publikacje

Wróć do listy

Fizylierka – Rozalia Kuśnierz (4.12.1912–9.12.1976)

Życiorys Rozalii Kuśnierz – żołnierki LWP. W syntetycznej postaci ukazane zostały najważniejsze fakty z jej życia, z akcentem na okres wojenny, kiedy wstąpiła do Fizylierek – batalionu kobiecego LWP, aczkolwiek wspomniany został także okres przed- i powojenny. Pisany w trzeciej osobie, z charakterystycznymi cechami języka propagandy, ukazuje koleje życia bohaterki, m.in. służbę fizylierek podczas II wojny światowej i opisy walk. Dokument jest efektem przeprowadzonego z Kuśnierz czterogodzinnego wywiadu. Wywiad przeprowadziła Antonina Hobler, spisała Janina Klawińsz.

publikacje

Wróć do listy

Więźniarka Ravensbrück – Józefa Wesołek

Józefa Wesołek opowiedziała o swoim życiu, koncentrując się na latach II wojny światowej. Opisała m.in.: swoją działalność konspiracyjną, tortury na Gestapo po aresztowaniu w 1941 r., przeżycia i codzienność obozową w Pińczowie i Ravensbrück – katorżniczą pracę, warunki egzystencji, selekcje, eksperymenty. Z wdzięcznością wspominała opiekę Szwedów podczas półrocznego pobytu w Szwecji po opuszczeniu Ravensbrück. Dokument jest efektem sześcioipółgodzinnego wywiadu przeprowadzonego z Wesołek przez Antoninę Hobler.

publikacje

Wróć do listy

Polityczna więźniarka Brzezinki – Alicja Juszczak

Warszawianka Alicja Juszczak opowiedziała Antoninie Hobler swoje życie, zawężając opowieść do najważniejszych faktów i zdarzeń, głównie z okresu II wojny światowej. Bohaterka wspominała okupację (m.in. bombardowanie Warszawy) i to, jak z łapanki trafiła do przymusowej pracy w fabryce we Wrocławiu, a stamtąd do Auschwitz-Birkenau w charakterze więźniarki politycznej.

publikacje

Wróć do listy

Więźniarka Stutthofu – Cecylia Krzesińska

Relacja Cecylii Krzesińskiej dotyczy przede wszystkim jej przeżyć z II wojny światowej. Bohaterka opisała okupację Wilna, życie w getcie, dokąd trafiła wraz z matką i siostrą Dorą z dzieckiem. Ojciec po wybuchu wojny przedostał się do ZSRR. Po likwidacji getta znalazła się najpierw w obozie na Łotwie (Keiserwald), a w następnie Stutthofie (nr obozowy 48935) i podobozu w Krzemieniewie, gdzie przebywała w sumie półtora roku. Podczas likwidacji getta została rozdzielona z rodziną –matka, siostra i siostrzenica zginęły w Majdanku. Ojciec Krzemińskiej odnalazł się po wojnie.

publikacje

Wróć do listy

Udział kobiet-Polek w walkach o wolność podczas II wojny światowej

Pogadanka wygłoszona dla młodzieży Szkoły Podstawowej nr 84 im. Ruchu Obrońców Pokoju we Wrocławiu przy ul. Górnickiego 20, w której Janina Kita omówiła udział kobiet w walkach o wolną ojczyznę podczas II wojny światowej. Autorka ukazała wielowymiarowy charakter zaangażowania Polek i różne formy podejmowanej walki, nie ograniczając się tylko do żołnierek – wspomniała o nauczycielkach, łączniczkach, sanitariuszkach, spadochroniarkach i wielu innych kobietach aktywnie walczących z okupantem o wolną ojczyznę. Opisała także udział kobiet w Ludowym Wojsku Polskim i na innych frontach.

publikacje

Wróć do listy

Więźniarka Pawiaka, Gross-Rosen, Sachsenhausen

Autobiograficzna opowieść Aleksandry Starosty, w której przedstawiła swoje życie, koncentrując się przede wszystkim na tragicznych latach II wojny światowej, kiedy straciła dziecko, męża i zdrowie. Autorka zrelacjonowała swoje przeżycia m.in. z czasu okupacji oraz z pobytu w kolejnych obozach koncentracyjnych – opisując złe warunki egzystencji i swoją drogę do wolności. Opisała również powojenne lata i przeżycia. Dokument powstał w wyniku przeprowadzonego ze Starostą siedmiogodzinnego wywiadu. Wywiad przeprowadziła Antonina Hobler, spisała Janina Klawińsz.

publikacje

Wróć do listy

Sanitariuszka Wojska Polskiego – Halina Morska-Kościukowa

Halina Morska-Kościukowa w wywiadzie przeprowadzonym przez Antoninę Hobler opowiedziała o swoich korzeniach, życiu przed II wojną światową, działalności w Armii Krajowej i życiu powojennym. W czasie II wojny światowej cała jej rodzina, łącznie z ośmioletnim bratem, działała w AK. Morska-Kościukowa była sanitariuszką, przeszła też przeszkolenie wojskowe i awansowała do stopnia chorążej. Po zakończeniu wojny skończyła studia medyczne w Warszawie i pracowała w służbie zdrowia, m.in. w Cieplicach i Wrocławiu, gdzie osiadła na stałe. Opisała swoje zaangażowanie w walkę z okupantem oraz m.in.

publikacje

Wróć do listy

Członek ZWZ-AK, powstaniec Warszawy, więźniarka Auschwitz-Birkenau

Autobiografia Zofii Nowaczyńskiej. W faktograficznej relacji ukazuje ona swoje życie w porządku chronologicznym z emocjonalnym dystansem do przedstawianych zdarzeń. Nowaczyńska opowiada m.in. o latach II wojny światowej: konspiracyjnej działalności w okupowanej Warszawie i powstańczej rzeczywistości w 1944 r.  Wspomina również traumatyczne wydarzenia z Auschwitz, m.in. stratę dziecka, oraz swoje życie po zakończeniu wojny we Wrocławiu. Dokument powstał w wyniku przeprowadzonego z Nowaczyńską piętnastogodzinnego wywiadu. Wywiad przeprowadziła Antonina Hobler, spisała Janina Klawińsz.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Jadwigi Elżanowskiej z pobytu w obozie na Majdanku

Relacja dotyczy pobytu autorki na Majdanku w latach 1943–1944. Przez ponad dwadzieścia lat Elżanowska starała się wymazać z pamięci wszystko, co ją spotkało, dlatego też pisanie wspomnienia przychodzi jej – jak wyznaje – z wyjątkowym trudem. Być może ma to związek z formą – zwięzłą, w której pojawiają się krótkie zdania, bezemocjonalną. Autorka skupia się w swoim wspomnieniu na pracy i sposobach oporu wobec rozmaitych zakazów.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia lekarki

Stefania Perzanowska była twórczynią szpitala w obozie na Majdanku. Rozpoczyna swoje wspomnienie od wizyty po latach na terenie byłego obozu – widziała wokół zielone pola, na których rosły drzewa, tam gdzie wcześniej stały baraki mieszkalne. Relację wojenną zaś przedstawia w układzie chronologiczny – z grupą więźniarek z więzienia w Radomiu trafiła do obozu na Majdanku i niemal od razu zaangażowała się w tworzenie szpitala obozowego, ale pierwszy zabieg medyczny został przez nią wykonany jeszcze w baraku.

Strony