Dzienniki (t. 24)
Relacja zaczyna się w sierpniu 1925 r., gdy autorka jak zwykle spędza lato w Bolcienikach, przebywając z rodziną. Na początku września jej mąż, Adam przyjeżdża do Bolcienik z Warszawy i relacjonuje sytuację polityczną – działania ziemian przeciwko reformie rolnej, a także wiadomość, że jego brat, Paweł Żółtowski został dyrektorem Izby Rolniczej w Poznaniu. We wrześniu Żółtowska uczestniczy w lokalnym zebraniu ziemian i dogląda połowu karpi w rodzinnym gospodarstwie w Koreliczach. Adam w tym czasie uczestniczy w I Walnym Zjeździe Zrzeszonego Ziemiaństwa, skąd przywozi negatywne wiadomości na temat sytuacji w kraju i krytyczne opinie o polityce rządu: „Kraj stoi w przededniu bankructwa. Za miesiąc może już nie będzie z czego wypłacić pensyi urzędnikom. Złodziejstwa i korupcya po urzędach stały się plagą. Kraj dusi się i dławi z powodu braku kredytu i pieniędzy. Wszystkie nasze daniny i podatki, roztrwania się, zginęły w chaosie. Adam mówi o Grabskim - »Nie wolno służyć dwóm bogom; ratować skarb i lizać równocześnie d… lewicowe«” (k. 16). Ponure informacje budzą w Janinie lęk i poczucie bezsilności.
W październiku Żółtowscy wracają do Poznania, razem z matką Janiny. Autorka opisuje spotkania ze znajomymi i rodziną. Spotyka się m.in. z Cesią (Cecylią Żółtowską), która niespodziewanie zaczyna krytykować jej powieść. Diarystka przypisuje negatywne uwagi pod adresem jej twórczości nieudanemu życiu rozmówczyni: „Jest ona nieszczęśliwa z powodu braku męża i skrzepnięta jak ziemia w mróz, bez śniegu” (k. 20).
Żółtowscy odwiedzają też Raczyńskich w Rogalinie. Autorka notuje swoje refleksje na temat tej rodziny: „Pani Róża [Raczyńska] stoi poza wszelką epoką. Jej dynastyczny charakter troszczy się o dwie rzeczy – o dzieci i o pieniądze. O dzieci, dla dalszego rozrostu tych genealogii i wydarzeń, które dla niej stanowią rdzeń historii – i pieniądze, aby każde pokolenie utrzymało się na stanowisku przodującem. Jej syn Edward ożenił się dla pieniędzy z panną z middle upper class (…). Historya Rogalina osnuta jest na intrygach miłosnych (…). Nie należę jednak, Boże uchowaj, do falangi głupców, którzy panią Różę pomawiają o chciwość. Gdyby jej duch panował w narodzie, dziś bylibyśmy już wielcy. Z jej życia wieje potęga poezyi, uczucia, tragizmu – a mnie osobiście i od pierwszej chwili obdarzyła zawsze szczodrobliwością ducha” (k. 22-23).
Adam jeździ na kolejne zebrania ziemian, w tym czasie jego żona spędza czas głównie na spotkaniach towarzyskich. Zapiski oscylują też wokół tematów politycznych – kolejnej zmiany rządu, sytuacji ziemiaństwa i działalności stronnictw prawicowych.
Diarystka wymienia na k. 42 swoich znajomych, mieszkających w Poznaniu, podając adresy zamieszkania. Opisuje też wygląd ich domów i dokonuje krótkiej charakterystyki następujących osób: księżna Maria Czartoryska (zw. Maneczką), księżna Ogińska, Michalina Ostrowska, Turnowie, Bnińscy, Żychlińscy, Wanda Mielżyńska, Lipkowscy, Eliza Kurnatowska, Platerowie. Autorka utrzymuje też kontakty m.in. ze Skórzewskimi, Wańkowiczami, Sapiehami (rodzina od strony matki męża). Dużo miejsca zajmują też zapiski dotyczące relacji w rodzinie Żółtowskich, m.in. nielubianej przez Janinę Hanki, żony Leona.
W grudniu matka Janiny dostaje zapalenia wyrostka robaczkowego i przechodzi operację. Pozostaje w szpitalu aż do stycznia 1926 r. Niedługo potem diarystka dowiaduje się też o chorobie pani Trypolskiej.
Żółtowska w styczniu otrzymuje nieprzychylne opinie recenzentów na temat jej powieści, którą próbowała wydać w całości: „Tegoż poniedziałku otrzymałam z powrotem moją Balladę i list że jej drukarnia św. Wojciecha nie chce drukować. Krytyki »młodych recenzentów« w tym liście zawarte były niesłychanie niemądre, lecz zmartwiły mnie głęboko. Nie myślałam, że ta sprawa tak mnie obejdzie i zasnęłam z uczuciem krzywdy i beznadziejności” (k. 69).
Janina dostaje też list od kuzyna, Ludwika Chomińskiego i jego matki, Jadwigi, dotyczące ich trudnej sytuacji finansowej i problemów z prowadzoną przez Ludwika drukarnią. Kuzyn chce też nawiązać ponownie kontakty z Janiną, namawia ją do pogodzenia się i wzajemnej tolerancji swoich poglądów. Odwołuje się też do dawnej przyjaźni. Diarystka w swoim dzienniku stwierdza: „Trudno o większe duchowe ubóstwo argumentów (…). Wedle mego instynktu sądząc, on i jego matka zawzięli się w stosunku do mnie na szantaż uczuciowy, szczególniej on, przypomniał sobie że istnieje, gdy wszystko inne zawiodło (…). O nawróceniu jakiemś, o chwilowej przemianie, niema mowy. Ten biedny człowiek tkwi dalej w swojej herezyi, opętany pychą i literaturą à la Żeromski. Nie wierząc w jego nawrócenie, jak mogę się z nim zadawać?” (k. 72). Listy wyprowadzają autorkę z równowagi, bowiem z jednej strony nadal żywi uczucia do kuzyna, a z drugiej nie chce utrzymywać z nim kontaktu ze względu na jego działalność w ruchu socjalistycznym, do której czuje wstręt. Jej matka ma nieco inne podejście i namawia córkę, aby potraktowała go z życzliwością. Janina czuje się niezrozumiana przez matkę i stwierdza, że między nią a jej kuzynem jest zbyt głęboka przepaść, aby mogła się z nim pogodzić.
W lutym brat Adama, Leon ma wypadek samochodowy, w którym zostaje ranny.
W międzyczasie pojawiają się już informacje o planowanym przez Piłsudskiego przewrocie. W środowisku autorki odbywają się też dyskusje na temat faszyzmu we Włoszech.
W kwietniu Żółtowscy jadą do Krakowa, gdzie spotykają się ze znajomymi. Potem jadą do Nawojowej, gdzie mieszka rodzina Adama: ciotka Helena (Stadnicka?), Stefania i Adam Woronieccy. Potem zaś przebywają w Czaczu, Godurowie i Jarogniewicach.