Dziennik, t. 18

Dziennik ten koncentruje się przede wszystkim na doniesieniach ze świata. Przebywająca na emigracji w Szwecji Nadzinowa szczególną uwagę zwraca przy tym na wydarzenia w Polsce, a także na stosunek USA i ZSRR do wolno (zbyt wolno, jej zdaniem) zachodzących przemian w Europie Środkowo-Wschodniej. Wśród zapisków dotyczących wydarzeń z Polski znaleźć można także informacje o pobycie w Polsce prezydenta George’a Busha i jego wizycie w domu Wałęsów. Gdy autorka czyta o tym wydarzeniu, nie może powstrzymać swojego oburzenia z powodu niedostosowania formy do rangi spotkania, jest oburzona zarówno osobą Lecha Wałęsy, jak i jego żony: „dwie zupy (chłodnik i pieczarkowa), przystawki – węgorz, łosoś, wędliny, zimne mięsa (polędwica, salami, schab z oliwkami), jajka z kawiorem. Na gorąco – indyk, kotlety de vollaille i coś tam jeszcze. Ci ludzie zwariowali, nic nie rozumieją, dzikusy” (k. 7r). W innym miejscu z kolei autorka, która przez lata krytykowała władze komunistyczne, po wyborach z czerwca 1989 r. nagle zaczyna zmieniać ton wypowiedzi o Polsce, stwierdzając, że jej ojczyzna przestała być krajem niezależnym: „Wycieczka Żydów z USA pobiła na terenie Oświęcimia robotników wznoszących ów słynny klasztorek, o który było tyle dyskusji. To historia wręcz nieprawdopodobna. Za urządzanie awantur w Oświęcimiu powinni zostać aresztowani i natychmiast wydaleni z kraju. Ale Polska już nie jest krajem samorządnym i niezależnym” (k. 10r). Dużo emocji wzbudza w autorce sprawa klasztoru karmelitanek znajdującego się na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady Auschwitz – pomimo protestów wspólnoty żydowskiej i rządów wielu krajów, autorka nie tylko nie uznaje tych roszczeń, ale wręcz krytykuje samą ideę utrzymywania owych miejsc pamięci w takiej formie, jaka została przyjęta w Polsce od 1945 roku: „W Auschwitz ginęli nie tylko Żydzi i nie rozumiem co oni mają właściwie do powiedzenia w tej sprawie jak ma wyglądać teren muzeum, co wolno co nie. To bzdury jakieś. Ale także sprawa, o której nieraz mówiliśmy ze Stasiem – czy należy utrzymywać te obozy jak muzea, jak długo mają leżeć te włosy, zęby, protezy i zabawki, co to ma być, jak to konserwować itp.? Chyba to w końcu słuszne co zrobiono w Bergen-Belsen, pawilon muzealny i wielki park” (k. 22v). W innym miejscu jednak w dość dwuznacznym tonie pisze o rosnących ustępstwach rządu polskiego wobec międzynarodowej wspólnoty żydowskiej oraz o nasilającym się negatywnym stosunku Polaków do Żydów. Robi tu jednak zastrzeżenie, dzieląc Polaków na ludzi „kulturalnych” oraz „szarych” – ci pierwsi mają do tego prawo, ci drudzy nie powinni w ogóle się takimi sprawami interesować: „[...] uważałam i dalej tak sądzę, że ustępstwa wobec Żydów poszły w Polsce za daleko. Ale to nie znaczy, abym nie zdawała sobie sprawy z tego, iż nie jest dobrze, gdy »szary człowiek z ulicy« też tak reaguje. Bo ja jestem człowiekiem kulturalnym, a »szary człowiek« dzisiaj – nie” (k. 52v).

Bardzo mało jest w dzienniku wiadomości na temat prywatnego życia autorki oraz jej osobistych przeżyć – od czasu do czasu pojawiają się jedynie informacje o kimś znajomym, kto przyjechał w odwiedziny, czy o synu Jacku. Z dziennika wyraźnie przebija zmęczenie i zdenerwowanie Nadzinowej wywołane śledzonymi wydarzeniami, co wpędza ją w poczucie przygnębienia, które chciałaby zwalczyć, choć nie potrafi: „Potrzebuję gwałtownie, pilnie – jakiegoś »uśmiechu losu«. Jakiegoś poczucia satysfakcji dla siebie czy dla Jacka. Może raczej dla niego, bo to ważniejsze. Daj Boże chwilę ulgi, odetchnienia” (k. 26v). W stosunku do poprzednich dzienników, nastawienie autorki do syna ulega złagodzeniu – nie denerwuje się już na niego tak często, częściej zamiast tego martwi tym jak postrzega go otoczenie, nie rozumiejące, że można żyć w inny sposób niż wszyscy: „Jacek lubi, lubi być wśród ludzi którym może czasem zaimponować. Tylko on się myli – oni uważaja go za głupka po prostu. Bo oni się dorobili, a on co?” (k. 26v).