publikacje

Wróć do listy

Utwory poetyckie Aleksandry Zagórskiej (1905-1966)

Zeszyt składa się z dwóch części, pierwsza zawiera wiersze Aleksandry Zagórskiej, a druga cytaty i utwory pochodzące m.in. z twórczości Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza, Adama Mickiewicza. Autorka w swoich wierszach porusza tematykę patriotyczną związaną z Józefem Piłsudskim, opisuje tęsknotę za nieżyjącym synem, a niektóre utwory poświęca przyrodzie - Tatrom. W dalszej części zeszytu poetka grupuje wiersze w cyklach, pierwszy z nich nosi tytuł Wiersze erotyczne pisane w latach 1922-1938.

publikacje

Wróć do listy

W blaskach neonów. Wspomnienia odczytane towarzyszkom niedoli w „lagrze” w Meuselwitz (oddział Buchenwaldu) w lutym 1945 r.

Autorka opisuje przedwojenną stolicę - zamożną, rozświetloną neonami i pełną życia: „Wzrok zmęczony nadmiarem blasków, barw i kształtów odpoczywa z ulgą na jasnych murach pałacu bruhlowskiego. W świetle latarni malują się spokojne, a pełne wdzięku bryły, wypełniają się mrokiem wgłębienia i zarysowują ostro łuki owego wyskakującego aż na brzeg chodnika dziwacznego krużganku czy jakby tam nazwać ów przypadkowy fragment architektoniczny usiłujący pogodzić szacunek dla zabytku z dezyderatami urbanistyki”.

publikacje

Wróć do listy

Powrót

Tekst Teresy Bieleckiej został przesłany na konkurs literacki pt. „Warszawa moich wspomnień”, ogłoszony przez tygodnik „Stolica”. Autorka w swojej relacji wspomina czasy II wojny światowej; w szczególności okres okupacji Warszawy. W tekście pisze: „Nikt nie myślał, że dni sąsiadujących z sobą domów są policzone, że lada dzień zamienią się w kupę gruzu, mieszkańcy pójdą na tułaczkę, a wielu z nich już nigdy nie będzie oglądać umiłowanego miasta”. Bielecka koncentruje swoją uwagę na kwestiach religijnych, sporo miejsca poświęcając opisowi kościoła pw. św.

publikacje

Wróć do listy

Opera polska w Łazienkach

Tekst Teresy Bieleckiej został wysłany na konkurs pt. „Warszawa moich wspomnień”, ogłoszony przez tygodnik „Stolica”. Autorka w tekście wspomina operę Straszny dwór, którą oglądała w przeddzień wybuchu II wojny światowej. Podziwia Łazienki Królewskie i zachwyca się kompozycjami Stanisława Moniuszki. W swoim opisie docenia scenografię, obsadę oraz orkiestrę.

publikacje

Wróć do listy

Moje przeżycia podczas powstania

Janina Nawrocka opisuje swój lęk przed niepewną przyszłością w czasach II wojny światowej. Nazywa hitlerowców „szatanem świata”; martwi ją wybuch powstania warszawskiego. W dalszej części tekstu autorka zapisuje pytanie skierowane do powstańców: „Szaleńcy! Coście zrobili?!”. W jej zapiskach pojawiają się emocjonalne relacje dotyczące bombardowań i walk toczonych na ulicach miasta. Autorka wraz z rodzicami zostaje umieszczona w obozie przejściowym w Pruszkowie, później - wywieziona w okolice Łowicza. W zakończeniu wspomnień Nawrocka odnotowuje śmierć matki i ojca.

publikacje

Wróć do listy

Wspomnienia z powstania warszawskiego w 1944 r.

Autorka rozpoczyna swój dziennik od krótkiej informacji, że jej zapiski powstają podczas powstania warszawskiego. Odnotowuje ogólne zamieszanie, jakie panuje w mieście. Jej styl jest zdystansowany i pozbawiony emocjonalności: „Wracając idę najspokojniej ulicą Marszałkowską, nagle słychać strzały, kładę się na ziemi, koło mnie jedna z kobiet przewraca się i po chwili widzę ją leżącą w kałuży krwi. Na ogół jednak cisza”.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Raji Rajbman

Relacja z datą dzienną: 28-30 maja 1945. Obejmuje wydarzenia z okresu 1941-1945.

Relację otwierają informacje dotyczące utworzenia getta w Kownie. Autorka opisała proces tworzenia Judenratu, zanotowała też przemyślenia na temat organizacji. Pobieżnie opisała warunki panujące w getcie. Nieco więcej miejsca poświęciła przebiegowi kolejnych akcji likwidacyjnych, w tym akcji z marca 1943 roku, w wyniku której wymordowano znajdujące się w getcie dzieci.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Janki Kenigsberg

Relacja Janiny Kenigsberg została podzielona na części zatytułowane Arnstadt i Auschwitz. W pierwszej autorka opisuje wyjazd z siostrą do fabryki Siemensa w Arnstadt. Podawały się za Polki, lecz po denuncjacji Ukrainki wpierw przewieziono je na przesłuchanie do Weimaru, następnie wysłano do Auschwitz. W drugiej części Kenigsberg wspomina o sadystycznych nadzorcach i nadzorczyniach (Tauber, Dreksler).

publikacje

Wróć do listy

Relacja Amalii Bertgram

Relacja Amalii Bertgram składa się z trzech części (Kraków-Podgórze, SkarżyskoOświęcim) zapisanych na osobnych kartach. Pierwszy fragment zawiera informacje o rodzinie. Od 1941 r. przebywali w krakowskim getcie i niemal wszyscy zginęli (matka, ojciec, rodzeństwo, krewni). Po akcji likwidacyjnej autorka trafiła do obozu pracy w Skarżysku-Kamiennej. Towarzyszył jej syn, który uciekł z innego transportu. Autorka sądziła, że ich los został przesądzony, ale mimo wszystko miała nadzieję, że przeżyją. Była skłonna zrobić wszystko dla swojego dziecka.

publikacje

Wróć do listy

Relacja Tauby Szmaragd

Dokument powstał w Łodzi w 1945 roku, opisuje wydarzenia z okresu od 1939 do 1945 roku.

Relację otwierają informacje o przeżyciach Autorki z getta łódzkiego. Kobieta skoncentrowała się na panujących w dzielnicy warunkach mieszkaniowych i żywieniowych. Opisała także lakonicznie wykonywaną przez siebie pracę – rozbiórkę domów.

Stosunkowo obszerny fragment dokumentu dotyczy okresu likwidacji. Autorka zapisała, że po szperze jej matka została wysłana do "sortowania ziemniaków na placu warzywnym". Sama pracowała w biurze Wydziału Transportowego, później zaś przy ewidencji.

Strony