publikacje

Wróć do listy

Pamięcią sięgam dziecięcych lat

Nostalgiczne, utrzymane w patetycznym tonie refleksje Magdaleny Trybuły na temat stron rodzinnych i wojennych dziejów ojczyzny. Autorka odniosła się do osobistych doświadczeń i przeżyć: wysiedlenia w 1946 r. z teranu dzisiejszej Ukrainy i osiedlenia się jej rodziny w Bystrzycy Kłodzkiej; z tych doświadczeń starała się wysnuć wnioski natury ogólnej, przekraczające jej jednostkową perspektywę.

publikacje

Wróć do listy

Nasz drogi Lwów

Autorka podzieliła swoje wspomnienia na dwie części: krótszą, dotycząca życia we Lwowie do 1951 r. i dłuższą, zasadniczą – obejmującą zesłanie na Syberii w latach 1951–1955. Tyszko wspomina szczęśliwe dzieciństwo we Lwowie, rodzinny dom na Łyczakowie, wojnę i życie we Lwowie po wojnie – wspólnie z rodzicami i starszą siostrą. Drugi rozdział wspomnień rozpoczyna się od dokładnego opisu dnia, w którym rodzina autorki została aresztowana i wywieziona na Wschód – zaskoczenia, emocji, pakowania i pożegnań z ukraińskimi sąsiadami.

publikacje

Wróć do listy

Dzień dobry

Dokument jest zapisem wspomnień Pauliny Wierzbickiej, dotyczących bolesnych czasów II wojny światowej i losów ludności polskiej na Kresach Wschodnich w tym czasie. Autorka porusza kwestie mordów ukraińskich na Polakach i towarzyszącego Polakom ciągłego poczucia zagrożenia. Przedstawia akcję wysiedlenia – panujących wtedy warunków (głód, brud) i dziewięciotygodniowego transportu na Ziemie Zachodnie.

publikacje

Wróć do listy

Relacja z rejonu Tarnopola K. Żabskiej-Kubiniec

Autorka opisuje losy swojej rodziny w czasie II wojny światowej, którą przeżyła z mężem i dziećmi w Tarnopolu. Jej zapiski ukazują rzeczywistość wojenną, m.in.: konspiracyjną aktywność małżonków, relacje autorki z żydowskim małżeństwem Oksów – właścicielami cegielni, aresztowania ludności, ucieczkę męża na zachód.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia repatriantki

Pochodzącej z terenu dzisiejszej Ukrainy Krystyna Węgrzyn szczegółowo przedstawiła losy bliższej i dalszej rodziny rodziny podczas II wojny światowej, bazując na pamięci własnej i relacjach przekazanych bezpośrednio od opisywanych osób (opowieści, listy). Autorka opisała dzieje poszczególnych rodzin, których losy przeplatały się z jej własnymi, m.in. ciotki Kazimiery – siostry matki autorki – która z mężem i synkiem została wywieziona na Syberię i w nieregularnych listach przekazywała wiadomości z zesłania.

publikacje

Wróć do listy

Opis historii mego życia w okresie osadnictwa polskiego po roku 1945 na Ziemiach Zachodnich i Północnych

Wspomnienia Urszuli Gawron koncentrują się na losach autorki i jej rodziny podczas II wojny światowej. W tekście znajdują się fragmenty dotyczące domu rodzinnego Gawron, mordów ukraińskich na Polakach, wysiedlania – przygotowań i oczekiwania na wyjazd, atmosfery panującej wśród wysiedlanych mieszkańców Lwowa, warunków i trasy podróży. Autorka opisuje także realia życia osadników po przesiedleniu: warunki bytowe, organizację życia na nowo, początki wyczekiwanej stabilizacji. Dokument kończy smutna, pełna tęsknoty refleksja o utraconej tożsamości i marzenie powrotu do Lwowa.

publikacje

Wróć do listy

Utracenie mojego Raju

Wspomnienia Ireny Kacperek ukazują historię przesiedleń na przykładzie losów bohaterki – będącej wówczas dzieckiem – i jej rodziny. Autorka rozpoczyna od opisu rodzinnej wsi o nazwie Raj (obecnie Ukraina), w której przed wojną spokojne i zgodne życie wiedli mieszkańcy wielu narodowości i wyznań – Żydzi, Polacy, Ukraińcy. Kacperek opisała, jak wybuch wojny i kolejne okupacje zmieniły ich losy: zaczęły się prześladowania ludności polskiej, żydowskiej i ukraińskiej, wywózki, aresztowania.

publikacje

Wróć do listy

Relacja nauczycielki

Wspomnienia Antoniny Hobler głównie na temat jej działalności podczas II wojny światowej. Jako członkini ZWZ-AK brała udział w akcji przerzutów żołnierzy do Czechosłowacji i na Węgry, opiekowała się rannymi, przewoziła korespondencję i depozyty. W 1944 r. wraz z całą rodziną została wywieziona do obozu koncentracyjnego Burgweide (obecnie Sołtysowice we Wrocławiu), a następnie wywieziona na przymusowe roboty do Gross Neudorf (obecnie Nowa Wieś Wielka, woj. dolnośląskie). Po zakończeniu wojny wraz z mężem organizowała pierwszą polską szkołę w pobliskim Jaworze.

publikacje

Wróć do listy

Uczestniczka tajnego nauczania – Maria Niedojadło

Maria Niedojadło opowiedziała Antoninie Hobler swój życiorys, skrótowo wymieniając najważniejsze fakty i zdarzenia z lat przedwojennych, czasu wojny i okresu powojennego. Niedojadło maturę zdała w Drohobyczu, gdzie ukończyła seminarium nauczycielskie i w 1935 r. zaczęła pracować jako nauczycielka. W czasie wojny organizowała tajne nauczanie na terenie ówczesnego województwa wileńskiego w miejscowościach Sławczysiątka i Stupieńki. Była członkinią AK. Po wojnie mieszkała i pracowała m.in.: w Gołąbkach (obecnie wieś w woj. wielkopolskim, pow. gnieźnieński), Młynach (obecnie wieś w woj.

publikacje

Wróć do listy

Działaczka Związku Patriotów Polskich Maria Banaszewska

Historia życia Marii Banaszewskiej, przedstawiona w skrótowej wersji, z akcentem na lata II wojny światowej i okres zsyłki na Syberii. Bohaterka wspomina m.in. okoliczności, w jakich znalazła się na wygnaniu i opisuje kolejne miejsca zesłania, swoją pracę, działalność i aktywność społeczną, aż do powrotu w 1946 r. do Polski. Dokument jest efektem przeprowadzonego z Banaszewską pięciogodzinnego wywiadu. Wywiad przeprowadziła Antonina Hobler.

Strony