimiera Iłłakowiczówna napisała „Mam królika, który wszystko, co mu daję, połyka” (s. 73, Wilno, 27 czerwca 1928). Część not odnosi się do konkretnych wydarzeń, w których właścicielka sztambucha zapewne brała udział, m.in. upamiętnia koncert w Wilnie czy spotkanie w Wileńskim Towarzystwie Plastyków. Zdarzają się wpisy o bardzo osobistym charakterze. Chociażby Zofia Moraczewska umieszcza pod datą 19 czerwca 1931 r. informację: „Na pamiątkę wspólnie przeżytych ciężkich chwil” (s. 28). Niektóre służą załatwieniu pewnych spraw (np. Stanisław Lorentz w tekście datowanym na 19 marca 1933 r. prosi o wsparcie w uzyskaniu dostępu do rękopiśmiennej kroniki benedyktynek). Zastanawia na tle wszystkich zapisków o tonacji przeważnie intymno-refleksyjnej wypowiedź nawiązująca do XX-wiecznej polityki, zakończona hasłem „śmierć zacietrzewieniu partyjnemu” z 19 lutego 1928 r (s. 53). Trudno zidentyfikować autora tego wpisu.
Dokument w całości stanowi cenny zabytek dokumentujący życie artystyczne i inteligenckie międzywojennego Wilna. Autorami wpisów do sztambucha są następujące osoby: Abramowicz Ludwik; Adamska–Rouba Kazimiera; Bałzukiewicz Bolesław; Batorowicz Józef; Beczkowicz Zygmunt; Borzobohata–Woźnicka Maria; Bouchard Helena; Cybis Bolesław; Cybulski Mieczysław; Cywiński Stanisław; Daniłowski Władysław; Dawidowski Wacław; Ehrenkrentz Stefan; Ehrenkreutzowa Cezaria; Fang Fu-Shen; Fogg Mieczysław; Gintaros Piotr; Hermanowicz Piotr; Hertz Jan Adolf; Hoppen Jerzy; Hulewicz Witold; Iłłakowiczówna Kazimiera; Jachimowicz Rafał; Jałbrzykowski Romuald; Jamontt Bronisław; Jankowski Czesław; Karniej Edward; Kilarski Jan; Kirtiklis Stefan; Kirtiklisowa Janina; Korsak Włodzimierz; Kosicki Witold; Kraszewski Z.; Kulesza Marian; Kuna Jerzy; Kwiatkowski Kazimierz; Leczycki Kazimierz; Lorentz Stanisław; Łopalewski Tadeusz; Łyksza Bogumił; Maciejewicz Stanisław; Międzybłocki Adam; Moraczewska Zofia; Morelowski Marian; Mortkowiczówna Hanna; Maśliński Józef; Mościcki Ignacy; Narębski Stefan; Niedziałkowska-Dobaczewska Wanda; Nieławicka Hanna; Niesiołowski Tymon; Nowakowski Wincenty; Ogórkiewicz Nemezjusz Klemens; Okulicz Kazimierz; Pietraszkiewiczówna Stanisława; Pogorzelski Stefan; Remer Jerzy; Rouba Michał; Rouba Napoleon; Ruszczyc Franciszek; Rygiel Stefan; Schrammówna Helena; Sleńdziński Ludomir; Słonecki Marian; Słonimski Antoni; Szymański Julian; Thugutt Stanisław August; Turkowski Andrzej; Wierzyński Kazimierz; Winkler Konrad; Woźnicka Maria; Woźnicki Stanisław; Wysocki Adam; Wyszomirski Jerzy; Zalewska Stefania; Żeligowski Lucjan. Część podpisów do dziś nie została rozszyfrowana.